Αγαπητοί αναγνώστες,

Αφορμώμενη από την πρόσφατη υπ’αριθμόν 150/2017 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 150/2017) περί τραπεζικού απορρήτου και παραβίασης προσωπικών δεδομένων πελάτη της υπό κρίση τράπεζας, άρχισα να αναλογίζομαι για το τι είναι και πότε αίρεται το τραπεζικό απόρρητο.

Πριν προβώ στην εν λόγω ανάπτυξη του θέματος, χρήσιμο είναι να παραθέσω συνοπτικά την προσφάτως κρινόμενη υπόθεση ενώπιον του ΣτΕ που έχει ως εξής: «Το Συμβούλιο της Επικρατείας επικύρωσε πρόστιμο 5.000 ευρώ, το οποίο είχε επιβάλει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) σε τράπεζα για παραβίαση προσωπικών δεδομένων.

Ειδικότερα, η τράπεζα κοινοποίησε ενημερωτικά σημειώματα για κινήσεις χαρτοφυλακίου αμοιβαίων κεφαλαίων που αφορούσαν πελάτη της, σε άλλη διεύθυνση από αυτή που είχε δηλώσει, με αποτέλεσμα να λάβει γνώση τους η πρώην σύζυγός του και να τα χρησιμοποιήσει εναντίον του σε δίκη διατροφής των ανηλίκων τέκνων τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πελάτης είχε προσφύγει στην ΑΠΔΠΧ από το 2004, η οποία και επέβαλε το πρόστιμο 5.000 ευρώ, δεχόμενη, μεταξύ άλλων, ότι η τράπεζα παρέλειψε να λάβει τα κατάλληλα οργανωτικά και τεχνικά μέτρα για την ορθή υλοποίηση των υποχρεώσεών της ως υπευθύνου επεξεργασίας, και να παράσχει τις κατάλληλες οδηγίες στο προσωπικό της, διαβιβάζοντας παρανόμως προσωπικά δεδομένα του πελάτης της σε τρίτο πρόσωπο (την πρώην σύζυγό του)».

Έχοντας την παραπάνω υπόθεση ως κατευθυντήρια γραμμή ερχόμαστε να κρίνουμε την ουσία του τραπεζικού απορρήτου, ξεκινώντας από τον ορισμό αυτού. Ως τραπεζικό απόρρητο νοείται η υποχρέωση που έχει η τράπεζα απέναντι στον πελάτη της να σιωπά για τις προσωπικές και οικονομικές υποθέσεις του, που γίνονται γνωστές σ’ αυτήν από την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας της. Η εν λόγω υποχρέωση της τράπεζας ισχύει κατά το προ συμβατικό, συμβατικό και εκτείνεται έως το μετά συμβατικό στάδιο. Βάσει του άρθρου 1 ΝΔ 1059/1971 το ύψος των καταθέσεων απαγορεύεται να γνωστοποιείται σε κάθε τρίτο , πλην των περιπτώσεων που ο ίδιος ο νόμος ρητά το επιτρέπει.

Το απόρρητο αίρεται έναντι της Τράπεζας της Ελλάδος κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της, των σχετικών με τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος και της εφαρμογής των νομισματικών, πιστωτικών και συναλλαγματικών κανόνων. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 40§2ν. 1806/1988, όπως αυτή αντικαταστάθηκε δια του άρθρου 27§2 περ.α’ του ν. 1868/1989, ορίζεται ότι το απόρρητο που θεσπίζεται από το άρθρο 1 του ν. 1059/1971 των καταθέσεων σε οποιασδήποτε μορφής πιστωτικό ίδρυμα που λειτουργεί στη χώρα δεν ισχύει έναντι των ελεγκτικών οργάνων και των νομισματικών αρχών της Τράπεζας της Ελλάδος, των δικαστικών αρχών, των προανακριτικών κοινοβουλευτικών επιτροπών, στις οποίες κατά νόμο ανατίθεται ο σχετικός έλεγχος των πιστωτικών ιδρυμάτων, ως προς τις καταθέσεις που υπάρχουν στο οικείο πιστωτικό ίδρυμα, εφ’ όσον τα προαναφερόμενα πρόσωπα ή όργανα ασκούν αρμοδιότητες σχετικές με τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος και της ορθής εφαρμογής της πιστωτικής και νομισματικής νομοθεσίας ή της νομοθεσίας περί προστασίας του εθνικού νομίσματος.

Επιπλέον, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 2 του Ν.Δ. 1059/1971, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 63 του ν. 4170/2013, το απόρρητο αυτό δεν ισχύει έναντι των αρμόδιων για την είσπραξη και τον έλεγχο στον τομέα των δημοσίων υπηρεσιών της Φορολογικής Διοίκησης, καθώς και των αρμόδιων υπηρεσιών και ασφαλιστικών ταμείων για την είσπραξη κοινωνικοασφαλιστικών εισφορών.

Επίσης, βάσει του άρθρου 2 του Ν.Δ. 1325/1972, κατ’ εξαίρεσιν των διατάξεων του Ν.Δ. 1059/1971 «περί του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων» η Τράπεζα, εν περιπτώσει μη πληρωμής επιταγής ελλείψει αντιστοίχων διαθέσιμων κεφαλαίων υποχρεούται να βεβαιώσει τούτο, είτε επί του σώματος της επιταγής είτε δι’ ιδίου εγγράφου, μετά σημειώσεως της ημέρας εμφανίσεως της επιταγής.

Ακόμη, το τραπεζικό απόρρητο δεν ισχύει για τα τραπεζικά προϊόντα και την εν γένει οικονομική συμπεριφορά κάποιου δανειολήπτη αναφορικά με τη χρήση των δεδομένων του από την Τειρεσίας ΑΕ.

Τέλος, το τραπεζικό απόρρητο αίρεται για το ελληνικό κράτος. Ήδη, διαφορετικές φορολογικές αρχές όπως το ΣΔΟΕ, η Γενική Γραμματεία Εσόδων, η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες κ.λπ. αντλούν ταυτόχρονα στοιχεία για τις κινήσεις ιδιωτών στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους. Η δε διαδικασία «ανοίγματος» των τραπεζικών λογαριασμών κινείται σε πλήρη άγνοια των καταθετών, οι οποίοι το διαπιστώνουν εκ των υστέρων. Σε ό,τι αφορά τις φορολογικές αρχές, το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο όχι μόνο έχει καταργήσει την έννοια του φορολογικού απορρήτου αλλά έχει επιβάλλει στους υπαλλήλους των τραπεζών την πλήρη αποκάλυψη των σχετικών στοιχείων σε περιπτώσεις ανακόλουθης ή ύποπτης τραπεζικής συμπεριφοράς των καταθετών.

Βάσει όλων των ανωτέρω φτάνουμε στο σημείο να αναρωτηθούμε υφίσταται κατ’ ουσίαν τραπεζικό απόρρητο ή είναι πια ένας όρος που συναντάται στην κείμενη νομοθεσία και παρέχει περιορισμένη προστασία των πελατών-καταθετών(;!).

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ,

Στεργιοπούλου Ευφροσύνη, φοιτήτρια Νομικής ΔΠΘ
email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.