Το υλικό με το οποίο δημιουργούν οι άνθρωποι της τέχνης και ιδιαιτέρως αυτοί που διακονούν τον γραπτό λόγο υπάρχει εντός τους. Είναι το τάλαντο, οι εμπειρίες, οι παρατηρήσεις, οι σκέψεις και τα διαβάσματά τους.
Οι αφορμές όμως που ανοίγουν τη στρόφιγγα της δημιουργίας ενός έργου τέχνης μπορεί συχνά να είναι ασήμαντες ή και τυχαίες. Γνωστές είναι οι «αφορμές» για πολλούς μεγάλους του πνεύματος που διέπρεψαν στο παρελθόν. Ενδιαφέρον όμως έχουν και πιο ταπεινές ή άγνωστες περιπτώσεις.
Συζητώντας λοιπόν κάποτε η λαϊκή τραγουδίστρια Καίτη Γκραίη με τον Βασίλη Τσιτσάνη, του περιέγραψε τα δύσκολα παιδικά της χρόνια. Τότε που ήταν αναγκασμένη να εργάζεται σαν υπηρέτρια σε κάποιο σπίτι. Σε μια αποστροφή του λόγου της είπε: «Άσ' τα Βασίλη μου, τα ξένα χέρια είναι δυστυχία». Έπειτα από αυτή τη συνάντηση η Γκραίη γύρισε σπίτι της. Σε λίγο χτυπάει το τηλέφωνο. Ήταν ο Τσιτσάνης. «Έκανα ένα τραγούδι για τη ζωή σου». Αυτή τη ζωή, που έδωσε την αφορμή να γραφτούν «Τα ξένα χέρια», ένα από τα πιο σπουδαία λαϊκά τραγούδια.
Ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος, φοιτητής ων, εξεταζόταν σε ένα μάθημα, στην Βιομηχανική Πειραιώς. Έγραφε στη γνωστή κόλα των εξετάσεων με την σφραγίδα του ιδρύματος, στην πρώτη σελίδα πάνω αριστερά. Όμως ο Πειραιάς εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόταν να πάρει από τον Μαρκόπουλο την επιστημονική του δεινότητα στα οικονομικά. Του ζήτησε ένα ποίημα. Και ο ποιητής γέμισε τέσσερις σελίδες στίχους. Ένα πρώτο σχεδίασμα. Η ώρα των εξετάσεων τελείωσε. Ο Μαρκόπουλος ζήτησε από τον βοηθό να κρατήσει την κόλα στην οποία δεν υπήρχε ούτε μία λέξη πάνω στο εξεταζόμενο μάθημα. Αυτός το μετέφερε στον καθηγητή. «Γιατί, παιδί μου;» τον ρώτησε εκείνος. «Γιατί έχω γράψει ένα ποίημα». Αποσβολωμένος τον κοίταξε ο καθηγητής. Σαν να τον είχε χτυπήσει κεραυνός. «Καλά», ψέλλισε. "Κόψτε όμως το κομμάτι με την επίσημη σφραγίδα". Ναι, αλλά υπήρχαν στίχοι και πίσω από αυτήν! Πρόχειρα τότε, τους αντέγραψε σε ένα άλλο χαρτί ο ποιητής, για να μην είναι το ποίημα κολοβό! Έτσι, ο Πειραιάς απέκτησε κι άλλο ένα ποίημα. Από τα πιο σπουδαία του Μαρκόπουλου, το «Βράδυ βαθύ να μπαίνεις στον Περαία».
Η στιχουργός Λίνα Νικολακοπούλου αφηγείται πως μία από τις πιο μεγάλες επιτυχίες της την έγραψε πάνω σε έναν λογαριασμό της ΔΕΗ, περιμένοντας στην ουρά να πληρώσει. Ζήτησε, βέβαια, να φωτοτυπήσει τον λογαριασμό, για να μη χαθεί το τραγούδι που θα μίλαγε για τη ζωή μας, ανάμεσα στις μυλόπετρες της καθημερινότητας.
Ο Γιάννης Ρίτσος γράφει ένα από τα πιο σπουδαία ποιήματά του, «Το δένδρο της φυλακής», ανακαλύπτοντας τα σχέδια της ζωγράφου και χαράκτριας Ζιζής Μακρή. Έργα που είχαν γίνει όταν η Μακρή ήταν δέσμια του μετεμφυλιακού καθεστώτος στις φυλακές Αβέρωφ. Αποτύπωσε τον κόσμο που ζούσε και τα βιώματά της, με χρώματα που της έδινε κρυφά ένας ζωγράφος που έκανε τις αγιογραφίες στο εκκλησάκι των φυλακών. Αφορμή στάθηκε λοιπόν εδώ η στέρηση της ελευθερίας για να δημιουργηθούν έργα που στάθηκαν αφορμή να γεννηθούν κι άλλα με τη σειρά τους!
Ο ποιητής Σταύρος Βαβούρης ήταν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα. Εκεί, προς τα τέλη της δεκαετίας του '70, είχε μεγαλώσει αρκετά, και το πρόβλημα που είχε με το πόδι του δεν του επέτρεπε να βγαίνει συχνά. Τον επισκέπτονταν όμως οι νέοι ποιητές της εποχής. Φεύγοντας ένα βράδυ οι Βαρβέρης και Μαρκόπουλος, καληνυχτίστηκαν χωρίζοντας. Τότε ο Βαρβέρης συμπληρώνει «Γιώργο, να θυμάσαι τούτο. Να επισκεπτόμαστε πάντα τους επιζώντες ποιητές. Το έχουν ανάγκη». Αργότερα αυτά τα λόγια, με αφορμή μια επίσκεψη, αποτέλεσαν τον κορμό ενός από τα πιο ωραία ποιήματά του.
Ο Κώστας Μουρσελάς έγραψε την πιο εμβληματική τηλεοπτική σειρά, που έγινε και θεατρικό έργο, συζητώντας με τον αξέχαστο Βασίλη Διαμαντόπουλο στου «Μπόκολα», το ιστορικό ζαχαροπλαστείο της πλατείας Κολωνακίου. Στην παρέα προστέθηκε και ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος και η κουβέντα, οι προσωπικότητες των ηθοeποιών, αλλά και οι έντονες περtιπτώσεις ξεχωριστών περιθωριακών προσωπικοτήτων που περιδιάβαιναν την πλατεία έγιναν αφορμή να γραφτεί το «Εκείνος κι Εκείνος».
Αλλά και στη λαϊκή τέχνη των «ανωνύμων», όπως είναι το παραδοσιακό τραγούδι ή η λαϊκή ζωγραφική, γεγονότα της στιγμής γίνονταν οι αφορμές να αποτυπωθεί το συσσωρευμένο πάθος από τα καλά και τα δύσκολα ενός τόπου, ενός λαού.
Άγια λοιπόν η στιγμή που θα δώσει την αφορμή ώστε να μετασχηματιστούν σε έργα τέχνης όσα κρύβει το μυστικό σεντούκι των δημιουργών. Μικρών και μεγάλων, διάσημων και άσημων. Ευλογημένη εκείνη η ρωγμή, που γίνεται αφορμή να γεννηθεί το καινούργιο σαν παρηγοριά στη ζωή των ανθρώπων.
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
Αφορμές (Του Πάνου Σκουρολιάκου)
Δημοσιεύτηκε: Πέμπτη, 23 Οκτωβρίου 2014 13:21
• Στη λαϊκή τέχνη των «ανωνύμων», όπως είναι το παραδοσιακό τραγούδι ή η λαϊκή ζωγραφική, γεγονότα της στιγμής γίνονταν οι αφορμές να αποτυπωθεί το συσσωρευμένο πάθος από τα καλά και τα δύσκολα ενός τόπου, ενός λαού
- 22:40 Ένα θαύμα στα Μετέωρα: Ζευγάρι Ασπροπάρηδων στα βράχια τους μετά από χρόνια!
- 22:35 Λαμία: «Για ένα χελωνάκι έγινε ο τσακωμός των δύο παιδιών στη σχολική εκδρομή»
- 22:31 Πολλές διακρίσεις για τους μαθητές της Φθιώτιδας και της Στερεάς στους Πανελλήνιους αγώνες
- 22:27 Λαμία: Αύριο το μεγάλο πάρτυ στο κατάστημα «Γιαννακούρας» για τα 81 χρόνια λειτουργίας!
- 22:23 Ότι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό…
- 21:32 Την ενοχή του οδηγού για το θάνατο του Ιάσονα στο τροχαίο δυστύχημα έξω από την Βουλή προτείνει η εισαγγελέας
- 21:17 Μητσοτάκης: Ο πήχης είναι το 33% των προηγούμενων ευρωεκλογών -Πρώτη φορά υπαινιγμός για τρίτη τετραετία
- 21:11 Αναβάλλεται το αυριανό live της Έρρικας Πατρικίου και του Γιάννη Λεκόπουλου στο "Τhe Blind Pig"
- 21:07 Εύα Καϊλή: Θα μετακομίσω στην Ιταλία, δεν με υπερασπίστηκαν S&D και ΕΕ
- 20:42 ΗΠΑ: Τεταμένη η ατμόσφαιρα στα αμερικανικά πανεπιστήμια, επίκεντρο του κινήματος υπέρ της Γάζας
- 20:37 Παναθηναϊκός: Ο Μπαρτ Σένκεφελντ επέστρεψε στις προπονήσεις και δίνει λύση στον Φατίχ Τερίμ ενόψει Άρη
- 20:28 Μητσοτάκης: Ανατριχιαστικό το επεισόδιο στη Βουλή, δεν γίνεται η Βουλή να μετατρέπεται σε αρένα - Live η συνέντευξη του πρωθυπουργού στο ΣΚΑΙ
- 20:18 Χάος στα βρετανικά αεροδρόμια: Καθυστερήσεις στον έλεγχο διαβατηρίων και τεράστιες ουρές
- 20:15 Τα σημεία με δωρεάν rapid tests στην τελευταία δειγματοληψία της εβδομάδας
- 20:13 Δολοφονία Λυγγερίδη: Οι προστατευόμενοι μάρτυρες «καίνε» τα ηγετικά στελέχη – Γιατί επιλέχθηκε για την επίθεση το γήπεδο του βόλεϊ
- 6:44 25/04 Άνοιξε το πρώτο supermarket «CRM Αριάδνη» στη Φθιώτιδα
- 6:54 25/04 Λαμία: Το νέο καφέ της πόλης άνοιξε τις πόρτες του και σας περιμένει!
- 14:56 20/04 Μια αγρότισσα από το Δομοκό στο ευρωψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ
- 7:12 22/04 Το Φυλλάδιο Lidl έχει βγει
- 12:02 25/04 Λαμία: Αύριο το μεγάλο πάρτυ στο κατάστημα «Γιαννακούρας» για τα 81 χρόνια λειτουργίας!
- 7:06 24/04 Λαμία: Προσοχή κυκλοφορούν «μαϊμού» καλόγριες!
- 7:10 24/04 Λαμία: Τροχαίο με μηχανάκι - «Πέταξε» πάνω από το αυτοκίνητο ο δικυκλιστής (ΒΙΝΤΕΟ)
- 7:00 24/04 Μητσοτάκης για Ε65: «Ένας δρόμος τεράστιας αναπτυξιακής σημασίας»
- 6:48 25/04 Το μοναδικό Πασχαλινό θεματικό πάρκο βρίσκεται στη Λαμία - Δείτε εικόνες
- 7:08 24/04 Πότε φεύγει η αφρικανική σκόνη - Μικρή πτώση της θερμοκρασίας
- 11:04 25/04 Λαμία: Επεισόδιο με μαθητές δημοτικού - Τον χτύπησε και του έσπασε το δόντι
- 8:40 25/04 Λαμία: Το Πασχαλινό ωράριο των εμπορικών καταστημάτων
- 6:36 25/04 Λαμία: Ξέρουμε πού θα βρεις φέτος την καλύτερη ψησταριά για το Πάσχα!
- 15:39 24/04 Συναγερμός από καπνό και μυρωδιά καμένου σε πολυώροφο κτίριο στο κέντρο της Λαμίας
- 6:50 24/04 Λαμία: Η λασποβροχή έκανε τα πάντα καφέ
- 12:05 25/04 Λαμία: Ενοικιάζεται επιπλωμένο δυάρι στην Άνοιξη
- 10:34 25/04 Ζητείται Αποθηκάριος από Εμπορική εταιρεία τροφίμων στη ΒΙΠΕ Λαμίας
- 9:51 25/04 Λαμία: Ζητείται διανομέας από το «Νοστιμούλη»
- 13:15 24/04 Πωλείται επιχείρηση καφέ στο κέντρο της πόλης
- 12:57 24/04 Ζητείται οδηγός διανομών στην εταιρεία «Υιοί Σ. Αγγελή & ΣΙΑ ΟΕ»
- 12:26 24/04 Ζητούνται Ταμίες για άμεση πρόσληψη από το πολυκατάστημα "POLITIKOS"
- 12:11 24/04 Ζητούνται Τεχνίτης μετάλλων και Βοηθός τεχνίτη σε σιδηρουργείο στο Αχλάδι
- 11:59 24/04 Σούπερ μάρκετ αναζητά προσωπικό
- 11:55 24/04 Λαμία: Ζητείται Τεχνίτης με γνώσεις στις μεταλλικές κατασκευές
- 11:00 24/04 Ζητείται γυναίκα για φροντίδα κυρίας ΑμεΑ
- 14:02 23/04 Ενοικιάζεται ή πωλείται κατάστημα στο κέντρο της Λαμίας
- 13:40 23/04 Πωλείται DJI Mavic 3 ολοκαίνουργιο σκάφος
- 13:39 23/04 Οδική Βοήθεια αναζητά Οδηγούς
- 13:30 23/04 ALPHA Μεταφορική: Μετακομίσεις στη Λαμία και όλη την Ελλάδα
- 12:58 23/04 Λαμία: Ζητούνται Σερβιτόροι-ρες, Πωλητές-τριες και Προσωπικό κουζίνας στο «Fresco»
Προσαρμοσμένη αναζήτηση