Γράφει ο συγγραφέας - ερευνητής Ηλίας Τριανταφύλλου... (Από το Αρχείον μου «Ιστορείν και Χαίρειν)»)

Β). Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ  ΦΙΛΙΠΠΟΣ. (από τη δεύτερη ομιλία στο Δημαρχείο της Γκρενόμπλ στη Γαλλία)

Έχω την τιμήν, Κυρίες και Κύριοι να σας εκθέσω σήμερον, το δεύτερον μέρος του Θέματος « Η Μακεδονία των Ελλήνων»,αφού δια μίαν ακόμη φοράν σας ευχαριστήσω δια την εδώ παρουσίαν σας και την υπομονήν σας να με ακούσετε.  Ευχαριστώ πολύ……

Ο Βασιλεύς Φίλιππος είχε διασώσει το βασίλειόν του,είχεν ανορθώσει την πατρόδα του και οι άνθρωποι της αγροτικής αριστοκρατίας,οι οποίοι εκάθηντο ασφαλείς εις τας αυλάς των,αρκούντως αρχοντικοί και με πολλά προσόντα άνθρωποι,προσεκολλήθησαν έκτοτε απολύτως προς αυτόν ,παρ’όλην την ανεξαρτησίαν,την οποίαν οι αριστοκράται ούτοι διεξεδίκουν έναντι του βασιλέως. Εις τους κύκλους των αριστοκρατών και του Βασιλέως επεκράτει πλήρης ελευθεροστομία.Ούτοι ωνομάζοντο «εταίροι του Βασιλέως»και τούτο ήτο συναδελφότης.Είναι αληθές ότι οι υϊοί των ευγενών αυτών, υπηρέτων ως θεράποντες και ακόλουθοι εις την αυλήν,όπου η ανατροφή των ήτο  άκρως αυστηρά.Δια πάσαν παράλειψιν εχρησιμοποιείτο η μάστιγξ. Οι ανθρωπιστικώς ανατρεφόμενοι Έλληνες μας πληροφορούν περί τούτου.Τραχεία και ουδόλως αισθηματική η ζωή των νέων αυτών. Βραδύτερον οι νέοι αυτοί κατελάμβανον υψηλάς θέσεις ,είτε ως αξιωματικοί του στρατού,είτε ως άρχοντες της πολιτείας. Ουσιαστικά αυτή ήτο η πρώτη Σχολή Αξιωματικών,εις την οποίαν εφοίτησε και ο Μ.Αλέξανδρος,εις την περιοχήν της Μιέζας,πλησίον της σημερινής Ναούσης. Οι νέοι αυτοί απετέλεσαν εις την ουσίαν,την εκλεκτήν μειοψηφίαν,η οποία επέπρωτο να επιβάλη την ενότητα εις την Ελλάδα και την κυριαρχίαν του Ελληνισμού εις την Οικουμένην.Δια την ολοκληρωμένην εκπαίδευσιν αυτών,εκάλεσεν ο Φίλιππος,τον ίδιον τον Αριστοτέλην,να τους διδάξη και να τους εμφυσήση την ιδέαν της ιδρύσεως της Ελληνικής Αυτοκρατορίας,εμπόδιον εις την οπίαν ήτο το Περσικόν κράτος,και συνεπώς το Περσικόν κράτος έπρεπε να καταστραφή,και δια να καταστραφή έπρεπεν ο Φίλιππος να ενώση όλους τους Έλληνας και να τους συσπειρώση. Ούτω ολόκληρος η Ελλάς είχεν ενθουσιασθή και εθαύμαζεν αυτόν, τον τόσον συμπαθή νεαρόν μονάρχην,ο οποίος είχε κατορθώσει να αναδειχθή τόσον υψηλά.Και ο Φίλιππος…….Υπεκλίνετο κατά τον πλέον αξιαγάπητον τρόπον προς όλας τας κατευθύνσεις,ευχαριστών δια την αναγνώρισιν.Ουδέν πρακτικώτερον από του να είναι είς Βασιλεύς αγαπητός.Ούτος έπαιζε τον ρόλον της σειρήνος,η οποία καταθέλγει και αποπνίγει.Εις  την πραγματικότητα είχεν έτοιμον κατά νούν το σχέδιον ολοκλήρου της ζωής του.Το είχε καταστρώσει ως μειράκιον ακόμη εις τας Θήβας.Ήθελε να το εκτελέση κατά τον καλύτερον τρόπον,διότι αι συνθήκαι ήσαν κατάλληλοι και τον ηυνόουν πλήρως.Ήθελε να καταλάβη ολόκληρον την Χερσόνησον του Αίμου ,μέχρι των άκρων των δακτύλων.Ο βραχίων του θα ήτο ισχυρός και θα ηδύνατο με αυτόν να απειλήση και αυτήν την Περσίαν.Αλλά …ηρέμα.Έπρεπε να καταβροχθήση μεμονωμένως ,τα μικρά Ελληνικά κρατίδια ,να εμποδίση τας μεταξύ των συμμαχίας,να φέρεται φιλικώς προς άπαντας,μέχρις εκείνου τον οποίον ήθελε να βλάψη.Κατόπιν ενίσχυσις της δυνάμεώς του.Συνεχίζων τας κατακτήσεις του,επετέθη κατά της ορεινής περιοχής του Αίμου και πέραν τούτου μέχρι της σημερινής Σερβίας και της σημερινής Αλβανίας.Πύργοι και φρούρια εξησφάλισαν τας νέας κτήσεις του.Τα κατακτηθεντα φύλα του έδωσαν βοηθητικά στρατεύματα ,τα οποία ήσαν εξαίρετα δι τον ορεινόν πόλεμον.Αλλά και κατά των υπολοίπων Ελλήνων εστράφη άνευ δισταγμών.Υπό τον Άθων έκειντο,εις την χερσόνησον της Χαλκιδικής,περιβρεχόμεναι υπό της θαλάσσης,Τριάκοντα Δύο εμπορικαί πόλεις πλησίον αλλήλων,κέντρα αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού.Ο Φίλιππος απεφάσισεν άνευ περιστροφών την κατάκτησίν των έστω και δια βιαίων μέσων.Τας κατέλαβε και τα κατάστρεψεν ολοσχερώς.Έπαυσαν να υπάρχουν.Η ισχυροτέρα και πλέον υπερήφανος εξ αυτών ήτο η Όλυνθος,άλλοτε εποικιθείσα υπο των Αθηναίων.Ο Φίλιππος εσκεύθη, πρώτον να την δελεάση,παριστάνων τον μεγαλόψυχον και παραχωρών εις αυτήν ως νέαν γήν,μίαν των γειτονικών πόλεων ,την οποίαν προηγουμένως είχεν ούτος καταστρέψει.Πρόσέφερεν επίσης δώρα και χρήματα εις τους προύχοντας της Ολύνθου,όπως αγέλας βοών ,αι οποίαι ωδηγήθησαν εκεί εκ των πεδιάδων της Μακεδονίας. Και όταν πλέον είχεν αποκοιμήσει την πόλιν,αιφνιδίως ενεφανίθσθη προ αυτής και απήτησε την παράδοσίν της. Ήδη οι Ολύνθιοι ζητούν βοήθειαν από τους Αθηναίους.Όταν έσπευσαν εκεί τα Αθηναϊκά πλοία,ήτο πλέον αργά.Η πόλις είχε καταληφθή.

Ήτο πανούργος και καιροσκόπος ο Φίλιππος,και εν τούτοις αγρίως παρορμητικός και δούλος την ενστίκτων του,αλλά συγχρόνως μεγαλοφυής και απαράμιλλος.Εχρειάζετο ανθρώπους ευθύμους συντρόφους και τους παρετήρη τόσον εγκαρδίως και ευθέως εις τους οφθαλμούς.Έλληνες και πάλιν Έλληνες,πρέσβεις,μίμοι,γελωτοποιοί και πάσης φύσεως φιλόδοξοι ,έσπευδον εις την Πέλλαν,ένθα τους εκολάκευε να συμπίνουν και να ομιλούν ίσος προς ίσον ,με ένα πραγματικόν Βασιλέα.Κατεπλήσσετο κάποιος, δια τας οινοποσίας,τους πυρριχίους χορούς.Και αυτός ο Φίλιππος και οι στρατηγοί του όταν εμεθύσκοντο ερρίπτοντο εις τον χορόν.Άς φαντασθή κάποιος την ομήγυριν τολμηρών πολεμιστών,οι οποίοι έπινον αυθόνως τον ισχυρόν ερυθρόν Μακεδονικόν οίνον,το οποίον ήθελον άκρατον,όπως οι Θράκες,άνευ ύδατος.Τοιαύτη κραιπάλη καταρρίπτει όλους τους φραγμούς. Ήτο καταπληκτικόν!!! Πόσον βίαιος και εν τούτοις πόσον γοητευτικός ήτο ο άνδρας αυτός.Μεγαλοπρεπής το ανάστημα εις την αναζήτησιν,απότομως και συγχρόνως εύστροφος,πολεμιστής εις την μάχην αντιμετωπίζων τον αντίπαλόν του,συγχρόνως μηχανορράφος και Ήρως.Εκ παραλλήλου,ηγάπα και αστεϊζετο. Διέταξε να παριστάνωνται συχνάκις τραγωδίαι εις το θέατρον και έδιδε τας καλυτέρας συναυλίας διά «τα λεπτά ώτα των  προσκεκλιμένων  του». Εσκόρπα το χρήμα ως γνήσιος χαρτοπέκτης και είχεν δι’αυτό όλην την δυνατότητα,δεδομένου ότι ,οι βασιλείς εκείνοι συνεκέντρωναν όλας τας εξουσίας εις το πρόσωπόν των. Ούτω,ο Φίλιππος ήτο συγχρόνως,Υπουργός των Εξωτερικών του,και ο ίδιος Υπουργός των Οικονομικών του.Τούτο απετέλει μίαν μεγαλοφυά Οικονομίαν. Η σπατάλη όμως ήτο ανάλογος προς τον σκοπόν.Είχεν ανάγκην πρακτόρων,διαμορφωτών της κοινής γνώμης εις τας Αθήνας,τας Θήβας,την Μεγαλόπολιν,εις όλα τα Κέντρα.Άρα ήξιζε να προσφέρη και να προσφέρη…Είχε τας αναγκαίας προσωπικότητας ,είχε σχέσεις παντού και προς τούτο εύρισκε τους καταλλήλους ανθρώπους.Επλήρωνε μισθούς εις τους φαύλους ρευστής συνειδήσεως δημαγωγούς,οι οποίοι εγνώριζον να δημιουργούν θόρυβον και να κραυγάζουν όπου ήτο ανάγκη,όταν έψαλλον τους επαίνους του. Παντού εις τας Δημοκρατίας ανεφάνησαν κομματικαί ομάδες φιλικαί προς τον Φίλιππον.Το τι ασχεδίαζεν ουδείς εμάνθανε προηγουμένως.Διότι «η ιδική του Συνέλευσις του Λαού, συνεδρίαζε κεκλεισμένη εντός του στήθους του και οι προς αυτήν λόγοι ,ήτο η προσπάθεια να αποκρύπτη τας σκέψεις του».Ούτω,ούτος καθίστατο Μέγας και πάλιν Μέγας.Όσα περισσότερα κατείχεν τόσα περισσότερα ελάμβανεν.Η πίεσίς του εγένετο διαρκώς ισχυρωτέρα και οι υπόλοιποι Έλληνες,οι οποίοι ήσαν συνηθισμένοι εις τα μικρά,ίσταντο ανίσχυροι και κεχικότες και δεν επίστευαν επί μακρόν εις την πραγματικότητα,μέχρις ότου τους ηρπαζεν ο «καρχαρίας»και τους συνέθλιβεν μεταξύ των σιαγώνων του. Ο Διογένης ο Κυνικός φιλόσοφος,ο οποός ήτο εξηπλωμένος προ του πίθου του,εγνώριζε τί επτόκειτο να επακολουθήση και προς τούτο έλεγεν: Όταν αποθάνω,να με θάψετε με την κεφαλην προς τα κάτω,διότι εντός ολίγου,παρ’ημίν,τα πάντα θα πέσουν επί της κεφαλής μας. Αι Αθήναι είχον αποστείλει βοήθειαν εις την Όλυνθον,πράγμα το οποίον είχεν επιτύχει ο Δημοσθένης.Αλλά η βοήθεια είχε φθάσει πολύ αργά.Ούτω,δια της ενεργείας αυτής,αι Αθήναι ήδη ευράθησαν εις εμπόλεμον κατάστασιν μα τον Φίλιππον. Επηκολούθησε μία επαίσχυντος συνθηκολόγησις ειρήνης,η οποία κατέλιπεν εις τον Βασιλέαν πάσας τας μέχρι τούδε κατακτήσεις και προσαρτήσεις του. Ως εκ τούτου,οι απεσταλμένοι των Αθηνών,Φιλοκράτης,Αισχίνης και Δημοσθένης,μετέβησαν επανειλημμένως εις την Πέλλαν. Αλλά ο Φίλιππος,επιδεξίως,ανέβαλλεν την ορκομοσίαν δια την επισφράγισιν της ειρήνης(Φιλοκράτειος Ειρήνη),δια να καταλάβη προηγουμένως δια ταχυτάτης ενεργείας,μερικούς από τους μακρύτερον κειμένους Ελληνικούς λιμένας,όπως τα Άβδηρα και την Αίνον(346 π.Χ).Ήδη ηπειλείτο η εμπορική οδός των Αθηνών προς τον Εύξεινον Πόντον.Η σφαίρα της ισχύος του Φιλίππου εξετείνετο μέχρι του Βοσπόρου,όπου αι Αθήναι εισέπραττον διόδια από όλα τα εμπορικά πλοία.Ο Φίλιππος ήρχισε να συγκροτή ίδιον πολεμικόν στόλον.Ήτο πράγματι σοβαρόν το θέαμα,το οποίον επαρουσιάζετο τότε εις την βασιλικήν αυλήν.Οι απεσταλμένοι όλων των κρατιδίων της υπολοίπου Ελλάδος,συνέρρεον εκεί δια να υποβάλουν τας αιτήσεις των εις τον Μακεδόνα Κυρίαρχον,να υποστούν τας επιπλήξεις του και να  παρουσιάσουν εις αυτόν τας διαφοράς των,προκειμένου να τας συμβιβάση ως διαιτητής.(Αυτή ήτο μία τακτική του Φιλίππου.Δηλαδή,όπου υπήρχον διαφοραί ,επενέβαινεν ως διαιτητής και εν συνεχεία εγένετο Κύριος.Αυτό το οποίον συνέβαινε τότε ,αυτό ακριβώς,συμβαίνει και σήμερον. Όταν έχωμεν διαφοράς με λαούς γειτονικούς και αδυνατούμε-λόγω πολλών λόγων-να τας  επιλύσωμεν μόνοι μας,απευθυνόμεθα προς τους ξένους,ως διαιτηταί, να μας τας επιλύσουν.Αλλά οι ξένοι αυτοί εκμεταλλευόμενοι τας αδυναμίας μας,όντες ανέκαθεν  κατακτηταί,επικάθηνται εις τον τράχυλόν μας πλέον ως Κύριοι και Αφένται.Αλλά εδώ η ευθύνη είναι αποκλειστικώς ιδική μας,οι οποίοι μόνοι μας,ως γνήσιοι πατριώται , θα ημπορούσαμε να επιλύσωμε τα προβλήματά μας….. Και τότε συνέβη το αποφασιστικόν γεγονός .Είς ευφυής αρχηγός ληστρικών συμμοριών,ο Ονόμαρχος εκ Φωκίδος,της περιοχής του Παρνασσού,είχεν ασεβέστατα και θρασύτατα λεηλατήσει το Ιερόν των Δελφών,είχε μετατρέψει εις νόμισμα τους αμυθήτους θησαυρούς των,υπολογιζομένους εις 10000 τάλαντα και ούτω είχε στρατολογήσει μισθοφόρους.Όνειδος Μάγα δια την Ελλάδα,αφού πάν ιερόν δέος κατεπατήθη ,και  έγινεν ιεροσυλία  άνευ προηγουμένου.Εις τας χείρας του Ονομάρχου ευρίσκετο ήδη μία στρατιωτική δύναμις τόσον ισχυρά (20000 πεζοί και 3000 ιππείς)ώστε να κατανικήση πάντας εκείνους οι οποίοι εστάλησαν εναντίον του.Απο αμνημονεύτων ετών ευρίσκετο είς σύνδεσμος των γειτονικών κρατών των καλουμένων ΑΜΦΙΚΤΥΟΝΩΝ,αποστολή του οποίου ήτο να εξασφαλίζη το άθικτον των Δελφών,του ιερωτάτου Μαντείου του Απόλλωνος,να προστατεύη την οδόν προσελεύσεως των προσκινητών  και να διευθύνη τας ιεράς εορτάς.Ο Σύνδεσμος απεδείχθη παντελώς ανίσχυρος ,και δια τον λόγον αυτόν,προσεκλήθη ο Φίλιππος δια να επέμβη ως τιμωρός .Ούτος εφόρεσε το προσωπείον του ευσεβούς ανθρώπου.Η επιτυχία του υπήρξεν άμεσος και πλήρης ,με την νίκην του επί του Ονομάρχου εις το Κρόκειον Πεδίον(σήμερον Αλμυρόν),με την σύλληψιν αυτού και την σταύρωσίν του,τον Ιούλιον του 346 π.Χ. Ούτω ο Φίλιππος ,εκεί εις τα κρατίδια της Κεντρικής Ελλάδος,εγένετο Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου,εγένετο Πρόεδρος των Δελφικών Αγώνων. Έναντι των Θηβών εδείχθη ιδιαιτέρως γεναιόδωρος,διότι παρεχώρησεν εις αυτάς Ελληνικά εδάφη τα οποία μόναι των δεν ηδύναντο να εκπορθήσουν. Η αρχαιοτάτη και ένδοξος μικρά πόλις Ορχομενός,εξεκενώθη υπο του  Φιλίππου χάριν των Θηβών,διότι οι Θηβαίοι εμίσουν τους Ορχομενίους. Αι Αθήναι ησθάνοντο ότι είχον πλέον απομονωθή εντελώς και ο φόβος κατέβαλε την Πόλιν.Πότε και πώς θα εκινείτο ο Φίλιππος προς επίθεσιν;Διότι ευρίσκετο με την φάλαγγάν  του τόσον εγγύς και ήτο ασφαλώς ωργησμένος. Εις τούτο συνέτηνεν ο Δημοσθένης,ο οποίος είχεν ενθαρρύνει τους ληστάς της Φωκίδος,όπως αντιστούν εναντίον του Φιλίππου.Λέγεται μάλιστα,ότι οι Αθηναίοι ησθάνοντο ναυτίαν και ηύχοντο, «τουλάχιστον να απηγχονίζετο ούτος».Ήδη ο Φίλιππος έθεσε κατακτητικόν πόδα επί της γειτονικής νήσου Ευβοίας.Εν τω μεταξύ ηύξανον τα φιλομακεδονικά κόμματα εις την Αρκαδίαν και την Ηλείαν της Πελοποννήσου,της δε Ολυμπίας εγένετο προστάτης και εφαίνετο πλέον πανταχού η μορφή του,εις τους χαλκίνους αδριάντας του. Και αι Αθήναι ητοιμάζοντο και εξωπλίζοντο,δια την άμυναν,δια την μάχην.Και ήκουον τον Δημοσθένην,ο οποίος παλλόμενος ως άλλοτε,εσήμαινε τον συναγερμόν και ακούραστος εστρατολόγη, και δια ταξειδίων μέχρις ακόμη της μακρυνής Ιλλυρίας, συμμάχους. Δι’αυτόν ο Φίλιππος ήτο ο νέος Ξέρξης  και έλεγεν: «Ο Φίλιππος ψεύδεται και μία κυριαρχία η οποία θεμελιούται επί του ψεύδους δεν δύναται να διατηρηθή».Αυτή ήτο η πεποίθησίς του και διερωτάται κάποιος ,εάν η ευμετάβλητος φορά της παγκοσμίου ιστορίας,θα τον εδικαίωνεν.Τώρα γνωρίζομεν ότι ΔΕΝ εδικαιώθη.Ο Βασιλεύς Φίλιππος αφήκε τον Δημοσθένην ελεύθερον να ομιλή και να ταξειδεύη,διότι είχεν ασυγκρίτως σοβαρώτατα πράγματα να εκτελέση εις την Δύσιν,εις την Ανατολήν και εις τον Βορράν.Αφήκεν τας Αθήνας να κείνται εκεί όπου έκειντο.Κατ’αρχάς,εγένετο κύριος της Ηπείρου ως κηδεμών του νεαρού βασιλέως αυτής.Επολέμησεν και κατέκτησε ,εις την κοιλάδα του Έβρου,τας ευφόρους πεδιάδας της Θράκης,της σημερινής Ρωμυλίας.Ως κύριος της Ηπείρου,ίστατο προς Δυσμάς εις την Αδριατικήν,ως κύριος της Θρακης,επλησίαζεν ήδη από ξηράς τον Βόσπορον και ηπείλει το Βυζάντιον την κοιλάδα του Ευξείνου Πόντου.Είχε φθάσει και μέχρι τον Ίστρον ποταμόν(Δούναβην).Ολόκληρος η Βόρειος χερσόννησος του Αίμου ητο επί τέλους ιδική του.Οι Βυζαντινοί απέστειλαν πρέσβεις προς αυτόν,ευρισκομένου προ των πυλών των και ηρώτων ,αφού εις ουδέν είχον πταίσει,διατί τους επολιόρκει;Ούτος απήντησεν «Είσθε ανόητοι και ομοιάζετε με εκείνον,ο οποίος έχει ωραίαν γυναίκα και εκπλήσσεται διατί οι άνδρες την παρακολουθούν».Το Βυζάντιον απειλείται.Ο Φίλιππος ώθησε το θράσος του πολύ μακράν και τούτο ήτο θέμα ζωής δια τους μεγαλεμπόρους των Αθηνών.Η αυταπάτη ετελείωσε και πρέπει να επέλθη η αποφασιστική κρίσις.Άρα,αμείλικτος πόλεμος,διότι επρόκειτο δια την τύχην των Αθηνών και όχι μόνον.Αι Αθήναι απέστειλαν εγκαίρως στόλον και στρατόν και απήλαξαν της πολιορκίας το Βυζάντιον,αισθανόμενοι συγχρόνως μεγάλην αγαλλίασι,διότι ο Φίλιππος ήτο υποχρεωμένος να αποσυρθή,όπως και έγινεν.Αι Αθήναι ηδύναντο πράγματι να νικήσουν και τούτο ήτο έργον του Δημοσθένους. Οι πολεμικοί λόγοι,τους οποίους είχεν εκφωνήσει ο Δημοσθένης κατά του Φιλίππου ήσαν οι περίφημοι Φιλιππικοί.  Συντριπτικός ήτο ο Τρίτος Φιλιππικός.     «Εντροπή σας συμπολίται!Πού είναι πλέον το αρχαίον πνεύμα των Μαραθωνομάχων;Επωλήθη ως τι καλόν εμπόρευμα και εξηφανίσθη από την αγοράν;Υπάρχουν δωροδοκούμενοι μεταξύ ημών;Ασθενούμεν θανασίμως από την προδοσίαν και πρασινίζει από φθόνον εκείνος ο οποίος δεν λαμβάνει χρήματα από τον Φίλιππον.Δια τούτο θα πάθωμεν και ημείς ό,τι έπαθεν  η Όλυνθος .Αλλά προτιμώτερον να αποθάνωμεν παρά να ενδώσωμεν.Άς τιμορήσωμεν αυτόν τον βασιλέα τον κακούργον,ο οποίος είναι ένας άξεστος Έλλην Μακεδών(Αυτό ουδόλως αληθεύει,διότι ο Φίλιππος ήτο καταπληκτικής μορφώσςως,τόσον ώστε και συγγραφαί υπάρχουν του Φιλίππου).Θέλετε λοιπόν να βλέπετε απρακτούντες τας κακουργίας του,όπως ο χωρικός βλέπει την χάλαζαν και είναι τότε ευχαριστημένος,όταν αυτή πίπτη όχι εις τον αγρόν του,αλλά εις τον αγρόν του γείτονος;Δόξαν εις τους θεούς.Το σκάφος του Κράτους μας ακόμη είναι ισχυρόν και υγιές.Όλοι λοιπόν εις τας κώπας και ας αναλάβωμεν υπηρεσίαν και το Πλοίον δεν θα ναυαγήση». Πληροφορούμεθα ότι ο Φίλιππος εζήτησεν αντίγραφον των λόγων τούτων και…μηδιών….τους ανεγίγνωσκεν. Βεβαίως,το Βυζάντιον απηλευθερώθη προσωρινώς,όπως επίσης,αι Αθήναι με ενεργητικότητα,απέκλεισαν ολόκληρον την Μακεδονικήν Ακτήν ώστε ουδέν εχθρικόν πλοίον ηδύνατο πλέον να διαφύγη.Το γεγονός όμως αυτό αφήκεν ψυχρόν τον Φίλιππον. Ανεγνώριζεν ότι αι Αθήναι δεν ηδύναντο να του προξενήσουν περεταίρω ζημίαν.Και τούτο διότι,με πολεμικά πλοία ουδείς ημπορεί να πολεμήση εις την ξηράν.Άρα μία εισβολή εις την καρδίαν της Μακεδονίας,απεκλείετο παντελώς.Ούτω εξηφανίσθη ούτος,με τον στρατόν του αιφνιδίως πέραν του               Αίμου,εις τον μακρυνόν Βορράν το 340 π.Χ.Επέφερεν ένα μέγαν αντιπερισπασμόν επί του Δουνάβεως, κατά των ξενικών Σκηθών.Διότι εσχεδίασεν,πρίν ή κινηθή δια την τελικήν αποφασιστικήν ενέργειαν προς Νότον,να εξασφαλίση τα Βόρεια σύνορά του. Ήτο ο άνθρωπος των αιφνιδιασμών και εις ουδέν απετύγχανεν.Μετά ταύτα,ευρέθη εκ νέου εις την γειτονικήν Θεσσαλίαν και …ιδού…εισέβαλεν εις την Νότιον Ελλάδα.Ισχυρίσθη ότι το έπραξεν δια λογαριασμόν του Αμφικτυωνικού Συνδέσμου,πράγμα το οποίον ήτο απλώς πρόσχημα.Εξεβίασε τας Θερμοπύλας κινούμενος προς την αποφασιστικήν μάχην και ηπείλη ήδη τας Θήβας.Διότι τώρα και αυταί αι Θήβαι ήσαν εναντίον του.Και εκεί εξηγέρθη κατ’αυτού η εθνική υπερηφάνεια,δεδομένου ότι,οι Θηβαίοι δεν ηδύναντο να λησμονήσουν τας ενδόξους ημέρας του Επαμεινώντος,όταν ούτος ο άριστος ανήρ,έπαιζε τον ρόλον του Φιλίππου.Ο ίδιος ο Δημοσθένης έσπευδεν ήδη επί τόπου.Διότι εξηκολούθη να είναι άνθρωπος της εμπιστοσύνης των ,αντιπρόσωπος των Θηβαϊκών συμφερόντων εις τας   Αθήνας και τον ήκουον ακόμη και εις τας Θήβας.Ο χείμαρρος της ευγλωτίας του κατέβαλε πάσαν αντίδρασιν.Ελευθερία και Τιμή φίλοι μου.Έπρεπε να νικήσουν εις την εκ παρατάξεως μάχην.Μία ενθουσιώδης πίστις κατέβαλε τους πάντας.Μέχρι τούδε υφίστατο πατροπαράδοτος εχθρότης μεταξύ Αθηνών και Θηβών,τίς οίδεν από πότε; Τώρα ίσταντο πλησίον αλλήλων ως αδελφαί.Και τούτο ήτο κάτι το θαυμάσιον.Η προσέλευσις εξ άλλων πόλεων ήτο σχετικώς μικρά,αλλά αύται μόναι θα έφερον εις πέρας το έργον.Αριθμητικώς ήσαν ισοδύναμοι με τον εχθρόν,30000 άνδρες ίσταντο εκατέρωθεν.Ο Δημοσθένης διέταξε την θανάτωσιν της ιερείας των Δελφών,διότι αύτη ελάμβανε συχνάκις το μέρος του Φιλίππου και έστρεφε την φωνήν του Δελφικού Μαντείου ,την οποίαν άπαντες ήκουον,προς όφελος αυτού.Ευρισκόμεθα εις το θέρος του 338 π.Χ. Ο Φίλιππος επέλεξε το πεδίον της μάχης. Εις τα βόρεια κράσπεδα του Ελικώνος,του μεγάλου όρους των Μουσών,έκειτο η Χαιρώνια,εντός μιάς ηρέμου και με πολλά ύδατα κοιλάδος,ένθα εις τους λειμώνας και παρά τους ρύακας ,ήνθουν νάρκισσοι,ίριδες,ρόδα και κρίνοι,εν αφθονία. Δυστυχώς,τα άνθη κατεπατήθησαν και συνθλίβησαν,όπως ακριβώς και  η τελευταία ελπίς των συμμάχων.Άς εξετάσωμεν τους εκατέρωθεν αρχηγούς των στρατευμάτων.

Παρά το πλευρόν του Φιλίππου,ο 17ετής τότε την ηλικίαν,Αλέξανδρος.Επί πλέον ο Αντίπατρος,δεδοκιμασμένος ήδη στρατηγός.   Από την πλευράν των συμμάχων,την διάταξιν της μάχης,διευθύνουν άγνωστοι άνθρωποι,των οποίων τα ονόματα όταν τα αναγνώση κάποιος,εντός ολίγου τα λησμονεί. Ο στρατός του Φιλίππου,είναι ενιαίος και δεδοκιμασμένος,ενισχυμένος με ορεινά φύλα εκ του Αίμου και    της Ροδόπης.Απο της πλευράς των συμμάχων,τα στρατεύματα των κρατών,αποτελούνται από τας πολιτοφυλακάς των πόλεων.Δεν διαθέτουν εξ   επαγγέλματος στρατιώτας.Οι πολίται νέοι και γέροντες,έδραξαν το ξίφος και το ακόντιον δια     να πολεμήσουν υπέρ των πατρίδων των.Αυτός ο Δημοσθένης ίστατο ως απλός οπλίτης εις τας τάξεις των συμμάχων,περιβεβλημένος την βαρείαν πανοπλίαν.Ο στρατός των συμμάχων επολέμησεν ανδρίως,αλλά η μάχη εχάθη δια τους συμμάχους.Ο οπλίτης έδωσεν εις την επίθεσιν πάν ό,τι ηδύνατο,αλλ’εκουράσθη πολύ ενωρίς υπο τον βαρύν οπλισμόν,τον οποίον δεν ήτο συνηθισμένος να φέρη. Ο νεαρός Αλέξανδρος,με μίαν αποφασιστικήν επίθεσιν,έκρινε την νίκην.Ο Ιερός Λόχος των Θηβών,300 εκ των επιφανεστέρων νέων,συνετρίβη. Η μάχη αυτή υπήρξεν αρκετή,το  αποφασιστικόν κτύπημα εδόθη και η Μοίρα επορεύθη την πορείαν της.Η εσαεί αξιομνημόνευτος τοποθεσία,το πεδίον της μάχης της Χαιρωνείας,απετέλεσεν από της αρχαιότητος ακόμη,αντικείμενον επισκέψεως πολυαρίθμων περιηγητών.Τούτο αυτό συμβαίνει και σήμερον.Κατά τα τελευταία έτη ανευρέθη είς ομαδικός τάφος των τότε πεσόντων και τα λείψανα των νεκρών μετεφέρθησαν εις τα Μουσία. Είς γιγάντιος λέων καθήμενος επί των οπισθίων του,κατεσκευάσθη εκ μεγάλων τεμαχίων μαρμάρου,καταδεικνύων και σήμερον ακόμη την θέσιν.Είναι έν άφωνον μνημείον ,βωβόν όπως ο θάνατος,καθ’όσον ελλείπει οιαδήποτε επιγραφή.Ουδεμία λέξις οδύνης,παραπόνου ή κατηγορίας. Και η σιωπή ηπλώθη εις τα πέριξ.Ακόμη μκαι αι Μούσαι επί του Ελικώνος εσιώπησαν και αυταί και η κοιλάς,όπου άλλοτε άνθιζε το έαρ,τώρα απλούται έρημος λιθόσπαρτος,,ως εάν εξηκολούθη ακόμη το πένθος,δια τον θάνατον τόσων Ελλήνων και από τας δύο πλευράς.

Ο Δημοσθένης έφυγεν εκεί όπου έφυγον όλοι οι άλλοι.Ήτο ο ηττημένος,είχε χάσει την μάχην.  Ηναγκάσθη να λάβη τον δρόμον της φυγής,μετά του πλήθους των άλλων φευγόντων.Θα ήτο προτιμότερον να είχε είχε πέσει εις την μάχην.Είναι θαύμα το ότι δεν κατελήφθη υπο απελπισίας.Είς Κάτων εις παρομοίαν περίπτωσιν ηυτοκτόνησεν.Δια τον Δημοσθένην δεν είχεν έλθει ακόμη ο καιρός προς τούτο.Ούτως φεύγων έφθασεν τρέχων εις Καλαβρίαν(τον Πόρον),όπου αργότερον και ηυτοκτόνησεν.Ο Φίλιππος είχε συλλάβει αιχμαλώτους,σημαντικόν αριθμόν εξεχόντων Αθηναίων,οι οποίοι είχον πράξει το καθήκον των ως πολίται.Ήδη όμως έχαιρον διότι ευρίσκοντο ακόμη εν ζωή.Ο Φίλιππος τους εκάλεσεν όλους μεγαλοψύχως εις την τράπεζάν του,εν τω μέσω του πεδίου της μάχης,ένθα ούτος έδωσεν επινίκιον γεύμα.Εσκίρτα και έψαλεν ως αοιδός των συμποσίων. «Θέλεις αντί του Αγαμέμνωνος να παίξης τον ρόλον του Θερσίτου;»,του εφώναξεν ένας τολμηρός εξαγριωμένος άνθρωπος.Τότε αυτός μετέβαλλεν στάσιν.Όντως δεν ήθελεν να ερεθίση περισσότερον τους ηττημένους Έλληνας ,οι οποόι είχον πλέον εξουδετερωθή διότι τους εχρειάζετο δια τα μελλοντικά του σχέδια. Τας Θήβας φυσικά τας επολιόρκησεν κα μάλιστα,προέβη εις κάποιον αριθμόν  θανατικών εκτελέσεων,αλλά εσεβάσθη και άφησεν άθικτον την οικίαν του μεγάλου Θηβαίου ποιητού Πινδάρου..Εις τας Αθήνας όμως επήλθε, μία μεγάλη αναταραχή.Ο Φίλιππος όμως,δεν είχε κατά νούν να πολιορκήση το τεράστιον αυτό φρούριον.Εσεβάσθη την πόλιν,εις την οποίαν,εκτός του πολεμίου Δημοσθένους,ο οποίος εξεφώνη τους Φιλιππικούς εναντίον του,υπήρχον φίλοι του,οι λεγόμενοι Μακεδονίζοντες,τους οποίους εξεπροσώπουν μεγάλα ονόματα,όπως ο Ισοκράτης,ο Φωκίων,ο Δημάδης και άλλοι.Ο Ισοκράτης όπως αναφέρεται ιδίως εις τον «Πανηγυρικόν του»,διήπετο από το πνεύμα της Πανελληνίου ενότητος και εις το πρόσωπον του Φιλίππου έβλεπε τον άνθρωπον ο οποίος θα επραγματοποίη την ενότητα αυτήν.Και ευρισκόμενος εις βαθύ γήρας,έλεγε προς τον Φίλιππον: «Οφείλω χάριν εις το γήρας,διότι έζησα τόσον ώστε να σε ίδω να ενώνης τους Έλληνας». Άλλωστε δια τον Φίλιππον,αι Αθήναι ήσαν έν γηραιόν και σεβάσμιον πρόσωπον,το οποίον ουδείς έχει το δικαίωμα να βλάψη,εφ’όσον βεβαίως και αύται καθίσταντο ήρεμοι.Τουναντίον τας κατέκλησεν με μεγαλοψυχίαν. Διέταξε τον στρατηγόν του Αντίπατρον,να μεταφέρη τα πτώματα των πεσόντων Αθηναίων,με επίσημον πομπήν ,από την Χαιρώνιαν εις τας Αθήνας,αυτοπροσώπως. Συγχρόνως εισήλθεν εις την πόλιν και ο βασιλόπαις Αλέξανδρος,δια πρώτην ίσως και τελευταίαν φοράν.Διότι είναι αβέβαιον να την επεσκεύθη μεταγενεστέρως. Και αι Αθήναι έδειξαν την ευγνωμοσύνην των.Ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος,ανεκηρύχθησαν επίτιμοι πολίται των Αθηνών και ο αδριάς του Φιλίππου εστήθη εις την αγοράν.Ανήκουστοι τιμαί!!!Ήλπιζον οι Αθηναίοι ότι αυταί θα έφερον αποτέλεσμα. Αλλά ο νέος επίτιμος πολίτης των Αθηνών,προχωρών διέλυσε κυριολεκτικώς τη θαλασσίαν επιρροήν των Αθηνών,ώστε δια της ενεργείας ταύτης η κατά θάλασσαν επιρροή των Αθηνών ετερματίσθη οριστικώς.Ο Φίλιππος εισέβαλεν εις την Πελοπόννησον και εκεί τα πάντα έπεσαν προ των ποδών του.Ήδη και το Βυζάντιον προ του Βοσπόρρου υπετάχθη και αυτό.Έτσι αι διαταγαί του ηδύναντο να μετδίδωνται πανταχού.Κατ’εντολήν του Φιλίππου συνεκλήθη μία συνέλευσις εις την Κόρινθον,όπου ο νικητής υπηγόρευσε τας θελήσεις του.Είπεν ο Φίλιππος; «Αναλαμβάνω την απελευθέρωσιν της Μ.Ασίας,της Ιωνίας.Αναλαμβάνω να πραγματοποιήσω αυτό το οποίον πάντοτε επιθυμούσατε».Είχε προς τούτο ,δημιουργήσει Επιστημονικήν Υπηρεσίαν εις τον στρατόν του,είχε μίαν υπηρεσίαν Μηχανικού υπο τον Θεσσαλόν Πολύηδον και τον Νημίαν.Και το σπουδαιότερον όλων είχε δημιουργήσει μίαν ομάδα η οποία ωνομάζετο ΟΜΑΣ ΕΤΑΙΡΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΣ,η οποία απετέλη το επιτελείον του,το πρώτον επισήμως εμφανιζόμενον επιτελείον εις την Σρατιωτικήν Ιστορίαν.Το επιτελείον αυτό,κατέστρωνε σχέδια και μετά από κάθε μάχην κατέληγεν εις συμπεράσματα και προέβαινεν εις εισηγήσεις προς τον Φίλιππον.Συγχρόνως είχε καταρτήσει και μίαν ομάδα πληροφοριών εις όλην την Ελλάδα.

Μετά από την Συνέλευσιν της Κορίνθου άπαντα τα Ελληνικά κράτη ώφειλαν να συνάψουν διαρκή ειρήνικήν ομοσπονδίαν.Θα υφίστατο διαρκής ειρήνη εντός της Ελληνικής Επικρατείας,πράγμα το οποίον είχεν αρίστην απήχησιν.Αφαιρείτο όμως από αυτά πάσα ανεξάρτητος πολιτική.Αλλά το κύριον ζήτημα ηκολούθησε κατόπιν. Η Ομοσπονδία αυτή θα ήτο υποτεταγμένη εις τον Βασιλέα Φίλιππον και θα ήτο υποχρεωμένη να παρέχη εις  αυτόν στρατεύματα δια πάντα εξωτερικόν πόλεμον.Όποιος παρέβαινε τας υποχρεώσεις αυτάς,θα υφίστατο την δέουσαν τιμωρίαν.Η πολυπόθητος ειρήνη είχε συντελεσθή εις όλην την Ελληνικήν Χώραν,η οποία όμως ευρίσκετο υποταγμένη εις έναν Έλληνα Βασιλέαν.Μόνον η Σπάρτη απέκλεισεν εαυτήν από την Ομοσπονδίαν.Εις αυτό ο Φίλιππος ύψωνε τους ώμους με αδιαφορίαν και αφήκε την πόλιν να υφίσταται,δεδομένου ότι η πόλις αυτή ελαχίστην  πλέον σημασίαν είχεν.Ήτο δι’αυτόν όπως η τρίξ εις τον πυθμένα της φιάλης,την οποίαν ουδείς πρέπει να ανακινή δια να μην αναταράξη την απόλαυσιν εις την ευχαρίστησίν του.   Ο πόλεμος όμως τον οποίον εσχεδίαζεν ο Φίλιππος ήτο πόλεμος εναντίον των Περσών ,διότι ο Βασιλεύς ήθελε να κυριαρχήση εκατέρωθεν του Ελλησπόντου. Η εύφορος Μ.Ασία η χώρα του αρχαίου Κροίσου,τον είλκυεν ισχυρώς.Εις τους Έλληνας εκήρυξε τον Εθνικόν παλμόν. «Είναι ο πόλεμος τον οποίον από μακρού ηθέλατε». Η λύσις , εκδίκησις δι’εκείνο το οποίον διέπραξεν άλλοτε ο Ξέρξης,εφαίνετο πάντοτε αποτελεσματική και επαρουσιάζετο αφ’εαυτής.Ούτω θα εύρισκον επί τέλους άμεσον απασχόλησιν και αι μάζαι των μισθοφόρων ,οι οποίοι διέτριβον αργόσχολοι.Ο Δημοσθένης φυσικά,εσκέπτετο κατά διαφορετικόν τρόπον.Θα προετίμα να συγκροτήση μίαν συμμαχίαν των Αθηνών μετά της Περσίας,εναντίον του Φιλίππου,διότι ο Φίλιππος εφαίνετο εις αυτόν απείρως μισητότερος.Τόσον ώστε αι κατάραι του συνόδευον περαιτέρω και τας νίκας του Αλεξάνδρου εις την Περσίαν,πράγμα το οποίον ,δυστυχώς ,συνέβαινε και εις ευρύτερα στρώματα εις την Ελλάδα.  Ήδη ο Φίλιππος είχε προωθήσει επιθετικώς στρατιωτικά τμήματα πέραν του Ελλησπόντου.Ο ίδιος είχε παραμείνει όπισθεν,χάριν της θυγατρός του Κλεοπάτρας,αδελφής του Αλεξάνδρου,διότι εόρταζε τους γάμους αυτής με τον νεαρόν βασιλέα της Ηπείρου,του οποίου μέχρι τούδε είχε την κηδεμονίαν,εις την αρχαίαν βασιλικήν πόλιν ,τας Αιγάς.Είς γάμος με την ευπρέπουσαν μεγαλοπρέπειαν,με θεατρικάς παραστάσεις και εορταστικά άσματα.Είχε μαζί του και τους στρατηγούς Άρπαλον , Παρμενίωνα και Αντίπατρον.Κατά την επακολουθήσασαν περιφοράν των εικόνων των δώδεκα θεών,ενδεδυμένων με ωραία ενδύματα και φορτωμένων με κοσμήματα και μεταξύ αυτών και η εικών του Φιλίππου,ως εάν ούτος ήτο θεός και όμοιος των δώδεκα.Όταν επρόκειτο να μεταβή,προ μεσημβρίας εις το θέατρον και να παρακολουθήση μίαν εορταστικήν παράστασιν,ενδεδυμένος λευκόν ποδήρη χιτώνα και άοπλος,η φρουρά του,ως πάντοτε,ήτο ετοίμη να τον συνοδεύση,ούτος όμως την απεμάκρυνεν,επιθυμών να δείξη ότι ησθάνετο ασφαλής εν τω μέσω του πλήθους,των εντοπίων και των ξένων.Το θέατρον ήτο ήδη πλήρες.Ούτος εβάδιζεν αμέριμνος μεταξύ του υϊού του και του γαμβρού του,οπότε εις την είσοδον του θεάτρου,κάποιος άνθρωπος,ώρμησεν εναντίον του και τον …..εδολοφόνησεν………Ο Φίλιππος εδολοφονήθη.Ο δολοφόνος έφερε κελτικήν σπάθην.Ο δολοφόνος επήδησεν επί ενός ίππου .Οι άλλοι συνομώται επεζήτησαν να τον σώσουν.Συνελήφθη όμως αμέσως και εθανατώθη επί τόπου και αυτός και οι λοιποί συνομώται. Ωνομάζετο Παυσανίας.Ήτο άραγε Έλλην πληρωθείς υπο του Δημοσθένους,ο οποίος εξεδικείτο τας Αθήνας κατά του «δυνάστου των»; Πάν άλλον, διότι ο άνθρωπος αυτός ήτο εκ των πολύ οικείων του Βασιλέως.Αλλά ποίος γνωρίζει; Διότι τα πάντα είναι πιθανά.Υπάρχουν επ’αυτού διαφορετικαί αντιλήψεις ,από τον Κούρτιον μέχρι τον Διόδωρον.Το γεγονός είναι ότι ο Φίλιππος απέθανεν.Πριν όμως χθή είχε στείλει στρατεύματα με 10000 άνδρας εις την Ιωνίαν,υπο τον περίφημον στρατηγόν Παρμενίωνα.Ελέγοντο ούτοι Πρόσκοποι.  Ήτο το σώμα αυτό ο προπομπός του εκστρατευτικού σώματος ,το οποίον ητοίμαζεν ο Φίλιππος ,από όλους τους Έλληνας,δια να βαδίση εναντίον της Περσίας,αφού προηγουμένως ελευθερώσει όλην την Ιωνίαν.Είχεν ορίσει ο Βασιλεύς ,διάδοχόν του τον υϊόν του Αλέξανδρον και τον είχεν αναθρέψει προς τούτο, δεδομένου ότι ο Αλέξανδρος ήτο ο μόνος νόμιμος υϊός του Φιλίππου. Ο δολοφόνος ήλθεν,ο Φίλιππος έπεσεν.Ο Αλέξανδρος εστάθη συντετριμμένος,αλλά αγέρωχος υπεράνω του πτώματος του πατρός του,αποφασισμένος να συνεχίση το όραμα του Φιλίππου……Και δια να κλείσωμε την σύντομον αλλά ενδιαφέρουσαν αυτή αναφοράν μας εις το Φίλιππον,ως επίλογον προσθέτομεν και τα εξής.Ο Φίλιππος υπήρξε μοναδικός.Η πολιτική μεγαλοφυϊα  αφυπνήσθη εκπληκτικώς εις την Μακεδονίαν,η οποία με τον Φίλιππον Βασιλέα,έτεινε προς τα μεγάλα και έθετεν υψηλούς επιτευκτέους σκοπούς.Με τον Φίλιππον ήτο αδύνατον να παραβληθή ουδείς Θεμιστοκλής ή Αλκιβιάδης..Οταν παρέμεινεν επί τρία έτη εις τας Θήβας,  μειράκιον,ως επιμελής μαθητής εμελέτησεν επακριβώς τους Επαμεινώνδαν και Πελοπίδαν.Ως Βασιλεύς και Ηγέτης ο Φίλιππος υπήρξε σκληρός απέναντι των εχθρών του.Υπήρξεν όμως και δημιουργικός όσον αφορά εις την βελτίωσιν της ζωής εις την πατρίδα του.Εισήγαγεν εις την οργάνωσιν του στρατού του την περίφημον Μακεδονικήν Φάλαγγαν και έδωσεν εις τον βασικόν πυρήνα του στρατού του,την Σάρισσαν,μακράν λόγχην ,υπερβαίνουσα εις μήκος πάν άλλο παρόμοιον όπλον.Επίσης μεγάλα επιτεύγματα του Φιλίππου ήσαν,ότι εμπνεόμενος απο Εθνικον Όραμα,κατήργησε τους χρυσούς Δαρεικούς του Δαρείου οι οποίοι είχαν κατακλύσει την Ελλάδα και εις την θέσιν των επέβαλεν τον Χρυσόν Μακεδονικόν Στατήρα του Φιλίππου.Τα χρήματα αυτά όλα,τα ευρήκεν από την εκμετάλλευσιν των χρυσορυχείων και αργυρορυχίων του όρους Παγγαίου,και με την ξυλείαν επίσης του Παγγαίου και γενικώτερον της Μακεδονίας,εδημιούργησε τον περίφημον Μακεδονικόν στόλον,μετατρέπων συγχρόνως τους αγροτοποιμένας Μακεδόνας εις θαλασσινούς,διότι διέβλεπεν εις το μέλλον της θαλάσσης.Ο Φίλιππος αντιμετώπισε τους Ιλλυριούς,τους Παίονας,τους Θράκας,Ελληνικάς φυλάς και επίσης τους Σκύθας και άλλους λαούς ,τους Τρυβαλλούς,τους Ουδρύσας,βάρβαρα φύλα εις τα Βόρεια της Μακεδονίας.Το 339 πΧ έφθασε μέχρι του ποταμού Ίστρου,ίδρυσε την Φιλιππούπολιν επάνω εις τρείς λόφους,όπου παλαιότερον ευρίσκετο η παναρχαία Ελληνική Ευμολπιάς. Η Φιλιππούπολις σήμερον αποτελεί  την πρωτεύουσαν της Θράκης.Αλλά με την Συνθήκην του Βερολίνου το 1878,απετέλεσε την πρωρεύουσα της Ανατολικής Ρωμυλίας ,την οποίαν το 1885 προσήρτησαν οι Βούλγαροι,παρανόμως κατά το Διεθνές Δίκαιον, εις το κράτος των. Έτσι λοιπόν ,από απόψεως ιστορικής και εθνολογικής,η περιοχή της Ανατολικής Ρωμυλίας,υπήρξεν  και αυτή ανέκαθεν Ελληνική.

 Πιστεύω αγαπητοί μου φίλοι,μετά τα όσα εν περιλήψει σας εξέθεσα περί της Ελληνικότητος της  Μακεδονίας ,των κατοικούντων αυτήν από χιλιάδες ήδη έτη,τα όριά της και τους κατά καιρούς Ηγέτας της,ότι θα έχετε σχηματίσει μίαν σαφή εικόνα της αληθούς  καθ’όλα  πραγματικότητος.Πρός τούτο,σας προτρέπω να ανατρέξετε(όσοι βεβαίως το επιθυμείτε),  προς επίρρωσιν των ανωτέρω,εις αναφοράς περί αυτής, αρχαίων Ελλήνων όπως,του Στοβαίου,του Διοδώρου του Σικελιώτου,του Διογένους του Λαρετίου,του Πλουτάρχου,του Πρόκλου,του Παυσανίου,αλλά και Ρωμαίων και άλλων, εκτός Ελλάδος,νεωτέρων συγγραφέων.