Οι «ρίζες» του… Χριστουγεννιάτικου δέντρου (της Σοφίας Αντωνοπούλου)

Δημοσιεύτηκε: Δευτέρα, 09 Δεκεμβρίου 2019 10:32 Οι «ρίζες» του… Χριστουγεννιάτικου δέντρου (της Σοφίας Αντωνοπούλου)

Γράφει η Σοφία Αντωνοπούλου...

Σπίτια, δρόμοι, πλατείες άρχισαν σιγά σιγά να φορούν τα γιορτινά τους δημιουργώντας κλίμα ψυχικής ευφορίας και ευφρόσυνη διάθεση στις καρδιές μας. Δεσπόζουσα θέση ως αναπόσπαστο κομμάτι του εορταστικού στολισμού έχει το… Χριστουγεννιάτικο δέντρο!

Αλήθεια, τι γνωρίζουμε για αυτό το έθιμο;

Κατά πόσον είναι ελληνικό;

Σχετίζεται με την Ορθόδοξη θρησκεία;

Σύμφωνα με την ιστορία, έχει ξενική προέλευση και το εισήγαγαν οι Βαυαροί. Για πρώτη φορά στολίστηκε δέντρο στα ανάκτορα του Όθωνα το 1833 και μετά στην Αθήνα. Από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο και μετά το δέντρο με στις πολύχρωμες μπάλες μπήκε σε όλα τα ελληνικά σπίτια. Πρόδρομός του, το χριστόξυλο ή δωδεκαμερίτης ή σκαρκάνζαλος, ένα χοντρό ξύλο από αχλαδιά ή αγριοκερασιά.

Τα αγκαθωτά δέντρα, κατά τη λαϊκή αντίληψη, απομακρύνουν τα δαιμονικά όντα, τους καλικάντζαρους. Οι πρόγονοί μας τοποθετούσαν το χριστόξυλο στο τζάκι του σπιτιού την παραμονή των Χριστουγέννων. Η στάχτη των ξύλων προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό.

Σταδιακά, το χριστόξυλο αντικαταστάθηκε από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, το οποίο από τη Γερμανία εξαπλώθηκε και ρίζωσε και στις ευρωπαϊκές χώρες, για να ταξιδέψει στη συνέχεια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ωστόσο, άλλη προσέγγιση θέλει το έθιμο του δέντρου να έχει ανατολίτικη και όχι γερμανική προέλευση.

Σύμφωνα με μια παράδοση, το στόλισμα του δέντρου καθιερώθηκε από τον Μαρτίνο Λούθηρο, ο οποίος, περπατώντας τη νύχτα στα δάση και βλέποντας τα χειμωνιάτικα αστέρια να λάμπουν μέσα στα κλαδιά, συνέλαβε την ιδέα στις τοποθέτησης στις φωτεινού δέντρου στο σπίτι του, που θα απεικόνιζε τον έναστρο ουρανό απ’ όπου ο Χριστός ήρθε στον κόσμο.

Ο ορθόδοξος Χριστιανισμός σχετίζει το Χριστουγεννιάτικο δέντρο με την προφητεία του Προφήτου Ησαΐου: «εξελεύσεται ράβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί, και άνθος εκ της ρίζης αναβήσεται» (Ησ. ια’, 7). Αυτή την προφητεία είχε υπ’ όψη του ο ιερός Κοσμάς ο ποιητής, όταν έγραφε: «Ράβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί, και άνθος εξ αυτής Χριστέ εκ της Παρθένου ανεβλάστησας…».

Ρίζα είναι ο Ιεσσαί, ο πατήρ του Δαυίδ, ράβδος είναι ο βασιλεύς Δαυίδ, άνθος που βγήκε από την ρίζα και την ράβδο είναι η Θεοτόκος. Και ο καρπός που προήλθε από το άνθος της Παναγίας είναι ο Χριστός.

Έτσι, το Χριστουγεννιάτικο δένδρο μπορεί να μας θυμίζει το γενεαλογικό δένδρο του Χριστού ως ανθρώπου, την αγάπη του Θεού, αλλά και τις διαδοχικές καθάρσεις των Προπατόρων του Χριστού. Στην κορυφή δε είναι το άστρο που είναι ο Θεάνθρωπος Χριστός.

Το Χριστουγεννιάτικο δένδρο, λοιπόν, συμβολίζει για μας τους χριστιανούς τόσο το «ξύλο της γνώσης», όσο και το «ξύλο της ζωής».

Είθε τα «κλαδιά» του Χριστουγεννιάτικου δέντρου μας να κοσμούνται από αγάπη, υγεία και ευτυχία! Ο εξωτερικός στολισμός των σπιτιών μας να συνιστά αντανάκλαση της εσωτερική μας ομορφιάς! Καλές γιορτές!

Σοφία Αντωνοπούλου
Φιλόλογος

Προσαρμοσμένη αναζήτηση