Πότε και γιατί πέφτει πολύ χιόνι στη Λαμία; Τι είναι το φαινόμενο της  παγωμένης βροχής που είδαμε χθες στην πόλη μας;

Διαβάστε το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του συνεργάτη μας Κώστα Λούτα:

Οι πολύ ισχυρές χιονοπτώσεις που έπληξαν την κεντρική και βόρεια Ελλάδα σήμερα 10 Ιανουαρίου 2017, αποτέλεσαν ουσιαστικά το «κύκνειο άσμα» της πολυήμερης εγκατάστασης πολικών αερίων μαζών πάνω από τη χώρα μας, προερχόμενες από την ευρύτερη περιοχή της Σιβηρίας. Όλα ξεκίνησαν λίγο πριν τον εορτασμό των Θεοφανείων, όταν η ατμοσφαιρική κυκλοφορία στην Ευρώπη οδήγησε στην κατάβαση πολύ ψυχρών αερίων μαζών από το βόρειο πόλο, οι οποίες κατηφόρησαν με ταχύτητα προς τα Βαλκάνια και την περιοχή μας.

Σε πρώτη φάση, η εισβολή των πολικών μαζών έφερε πρόσκαιρες χιονοπτώσεις ακόμη και σε πεδινές περιοχές της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας μικρής όμως διάρκειας, λόγω της δημιουργίας ενός πολύ ισχυρού βαρομετρικού χαμηλού που ονομάστηκε από τους μετεωρολόγους «Αριάδνη»! Η Αριάδνη ήταν υπεύθυνη στη συνέχεια και για τα χιόνια που σημειώθηκαν στα πεδινά της δυτικής Ελλάδας, καθώς με την απομάκρυνση της προς την Τουρκία άνοιξε ο δρόμος για την κατάβαση ακόμη ψυχρότερων μαζών που εμπλουτίστηκαν με θερμότητα και υγρασία από το Ιόνιο και τον Κορινθιακό κόλπο. Έτσι, μετά από πάρα πολλά χρόνια κατάφερε να χιονίσει αξιοπρεπώς σε περιοχές όπως το Αγρίνιο, Πάτρα, Ναύπακτο, Γαλαξίδι, Αίγιο και Κόρινθο με αξιόλογες χιονοστρώσεις μέχρι τη θάλασσα.

Η Αριάδνη στη συνέχεια άρχισε να υποβαθμίζεται ωσότου διαλυθεί στα βάθη της Τουρκίας, ωστόσο οι πολικές μάζες που την συνοδεύαν, εγκλωβίστηκαν για τα καλά πάνω από την Ελλάδα. Η πολική αυτή δίνη καθώς περιστρεφόταν δημιούργησε ένα δεύτερο βαρομετρικό χαμηλό κοντά στις ακτές της Αλγερίας, το «παιδί» της Αριάδνης! Το νέο αυτό χαμηλό άρχισε να κινείται ανατολικά με κατεύθυνση το Αιγαίο, όπου οργανώθηκε πάνω από τα ζεστά νερά και έδωσε πυκνές χιονοπτώσεις στην Αττική, Εύβοια, Σποράδες και Μακεδονία χάρη στους νοτιάδες που μετέφεραν μεγάλα ποσά υγρασίας. Μάλιστα, για λίγες ώρες κατάφερε να χιονίσει ταυτόχρονα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, κάτι που είναι αρκετά σπάνιο!Το κύμα αυτό ήταν υπεύθυνο για το θάψιμο της Εύβοιας και των Σποράδων, όπου κυριολεκτικά εκεί άδειασε όλο το Αιγαίο!

Ο καιρός όμως δεν είχε πει ακόμα την τελευταία του λέξη...από το χορό των χιονοπτώσεων είχανε μείνει εκτός ως τώρα η κεντρική Στερεά και η Θεσσαλία, όμως είχε έρθει η ώρα τους! Το πολυήμερο ψύχος που έζησαν οι κάτοικοι των περιοχών, δεν ήταν γραφτό να πάει χαμένο...Η πολική δίνη (θερμοκρασίες στα 5χλμ ύψος κοντά στους -40 βαθμούς!) έφτιαξε ένα τρίτο κατά σειρά βαρομετρικό χαμηλό στην κεντρική Μεσόγειο με αργή κίνηση προς το Ιόνιο. Οι θερμές και υγρές αέριες μάζες που μετέφερε συγκρούστηκαν βίαια με τις προϋπάρχουσες ψυχρές και σχηματίστηκε ένα εκτεταμένο μέτωπο ισχυρών χιονοπτώσεων που σάρωσαν την κεντρική Στερεά, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία-Θράκη. Το κύμα αυτό έδωσε πυκνές πολύωρες χιονοπτώσεις στις 10-01-2017 ακόμη και στα παράκτια τμήματα της Φθιώτιδας, με το χιόνι να φτάνει στο κέντρο της Λαμίας τα 35cm και στα βόρεια προάστια τα 40cm! Με το τελευταίο αυτό κύμα έκλεισε ο κύκλος των χιονοπτώσεων, οι οποίες σημειωτέον επηρέασαν ΟΛΗ τη χώρα μέσα σε μερικές ημέρες, κάτι που έχει να παρατηρηθεί πάρα πολλά χρονιά και θύμισε ημέρες από τον αξέχαστο Μάρτη του 1987 που η Λαμία μετρούσε μέτρα χιονιού!

Τι θέλει η Λαμία για να δει αρκετό χιόνι;

Ρωτάνε πολλοί, για ποιο λόγο δε χιονίζει στη Λαμία; Η απάντηση είναι απλή..επειδή είναι μακριά από το Αιγαίο που είναι η πηγή της υγρασίας και καθώς «μπουκάρει» ο χιονιάς από τις Σποράδες-βόρεια Εύβοια συναντάει το Πήλιο και την Όθρυ που «τρώνε» όλο το χιόνι. Αντίθετα με οτι θα περίμενε κανείς, για να «θαφτεί» στο χιόνι η Λαμία, υπάρχει μόνο μια συνταγή και αυτή είναι ο χιονιάς να προέλθει από το Ιόνιο Πέλαγος. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει προηγηθεί πολυήμερο ψύχος (κατά προτίμηση παγετός ολικός ή μη) και να έρθουν στη συνέχεια νοτιάδες οι οποίοι μεταφέρουν τεράστια ποσά υγρασίας από το Ιόνιο. Η βίαιη σύγκρουση των θερμών αερίων μαζών με τις προϋπάρχουσες ψυχρές παράγει μεγάλα ύψη χιονοπτώσεων. Ο χιονιάς αυτού του τύπου στη γλώσσα των Μετεωρολόγων, ονομάζεται χιονιάς εγκλωβισμού (λόγω των ψυχρών μαζών που έχουν εγκλωβιστεί) ή αλλιώς χιονιάς θερμού μετώπου. Επειδή οι νοτιάδες όμως, όπως γνωρίζουμε, ανεβάζουν παράλληλα τη θερμοκρασία το «στοίχημα» που παίζει η Λαμία σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αν θα προλάβει να ρίξει αρκετό χιόνι προτού ανέβει η θερμοκρασία και το γυρίσει σε χιονόνερο ή ακόμη χειρότερα σε βροχή! Από τα παραπάνω καταλαβαίνει κανείς, ότι για να συμβούν όλα αυτά, χρειάζεται τρομερή τύχη, για το λόγο αυτό άλλωστε πολύ σπάνια βλέπουμε μεγάλους χιονιάδες μέσα στην πόλη. Ωστόσο, τέτοια περιστατικά έχουν πολλάκοις καταγραφεί στο παρελθόν π.χ 27/01/2010, 16/12/2010, 2/02/2012, 10/02/2012, 11/03/2012, 20/01/2016 με αποκορύφωμα φυσικά τον Μάρτη του 1987 που είχαμε και πάλι πανελλαδικό χιονιά.

Στο τελείωμα του χιονιά εγκλωβισμού και καθώς οι θερμές αέριες μάζες αντικαθιστούν προοδευτικά τις ψυχρές, η θερμοκρασία αρχίζει να ανεβαίνει από τα ψηλότερα στρώματα προς τα χαμηλότερα. Αυτή η απότομη αλλαγή στη δομή της ατμόσφαιρας είναι υπεύθυνη για διάφορα περίεργα καιρικά φαινόμενα. Έτσι, σήμερα το απόγευμα στο τελείωμα του χιονιά, παρατηρήθηκε να πέφτει χιονοχάλαζο, δηλαδή νιφάδες που καθώς έπεφταν από τα σύννεφα πέρασαν μέσα από ένα θερμό στρώμα αέρα, έχασαν την εξαγωνική τους μορφή, και έφταναν με ορμή στο έδαφος αναπηδώντας σαν χαλάζι! Λίγη ώρα αργότερα, στο καταφύγιο της Οίτης στα 1250μ η θερμοκρασία ανέβηκε στον +1 βαθμό, αλλά στη Λαμία παρέμενε εγκλωβισμένο το κρύο και το θερμόμετρο ήταν κολλημένο στον -1 βαθμό! Αυτό δημιούργησε το σπάνιο φαινόμενο της παγωμένης βροχής, δηλαδή από τα σύννεφα πλέον έπεφτε βροχή αντί για χιόνι, η οποία φτάνοντας στην επιφάνεια επειδή συναντούσε αρνητική θερμοκρασία πάγωνε ακαριαία σχηματίζοντας μια λεπτή κρούστα πάγου πάνω στο χιόνι που είχε ήδη πέσει. Το φαινόμενο αυτό είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο, καθώς μετατρέπει όλες τις επιφάνειες που μπορεί να φανταστεί κανείς σε παγοδρόμια, συν οτι δύσκολα μπορεί να το αντιληφθεί ο μέσος άνθρωπος - νομίζεις οτι πέφτει βροχή αλλά στην πραγματικότητα γίνεται πάγος μόλις ακουμπήσει στο έδαφος! Για το λόγο αυτό, πολλοί συμπολίτες μας έπαθαν μικροατυχήματα, επειδή σε αρκετά σημεία πάνω στο φρέσκο χιόνι είχε σχηματιστεί πάγος που δε φαινόταν. Κατά κανόνα, παγωμένη βροχή πέφτει μόνο στη βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία, αλλά αυτή τη φορά το είδαμε και στη Λαμία λόγω του ολικού παγετού που είχε κρατήσει αρκετές ημέρες και δεν άφησε τη θερμοκρασία να ανέβει ποτέ πάνω από το μηδέν. Να σημειωθεί, οτι από το απόγευμα της 10ης Ιανουαρίου έως τα ξημερώματα της 11ης παρατηρήθηκαν συνεχείς εναλλαγές από χιόνι σε χιονόνερο ή παγωμένη βροχή ανάλογα με την κίνηση των θερμών και ψυχρών αερίων μαζών στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας.

Ένα άλλο που πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη, όταν ακούμε από τους μετεωρολόγους οτι έρχεται «ψυχρή εισβολή» με χιόνια κτλ, είναι οτι με μεγάλη βεβαιότητα τις πρώτες τουλάχιστον 1-2 ημέρες που εγκαθίσταται το ψύχος στην χώρα μας ΔΕΝ πρόκειται να χιονίσει καλά στη Λαμία, ίσως μόνο πασπαλίσει για λίγο και τίποτα παραπάνω! Ο λόγος είναι, οτι πρέπει να περάσουν αρκετές ημέρες προκειμένου να εγκλωβιστεί για τα καλά το ψύχος και μετά να ελπίζουμε σε στροφή των ανέμων σε νοτιάδες, δηλαδή σε μια δυναμική σύγκρουση του ζεστού με τον κρύο αέρα που μπορεί να φέρει εν δυνάμει μεγάλες ποσότητες χιονιού. Αν σχηματιστεί χαμηλό στο Αιγαίο, θα χιονιστεί στο 90% των περιπτώσεων μόνο η ανατολική και νότια Φθιώτιδα με τη Λαμία να επηρεάζεται ελάχιστα ή καθόλου (την Τρίτη το μεσημέρι στις 9-01-2017 που πασπάλισε στο κέντρο, ενώ δυτικά της Λαμίας επικρατούσε ηλιοφάνεια, ήταν μια από αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις). Οι χιονιάδες του Αιγαίου ευνοούν σε μεγάλο βαθμό την Εύβοια και τις Σποράδες, όπου εκεί μπορεί να αφήσουν αρκετά μέτρα χιόνι αλλά όσο μετακινούμαστε ανατολικότερα ο καιρός σπάει επειδή μεσολαβούν οι ορεινοί όγκοι του Πηλίου και της Όθρυς που σταματάνε τα χιόνια. Ακόμη και αν καταφέρει να χιονίσει στα ανατολικά του νομού (Γλύφα, Ράχες, Στυλίδα, Αγία Μαρίνα), το όρος Όρθρυς κόβει μαχαίρι τα φαινόμενα και δεν περνάει νιφάδα δυτικά του, παρά μόνο σε πολύ ειδικές περιπτώσεις μπορεί να πασπαλίσει πρόσκαιρα μέσα στην Λαμία.