ΚΑΠ 2021-2027: Οι αλλαγές που προτείνονται και οι προκλήσεις τους.

Δημοσιεύτηκε: Τρίτη, 30 Οκτωβρίου 2018 15:12 ΚΑΠ 2021-2027: Οι αλλαγές που προτείνονται και οι προκλήσεις τους.

Γράφει ο Δρ. Κώστας Μπαγινέτας...

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2021-2027 - Οι αλλαγές που προτείνονται και οι προκλήσεις τους.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) δημοσίευσε πρόσφατα, τον Ιούνιο, τις προτάσεις κανονισμών για τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση της ΚΑΠ, παράλληλα με την πρόταση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της περιόδου 2021-2027.

Οι προτάσεις αυτές αφορούν τρείς κανονισμούς σχετικά με τα στρατηγικά σχέδια για την ΚΑΠ, την ενιαία κοινή οργάνωση των αγορών και τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της ΚΑΠ.

Οι κανονισμοί που προτάθηκαν έχουν ως κύριο στόχο η ΚΑΠ να ανταποκριθεί άμεσα και αποτελεσματικά στις μεταβαλλόμενες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γεωργικές αγορές. Προκλήσεις που περιλαμβάνουν την αστάθεια των τιμών, την πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα, την εγκατάλειψη της υπαίθρου, την αυξανόμενη σημασία του παγκόσμιου εμπορίου, την έμφαση σε διμερείς εμπορικές συμφωνίες, την κλιματική αλλαγή, την ανάληψη νέων δεσμεύσεων (για την αειφόρο ανάπτυξη) αλλά και το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα.

Η ΕΕ, μέσω των προτάσεων των κανονισμών, παρουσίασε τις μελλοντικές προτεραιότητες της ΚΑΠ μέσα από τις οποίες θα παρέχεται επαρκής στήριξη στον γεωργικό τομέα με βάση σαφείς και απλούς κανόνες, τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.

Έτσι, ξεκίνησε και επίσημα η έναρξη των διαπραγματεύσεων για την ΚΑΠ μετά το 2020.

Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάζονται κάτωθι οι κυριότερες αλλαγές που προτείνονται από τον Κανονισμό για τα Στρατηγικά Σχέδια για την ΚΑΠ, οι οποίες θα πρέπει να διαμορφωθούν σε πολιτικές για τον αγροτικό τομέα σε κάθε Κράτος-Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλαγές οι οποίες θα πρέπει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, παρακολουθώντας ουσιαστικά και συμμετέχοντας ενεργά στις διαβουλεύσεις που λαμβάνουν χώρα, την τρέχουσα χρονική στιγμή, στις ομάδες εργασίας και fora της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, να ξεκινήσει να διαμορφώνει προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της περιόδου αλλά και να έχουν ουσιαστικό αποτύπωμα στην Ελληνική αγροτική οικονομία.

Πιο αναλυτικά, οι βασικότερες αλλαγές που προτείνονται στην Πρόταση Κανονισμού για τα Στρατηγικά Σχέδια για την ΚΑΠ είναι οι ακόλουθες:

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ

ΑΛΛΑΓΗ - ΠΡΟΚΛΗΣΗ

Αιτιολογική έκθεση

Τα ράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να διαθέτουν το 30% των πληρωμών του πυλώνα Ι για τη χορήγηση συμπληρωματικών ενισχύσεων στο πλαίσιο τεσσάρων εθελοντικών καθεστώτων για τους αγρότες:

  • βιολογική γεωργία,
  • μόνιμοι βοσκότοποι,
  • περιοχές με φυσικούς περιορισμούς και
  • γραμμικά στοιχεία του τοπίου

 

Αιτιολογική έκθεση

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή:

  • σε συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους,
  • στην ανανέωση των γενεών και
  • στον εκσυγχρονισμό της εφαρμογής της πολιτικής, δίνοντας έμφαση στην καλύτερη χρήση της τεχνογνωσίας, των συμβουλών και των νέων (ψηφιακών) τεχνολογιών

 

ΑΡΘΡΟ 4

Ορισμοί που θα διατυπωθούν στα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ

Ορισμοί:

  • της γεωργικής δραστηριότητας,
  • της γεωργικής έκτασης,
  • των επιλέξιμων εκταρίων,
  • του πραγματικού γεωργού και
  • του νεαρού γεωργού

 

ΑΡΘΡΟ 14

Τύποι παρεμβάσεων υπό μορφή άμεσων ενισχύσεων

Οι αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις είναι οι ακόλουθες:

α) βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα,

β) συμπληρωματική στήριξη του αναδιανεμητικού εισοδήματος για τη βιωσιμότητα,

γ) συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη των νέων γεωργών,

δ) προγράμματα για το κλίμα και το περιβάλλον.

Οι συνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις είναι οι ακόλουθες:

α) στήριξη συνδεδεμένου εισοδήματος,

β) ειδική ενίσχυση της καλλιέργειας βαμβακιού.

 

ΑΡΘΡΟ 15

Μείωση ενισχύσεων

Τα κράτη μέλη μειώνουν το ποσό των άμεσων ενισχύσεων που χορηγούνται σε έναν γεωργό, για ένα δεδομένο ημερολογιακό έτος που υπερβαίνει τα 60.000 EUR ως εξής:

α) κατά τουλάχιστον 25% για το τμήμα μεταξύ 60.000 και 75.000 EUR

β) κατά τουλάχιστον 50% για το τμήμα μεταξύ 75.000 και 90.000 EUR

γ) κατά τουλάχιστον 75% για το τμήμα μεταξύ 90.000 αι 100.000 EUR

δ) κατά 100% για το ποσό που υπερβαίνει τα 100.000 EUR.

 

ΑΡΘΡΟ 18

Ποσό στήριξης ανά εκτάριο

Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να διαφοροποιήσουν το ποσό της βασικής εισοδηματικής στήριξης ανά εκτάριο μεταξύ των διαφόρων ομάδων περιοχών που αντιμετωπίζουν παρόμοιες κοινωνικοοικονομικές ή αγρονομικές συνθήκες.

 

 

 

ΑΡΘΡΟ 19

Δικαιώματα ενίσχυσης

Τα κράτη μέλη που έχουν εφαρμόσει το καθεστώς βασικών ενισχύσεων, μπορούν να αποφασίσουν να χορηγήσουν τη βασική εισοδηματική στήριξη βάσει των δικαιωμάτων ενίσχυσης.

Όταν τα κράτη μέλη που έχουν εφαρμόσει το καθεστώς βασικών ενισχύσεων, αποφασίζουν να μην χορηγήσουν βασική εισοδηματική στήριξη βάσει δικαιωμάτων ενίσχυσης, τα δικαιώματα ενίσχυσης που χορηγούνται λήγουν στις 31 Δεκεμβρίου 2020.

 

ΑΡΘΡΟ 20

Αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης και σύγκλιση

Τα κράτη μέλη καθορίζουν τη μοναδιαία αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης πριν από τη σύγκλιση προσαρμόζοντας την αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης αναλογικά με την αξία τους, για το έτος απαίτησης 2020 και τις σχετικές ενισχύσεις για γεωργικές πρακτικές επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον που προβλέπονται για το έτος υποβολής αιτήσεων 2020.

Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να διαφοροποιήσουν την αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης.

Τα κράτη μέλη ορίζουν, έως το έτος υποβολής αιτήσεων 2026 το αργότερο, ανώτατο όριο της αξίας των δικαιωμάτων ενίσχυσης για το κράτος μέλος ή για κάθε ομάδα εδαφών.

Όταν η αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης, δεν είναι ομοιόμορφη εντός κράτους μέλους ή εντός ομάδας εδαφών, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν τη σύγκλιση της αξίας των δικαιωμάτων ενίσχυσης προς μία ενιαία τιμή μονάδας το αργότερο έως το 2026.

Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε, το αργότερο μέχρι το έτος 2026, όλα τα δικαιώματα ενίσχυσης να έχουν αξία τουλάχιστον 75% του μέσου προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού για τη βασική εισοδηματική στήριξη για το έτος υποβολής αιτήσεων 2026.

Τα κράτη μέλη χρηματοδοτούν τις αυξήσεις στην αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης που απαιτούνται για τη συμμόρφωση.

  • Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να εφαρμόσουν τη μείωση στο σύνολο ή σε μέρος των δικαιωμάτων ενίσχυσης.

Οι μειώσεις βασίζονται σε αντικειμενικά και αμερόληπτα κριτήρια. Τα κριτήρια αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν τον καθορισμό μέγιστης μείωσης η οποία δεν μπορεί να είναι κατώτερη του 30%.

 

ΑΡΘΡΟ 20

Αποθεματικά δικαιωμάτων ενίσχυσης

Κάθε κράτος μέλος που αποφασίζει να χορηγήσει τη βασική εισοδηματική στήριξη βάσει των δικαιωμάτων ενίσχυσης διαχειρίζεται εθνικό απόθεμα.

Τα κράτη μέλη καθορίζουν την αξία των νέων δικαιωμάτων ενίσχυσης που χορηγούνται από το αποθεματικό στην εθνική μέση αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης κατά το έτος χορήγησης ή στη μέση αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης για κάθε ομάδα εδαφών.

 

ΑΡΘΡΟ 25

Εφάπαξ ενίσχυση για τους μικροκαλλιεργητές

Τα κράτη μέλη μπορούν να ενισχύουν μικροκαλλιεργητές, όπως ορίζονται από τα κράτη μέλη, με ένα εφάπαξ ποσό.

 

 

 

 

 

 

ΑΡΘΡΟ 26

Συμπληρωματική στήριξη του αναδιανεμητικού εισοδήματος για τη βιωσιμότητα

Τα κράτη μέλη μεριμνούν για την ανακατανομή της στήριξης από μεγαλύτερες σε μικρότερες ή μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις με τη μορφή ετήσιας αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης ανά επιλέξιμο εκτάριο στους δικαιούχους γεωργούς στο πλαίσιο της βασικής εισοδηματικής στήριξης.

ΑΡΘΡΟ 28

Προγράμματα για το κλίμα και το περιβάλλον

Τα κράτη μέλη παρέχουν στήριξη σε εθελοντικά προγράμματα για το κλίμα και το περιβάλλον («οικολογικά προγράμματα»).

Τα κράτη μέλη καταρτίζουν τον κατάλογο των γεωργικών πρακτικών που είναι επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον.

 

ΑΡΘΡΟ 60

Είδη παρέμβασης

Τα κράτη μέλη επιλέγουν στα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους τύπους παρέμβασης:

α)   σύσταση ή/και ανανέωση ταμείων αλληλοβοήθειας από τις οργανώσεις παραγωγών.

η)    ασφάλιση της συγκομιδής και της παραγωγής που συμβάλλει στη διασφάλιση του εισοδήματος των παραγωγών σε περίπτωση ζημιών ως επακόλουθο φυσικών καταστροφών, δυσμενών κλιματικών συνθηκών, ασθενειών ή παρασίτων και ταυτόχρονα διασφάλισης της λήψης των απαραίτητων προληπτικών μέτρων από τους δικαιούχους.

 

ΑΡΘΡΟ 70

Εργαλεία διαχείρισης κινδύνων

Τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν:

α)           χρηματοδοτικές συνεισφορές σε ασφάλιστρα για συστήματα ασφάλισης,

β)            χρηματοδοτικές συνεισφορές στα ταμεία αλληλοβοήθειας.

 

ΑΡΘΡΟ 90

Ευελιξία μεταξύ των κατανομών των άμεσων ενισχύσεων και των κατανομών του ΕΓΤΑΑ

Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν τη μεταβίβαση:

α)        έως και του 15% της κατανομής του κράτους μέλους για άμεσες ενισχύσεις, μετά την αφαίρεση των κατανομών για το βαμβάκι, για τα ημερολογιακά έτη 2021 έως 2026 στην κατανομή του κράτους μέλους για το ΕΓΤΑΑ κατά τα οικονομικά έτη 2022 – 2027 ή

β)        έως και του 15% των κατανομών του κράτους μέλους για το ΕΓΤΑΑ κατά τα οικονομικά έτη 2022 – 2027 στην κατανομή των άμεσων ενισχύσεων για τα ημερολογιακά έτη 2021 έως 2026.

Το ποσοστό μεταβίβασης από την κατανομή του κράτους μέλους για άμεσες ενισχύσεις στην κατανομή του για το ΕΓΤΑΑ, που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο, μπορεί να αυξηθεί κατά:

α)        έως 15 ποσοστιαίες μονάδες, υπό την προϋπόθεση ότι τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν την αντίστοιχη αύξηση για τις παρεμβάσεις που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΑΑ και διαχειρίζονται τους ειδικούς περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους,

β)            έως 2 ποσοστιαίες μονάδες, υπό την προϋπόθεση ότι τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν την αντίστοιχη αύξηση σύμφωνα με το στοιχείο β) του άρθρου 86 παράγραφος 4 του παρόντος κανονισμού (ΝΕΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ).

 

 

Όλες οι ανωτέρω κύριες αλλαγές που προτάθηκαν από την ΕΕ αναφορικά με το μέλλον της ΚΑΠ μετά το 2020 θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση περαιτέρω συζητήσεων και αναλύσεων, από όλους τους αρμόδιους φορείς της χώρας μας αλλά και μεμονωμένους παραγωγούς.

 
Δρ. Κων/νος N. Μπαγινέτας
Γεωπόνος – Διδάκτορας Αειφορικής Γεωργίας & Αγροτικής Ανάπτυξης
Πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Ν. Φθιώτιδας-Ευρυτανίας

 

Πηγές

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018). Πρόταση. Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων για την υποστήριξη της κατάρτισης στρατηγικών σχεδίων από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ) που θα χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Βρυξέλλες. COM(2018) 392 final. 2018/0216 COD. 1.6.2018.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018). Ανακοίνωση της ΕΕ. Η ΚΓΠ μετά το 2020. ISBN 978-92-79-87351-5. Βρυξέλλες. 1.6.2018.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018). Το μέλλον των τροφίμων και της γεωργίας. Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών. Βρυξέλλες. COM(2017) 713 final. 29.11.2017.

Προσαρμοσμένη αναζήτηση