Γράφει ο Δρ. Κων/νος Ν. Μπαγινέτας* ...

Η πρόκληση της αειφορικής αγροτικής ανάπτυξης

Πολλά έχουν γραφτεί σχετικά με την «αειφόρο ανάπτυξη». Υπάρχουν πολλοί ορισμοί του όρου καθώς η έννοια της «αειφορίας/βιωσιμότητας», όντας εγγενώς υποκειμενική, καταλήγει να οδηγεί σε ένα πλήθος ερμηνειών. Η σχετική βιβλιογραφία είναι απέραντη και επεκτείνεται γρήγορα, απεικονίζοντας το γεγονός ότι η «αειφόρος ανάπτυξη» είναι πιθανώς ένας από τους σημαντικότερους στόχους στην ανθρώπινη ιστορία.

Παρά τις πολλές ερμηνείες του όρου οι προκλήσεις γύρω από το ζήτημα αυτό είναι εξαιρετικά συγκεκριμένες στον αγροτικό τομέα.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων (FAO), η ζήτηση για αγροτικά προϊόντα αναμένεται να αυξηθεί μέχρι το 2050 εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού και των αλλαγών στις διατροφικές συνήθειες. Στην Ευρώπη δε, αναμένονται υψηλοί ρυθμοί ζήτησης για πιστοποιημένα προϊόντα, προϊόντα ονομασίας προέλευσης, γεωγραφικής ένδειξης, βιολογικά, τοπικής ταυτότητας.

Ως εκ τούτου οι προκλήσεις αυτές σε συνδυασμό με το διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, αναδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη χάραξης εθνικής αειφορικής στρατηγικής για την αγροτική ανάπτυξη.

Συνέργειες και συμμετοχή εταίρων

Η συμμετοχική προσέγγιση που επιτρέπει τις διαφορετικές αντιλήψεις, την ανταλλαγή των ιδεών και γνώσης και τη δυναμική εκμάθηση έχει καταστεί απαραίτητη. Η έκφραση και η επικοινωνία των υπαρχουσών και σχετικών πολλαπλών αντιλήψεων έχει προσδιοριστεί ως σημαντικό βήμα στην επίτευξη της «αειφόρου αγροτικής ανάπτυξης» και υπό αυτήν τη μορφή, η συμμετοχή εταίρων θα πρέπει να γίνει αναπόσπαστο τμήμα της.

Συνεπώς, ένα σημαντικό μέρος της δράσης και της διαδικασίας εφαρμογής της «αειφορικής αγροτικής ανάπτυξης» θα πρέπει να είναι ο συνυπολογισμός των συμμετεχόντων αγροτικών εταίρων στον προσδιορισμό του τι πρέπει να γίνει και πώς, δηλαδή οι αγρότες να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων ως «ενεργοί εταίροι».

Νέα ΚΑΠ 2021-2027 και Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία

Με γνώμονα όλα τα παραπάνω, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η Γραμματεία Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, έχει ξεκινήσει μια πρωτόγνωρη διαδικασία διαβούλευσης και συμμετοχής του συνόλου των εμπλεκομένων φορέων του αγροτικού τομέα για να διαμορφώσει το περιεχόμενο του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2021-2027.

Η δράση αυτή έγινε συνειδητά λόγω των πολύ σημαντικών αλλαγών που επιφέρει ο νέος κανονισμός, η συζήτηση για το περιεχόμενο του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη.

Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί δέκα ημερίδες διαβούλευσης και προγραμματίζεται μέχρι τον Ιούνιο να έχουν γίνει άλλες 13 ημερίδες διαβούλευσης σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας και η κάθε μία σε ξεχωριστή Περιφερειακή Ενότητα, με στόχο τη σφαιρικότερη ενημέρωση των αγροτών μας και τη διεξοδικότερη συζήτηση μαζί τους.

Επιπλέον, πρόσφατα παρουσιάστηκε η “Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία”, ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο σχέδιο της Ε.Ε. για το περιβάλλον και το κλίμα.

Πρόκειται για μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική, με στόχο να καταστεί η Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 και την οποία καλούνται να υπηρετήσουν όλες οι επιμέρους πολιτικές της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης και της ΚΑΠ. Στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας προβλέπεται συγκεκριμένη στρατηγική για τη γεωργία, η οποία φέρει το τίτλο “Από το αγρόκτημα στο πιάτο” και έχει ως στόχο τη μετάβαση σε ένα δίκαιο, υγιεινό και φιλικό προς το περιβάλλον αγρο-διατροφικό σύστημα, μέσω της ανάληψης συγκεκριμένων δράσεων για τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, την καλή διαβίωση των ζώων, την κυκλική οικονομία, τις επενδύσεις, την έρευνα και την καινοτομία.

Η νέα ΚΑΠ λοιπόν, ως μέσο εφαρμογής των φιλόδοξων αυτών πολιτικών για το περιβάλλον και το κλίμα, προτείνεται από την Ε.Ε. να συνεισφέρει τουλάχιστον το 40% των πόρων της, οι οποίοι όπως είναι γνωστό δέχονται μεγάλες πιέσεις λόγω του Brexit, αλλά και των χρηματοδοτικών αναγκών άλλων ενωσιακών προτεραιοτήτων, όπως η εσωτερική ασφάλεια, η άμυνα, το μεταναστευτικό, κλπ.

Συνεπώς, επιδίωξή μας αποτελεί, η διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης της ΚΑΠ και διατήρησης του προϋπολογισμού της τουλάχιστον στα επίπεδα της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου. Με τον τρόπο αυτό, θα καταστεί δυνατή η ταυτόχρονη εξυπηρέτηση των στόχων της προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και της βιωσιμότητας της ευρωπαϊκής γεωργίας σε όρους εισοδήματος και απασχόλησης.

Πάνω σε αυτές τις προτεραιότητες θα επιδιώξουμε να δομήσουμε την πρότασή μας για την νέα περίοδο και στην προσπάθεια αυτή είναι απαραίτητη η ενεργή συμμετοχή και η ουσιαστική συνδρομή των αγροτικών κοινωνικών εταίρων μας, ώστε να διαμορφώσουμε από κοινού τους όρους που θα διασφαλίζουν, πρωτίστως, τη γεωργική δραστηριότητα στις αγροτικές μας περιοχές, τη στήριξη του εισοδήματος των ελλήνων παραγωγών και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στον πρωτογενή τομέα.