Υπάρχει ελπίδα;

Δημοσιεύτηκε: Τετάρτη, 01 Ιουλίου 2020 11:45 Υπάρχει  ελπίδα;

Γράφει ο Γιάννης Γουργιώτης...

Πρόσφατα  παρατηρήθηκε η επανεμφάνιση ενός ψυχρού πολέμου, διαφορετικού από εκείνον των τελευταίων δεκαετιών του 20ου αιώνα, με ποιοτικές, βέβαια, διαφορές, με  δυσμενείς απηχήσεις σε όλους σχεδόν τους τομείς του αναπτυγμένου κόσμου, κατ’εξοχήν όμως στην  κοινωνική και οικονομική ζωή των χωρών της Γης,  ανεξαρτήτως εδαφικού και πληθυσμικού μεγέθους κάθε χώρας. Όλες οι χώρες δέχονται τις αντανακλάσεις των κάθε λογής συμβάντων. Ο ανταγωνισμός ειδικότερα των μεγάλων χωρών συγκεκριμενοποιεί τους πρωταγωνιστές του νέου αυτού φαινομένου και τις αιτίες που το προκαλούν.

Στο παιγνίδι της διελκυστίνδας αυτή την περίοδο, δύο είναι οι βασικοί συντελεστές του φαινομένου, οι οποίοι αναλίσκονται για την ώρα  σε κινήσεις εντυπωσιασμού, με λεκτικά επιχειρήματα  και ανέξοδους βερμπαλισμούς: ΗΠΑ και ΚΙΝΑ. Στην ουσία πρόκειται για θέατρο του παραλόγου, αν  θυμηθούμε όσα διέρρευσαν για  τη φημολογούμενη βοήθεια της Κίνας προς τον Τραμπ, ώστε να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές! Φαρσο-κωμωδία δηλαδή! Παρόλ’ αυτά, το κλίμα διαποτίστηκε από τις νοσηρές τοξίνες του φόβου και της αβεβαιότητας, με συνέπεια τις διεθνείς αναταράξεις στον κοινωνικό και οικονομικό βίο των χωρών, αφού τα πολιτικά παιγνίδια επηρεάζουν τη λειτουργία των χρηματιστηρίων, τις αυξομειώσεις των τιμών στα καύσιμα κλπ. κλπ.

Εκτός αυτών, υπάρχει και ο covid-19. Πώς αξιολογείται ο ρόλος του τελευταίου αυτού συγκυριακού παράγοντα στη σχέση του με  τη διεθνή, κυρίως, οικονομία;  «Απλώς, επιταχύνει τις εξελίξεις για να γίνει η διεθνής οικονομία λιγότερο παγκοσμιοποιημένη», λένε οι οικονομολόγοι.

Ο κορωνοϊός, ακόμη και αν νικηθεί, θα αφήσει τα σημάδια του στην παγκόσμια οικονομία. Κοντολογής, ο σύγχρονος Καπιταλισμός θα δεχτεί μια επώδυνη βλάβη με άγνωστες ακόμη τις διαστάσεις αυτής της βλάβης.

Στις ΗΠΑ, η αλλοπρόσαλλη πολιτική που εφαρμόζει ο Πρόεδρος Τραμπ, έχει κάνει εμφανή και αισθητά τα οικονομικά ρήγματα του Καπιταλισμού της Υπερδύναμης, της μέχρι πρότινος Μέκκας της δυτικής κεφαλαιοκρατίας.

Οι αναδυόμενες οικονομίες (Κίνα, Ιαπωνία κλπ) φαίνεται να επωφελούνται από όσα συμβαίνουν στις ΗΠΑ, τη μεγάλη αντίπαλό τους στο οικονομικό πεδίο. Πχ, ο Πρόεδρος Τραμπ, βλέποντας να χάνει έδαφος έναντι των Δημοκρατικών, εξαιτίας της πολιτικής του, που τη διακρίνει η εσωστρέφεια, η οποία μεγαλώνει όσο πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου 2020, διευρύνει το χάσμα της αντιπαλότητας με την Κίνα, κατηγορώντας την ότι σκοπίμως  διέσπειρε τον κορονοϊό στον υπόλοιπό κόσμο, Ευρώπη και Αμερική, ώστε να προκαλέσει αναταράξεις και να επιφέρει σύγχυση, βλάβη και αποπροσανατολισμό όχι μόνο στην οικονομική ζωή,  αλλά και στην κοινωνική ζωή των πολιτών. Προεκλογικά εφευρήματα του Προέδρου Τραμπ, για ευνόητους λόγους.

Ήδη, μεγάλοι Αμερικανοί οικονομολόγοι και πολιτικές προσωπικότητες των ΗΠΑ, τονίζουν ότι η διχαστική πολιτική του Προέδρου οδηγεί σ’ένα νέο ψυχρό πόλεμο, αυτή τη φορά με την Κίνα, ο οποίος, με δεδομένη τη σοβαρή στασιμότητα της παγκόσμιας δραστηριότητας, εξαιτίας του κορονοϊού, έχει προκαλέσει παγκοσμίως μεγάλη πτώση των οικονομικών μεγεθών με σημαντική ύφεση στα συστήματα των ελεύθερων οικονομιών. Από την ύφεση αυτή δεν εξαιρείται, φυσικά, και η χώρα μας, μέλος του καπιταλιστικού συστήματος.

Την οικονομική κρίση, που είχε αρχίσει από το 2008, την επέτεινε και  την πολλαπλασίασε ο covid-19, επιφέροντας σημαντικές αλλαγές στα μέχρι πρόσφατα ισχύοντα στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Πολλές οικονομίες, μικρού κυρίως οικονομικού μεγέθους, εθίγησαν από τον περιορισμό των επενδύσεων, βασικού παράγοντα παραγωγής πλούτου και ανάπτυξης των εθνικών οικονομιών. Ομοίως, υπέστησαν βλάβη και οι ισχυρές οικονομίες, ως συνέπεια της δυσλειτουργίας της οικονομικής αρχής «προσφορά και ζήτηση», με τη διαφορά ότι στις τελευταίες αυτές υπάρχει άνεση συμψηφισμού κέρδους και ζημίας, με συνέπεια τη μείωση μεν της κερδοφορίας, σύντομα όμως  αναπληρούμενης εφεξής.

Η πανδημία με την πρωτόγνωρη κρίση που προκάλεσε στη παγκόσμια οικονομία, έχει συρρικνώσει την παραγωγική δραστηριότητα και περιορίσει σε μεγάλο βαθμό το διεθνές εμπόριο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί οικονομολόγοι. Το ΔΝΤ υπολογίζει ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατά 4,9% το τρέχον έτος (2020), ενώ η ύφεση στη Ευρωζώνη προβλέπεται στο 10,2%. Τελικά ο κορωνοϊός θα στοιχίσει 12 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τον υπολογισμό του ΔΝΤ. Από την απρόβλεπτη κάμψη της, το ερώτημα είναι αν θα ανακάμψει σύντομα η παγκόσμια οικονομία, μετά το ξαφνικό σοκ, το οποίο προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού. Η ελπίδα όλων είναι να βρεθεί το αποτελεσματικό εμβόλιο κατά του επικίνδυνου αυτού ιού, ο οποίος άλλαξε τα οικονομικο-πολιτικά δεδομένα της παγκόσμιας κοινότητας. Έως τότε, η αβεβαιότητα και η ανησυχία θα παραμένουν στις ανθρώπινες κοινωνίες.

Από όλη αυτή τη δυσχερή εμπειρία αποδείχτηκε πόσο πολύ ο σύγχρονος άνθρωπος έχει ανάγκη την ελεύθερη κίνηση, την αυτόνομη δράση, μακριά από περιορισμούς  και καραντίνες. Η βελτίωση της κατάστασης και η απελευθέρωση από το άγχος του κοινωνικού περιορισμού, προϋποθέτουν τη συνεργασία των λαών, την εξωστρέφεια, την αλληλεγγύη και τον ανθρωπισμό. Αυτά είναι ιδανικά που δύσκολα προσεγγίζονται στην εποχή μας, μια εποχή που στιγματίζεται από αντιθέσεις, με πρωταρχικό κίνητρο των αντιπαραθέσεων το οικονομικό συμφέρον, για την ικανοποίησή του οποίου σημειώνεται κάθε παραλογισμός, κάθε παράνοια, που το εξακοντίζει πέρα και πάνω από κάθε συμβατικότητα, πέρα και πάνω από τα όρια της ανθρώπινης λογικής, χωρίς ηθικούς φραγμούς. Ένα συμφέρον με καθαρά υλικό περίβλημα και υλιστικό περιεχόμενο, που εκτοπίζει αρχές και αξίες, οι οποίες αν εφαρμόζονταν, θα οδηγούσαν τις ανθρώπινες κοινωνίες κάτω από την κοινή ανθρώπινη μοίρα, μακριά από τους εγωισμούς, την  εσωστρέφεια, που είναι ψυχοφθόρες αντιπαραθέσεις, που εν τέλει  τις οδηγεί  στην αυτό-εξόντωση.

Η θεραπεία του ποικιλόμορφου κακού είναι δυνατή, αν οι κοινωνίες θελήσουν να την αναζητήσουν και να την εφαρμόσουν: είναι η κοινωνική ειρήνη, το ιδανικό του ανθρωπισμού, ιδέες και πεποιθήσεις και συνάμα πανανθρώπινα αγαθά που υπερκεράστηκαν από το πνεύμα του κακού, που εκφράζεται ως εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, ανίσχυρων κοινωνιών από ισχυρά κοινωνικά σύνολα(έθνη), ως ηθική απαξία της ανθρώπινης οντότητας, τελικά ως άρνηση της υπέρτατης αξίας, που είναι η ανθρώπινη ζωή.

                                                 Γιάννης Γουργιώτης

Προσαρμοσμένη αναζήτηση