Γράφει η Ιωάννα Μπερτσιμά....

 Στις μέρες μας, κυρίως λόγω των οικονομικών συγκυριών, είναι αυξανόμενη η πίεση για καλύτερη και συνετή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, προκειμένου να επιτευχθεί βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας και μεγιστοποίηση του βαθμού ανταπόκρισης κάθε οργανισμού στις νέες προκλήσεις όχι μόνο στον ιδιωτικό τομέα αλλά κυρίως το δημόσιο, ο οποίος ακόμη και σήμερα χαρακτηρίζεται από εγγενείς αδυναμίες και παθογένειες.

       Η δημόσια διοίκηση στη χώρα μας είναι πολύπαθη. Οι ιστορικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες, όπως διαμορφώθηκαν από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, με την άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια το 1828, έως και σήμερα, επηρέασαν την πορεία και εξέλιξή της και της προσέδωσαν πολλά από τα σημερινά αρνητικά χαρακτηριστικά της.

       Τα 400 χρόνια της οθωμανικής σκλαβιάς, η εξάρτηση από τις Μεγάλες Δυνάμεις, οι Εμφύλιοι Πόλεμοι, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Δικτατορία,  αποτέλεσαν γεγονότα και περίοδοι που ανέκοψαν την προσπάθεια  αναδιοργάνωσης και εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους, δημιουργήθηκε έτσι μία δημόσια διοίκηση με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα, αγνοώντας τις ελληνικές ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες.                       

      Η διαχείριση των ανθρωπίνων πόρων όπως και οι δομές πλήττονται ακόμη και σήμερα από κατακερματισμό, επικάλυψη αρμοδιοτήτων, τυπολατρία, νομικισμό, έλλειψη αξιοκρατίας και ευνοιοκρατία.          Τα οργανωτικά προβλήματα της δημόσιας διοίκησης, όπως επισημαίνεται από τον Καρκατσούλη (βραβευθείς ως ο καλύτερος δημόσιος υπάλληλος στον κόσμο), είναι συστημικά και υπερβαίνουν τις αιτιοκρατικές σχέσεις «αιτίου-αιτιατού».

       Ο δημόσιος τομέας για να καταστεί ανταγωνιστικός και να εκπληρώσει την πολυδιάστατη αποστολή του οφείλει να δώσει ιδιαίτερο βάρος στην κανονιστική μεταρρύθμιση, τη χρήση των νέων τεχνολογιών, την καινοτομία, τον  προσανατολισμό στην εξυπηρέτηση των αναγκών των πολιτών και την ενσωμάτωση στρατηγικών που θέτουν στο επίκεντρο την αξιοποίηση της γνώσης, ως προστιθέμενη αξία.

       Το ανθρώπινο δυναμικό τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω της παγκοσμιοποίησης, αποκτά μία διαφορετική διάσταση και αντιμετωπίζεται ως στρατηγικός πόρος, με ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία, στον οποίο οι οργανισμοί πρέπει να επενδύσουν προκειμένου να αυξήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα.

       Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δημόσιες διοικήσεις ασχολούνται εντατικά με θέματα βέλτιστης διοίκησης του ανθρώπινου δυναμικού. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται και αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό επεκτείνονται πέρα από τα παραδοσιακά όρια της «Διοίκησης Προσωπικού» και αναφέρονται στη «Στρατηγική Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων», αναγνωρίζοντας το δεσμό μεταξύ των πολιτικών ανθρώπινου δυναμικού και της οργανωτικής απόδοσης, με απώτερο σκοπό την επιμόρφωση και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού,  καθώς και την αφοσίωση και δέσμευσή του για την υλοποίηση της στρατηγικής του οργανισμού.

       Στο δημόσιο τομέα, η διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της συνολικής λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, ώστε με την αποτελεσματική απασχόληση, αξιοποίηση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, να επιτευχθεί εργασιακή ικανοποίηση, αύξηση της παραγωγικότητας, βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και επίτευξη των στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων της.

       Έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, για τις πρακτικές διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού στην Ελλάδα, καταλήγει ότι ο ρόλος όσων εμπλέκονται με το ανθρώπινο δυναμικό δεν είναι άλλος παρά να βοηθήσουν τους οργανισμούς να αναγνωρίσουν την στρατηγική σημασία του ανθρώπινου παράγοντα, να κατανοήσουν τις ανάγκες και τη συμπεριφορά του, να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες του και να παρέχουν ευκαιρίες για ανάπτυξη, συμμετοχή και αμφίδρομη επικοινωνία.

       Οι τρέχουσες τάσεις δείχνουν την αυξανόμενη σημασία των επενδύσεων των οργανισμών στο ανθρώπινο δυναμικό αναγνωρίζοντάς το ως το πιο πολύτιμο συστατικό τους, εστιάζοντας στις γνώσεις και δεξιότητές του.

       Η εκπαίδευση προσφέρει στο ανθρώπινο δυναμικό της δημόσιας διοίκησης ανάπτυξη κατάλληλων επαγγελματικών ικανοτήτων, δηλαδή ένα σύνολο γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων/συμπεριφορών, απαραίτητων για την ανταπόκρισή του στις απαιτήσεις της θέσης και των καθηκόντων του. Επίσης, καλλιεργεί αξίες και στάσεις με απώτερο σκοπό τη δημιουργία μαθησιακής οργανωσιακής κουλτούρας, με κοινό όραμα το δημόσιο συμφέρον και την ευημερία της χώρας .

Μελέτη του Κοινωνικού Πολύκεντρου της ΑΔΕΔΥ καταγράφει ότι το προσωπικό της δημόσιας διοίκησης έχει αυξημένα τυπικά προσόντα, σε αντίθεση με το παρελθόν, και σε μεγάλο ποσοστό αυτά συμπληρώνονται με συγκεκριμένες δεξιότητες και ικανότητες για την εκπλήρωση των καθηκόντων του. Ωστόσο επισημαίνεται ότι η αλλαγή των ποιοτικών χαρακτηριστικών των υπαλλήλων, θα πρέπει να υποστηρίζεται από ένα σύστημα συνεχούς εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, ένα οργανωτικό και λειτουργικό πλαίσιο, το οποίο θα τα ενσωματώνει και θα τα αξιοποιεί με τρόπο ωφέλιμο και κοινωνικά αποτελεσματικό.