«Από τους παράγοντες αγωγής: Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ»

Δημοσιεύτηκε: Δευτέρα, 08 Φεβρουαρίου 2021 11:39 «Από τους παράγοντες αγωγής: Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ»

Κάθε ανθρώπινο ον ( άνδρας ή γυναίκα) στη διάρκεια ανάπτυξής του και εξέλιξής του, υφίσταται σωρεία επιδράσεων, εξωγενών και ενδογενών, που συμμετέχουν στη διαμόρφωση της ατομικής του προσωπικότητας.

Η ύπαρξη των εξωτερικών επιδράσεων, που είναι  ποικίλες, είναι συνάρτηση των περιβαλλοντικών όρων.  Είναι μια διαδικασία πολυσύνθετη. Σύμφωνα με την κλασική ψυχολογική αντίληψη, ιδιαίτερα δε με την άποψη της γενετικής ψυχολογίας, οι γενεσιουργοί παράγοντες που διαμορφώνουν την ατομικότητά μας, είναι είτε  κληρονομικοί, υπάρχοντες  a priori είτε είναι επίκτητοι, αποκτώμενοι  στη διάρκεια της ζωής μας, σε μια  aposteriori διαδικασία.

Τελικά, κάθε άτομο είναι φορέας προσωπικών βιωμάτων , τα οποία είναι ξεχωριστό προϊόν της ατομικής του πείρας. Τα βιώματα μπορεί να είναι είτε ευχάριστα είτε τραυματικά. Έχει εμπειρικά διαπιστωθεί ότι η πλειονότητα των βιωμάτων είναι  τραυματικά. Στα άτομα που βρέθηκαν σ’ ένα κυκεώνα κοινωνικο-πολιτικών αντιφάσεων, οι τραυματικές εμπειρίες άφησαν και αφήνουν ανεξίτηλα ίχνη ψυχικών αποτυπωμάτων. Τα τραύματα αυτά, σε οντολογική διάσταση, δεν αφήνουν αλώβητη τη συναισθηματική υφή του ψυχισμού του ατόμου. Θίγουν ταυτόχρονα και την πνευματική του ενέργεια και δράση, ήτοι τη συνολική του δυναμική, πράγμα που σημαίνει ταρακούνημα άλλοτε στιγμιαίο και άλλοτε μονιμότερο, αφήνοντας, το πιο πιθανό, εμφανή στίγματα στην ψυχοπνευματική του δομή.

Μπορεί να πει κανείς, ότι αυτά  είναι συνέπεια άρρυθμης και μη ομαλής δόμησης του ατομικού ψυχισμού. Εδώ πρέπει να αναζητηθούν οι παράγοντες εκείνοι που συμβάλλουν με τη διάδρασή τους  όχι μόνο στη σωστή δομή του νέου ατόμου, αλλά και στην ολοκλήρωση της οντότητάς του, με βάση τις κοινά αποδεκτές αξίες της κοινωνίας όπου ζει, συγκεκριμένα δε της ελληνικής κοινωνίας. Οι παράγοντες περί των οποίων έκανα ανωτέρω αναφορά, δεν είναι άλλοι από την οικογένεια και το σχολείο, αρχικά. Αργότερα θα υπεισέλθουν και άλλοι εξωγενείς παράγοντες (εκκλησία, δήμος, κοινότητα, διάφοροι σύλλογοι κλπ).

Πρώτος, όμως, και βασικότερος από αυτούς  είναι η οικογένεια. Πατέρας και μητέρα, ιδιαίτερα αυτή, διαμορφώνουν τα παιδιά τους, τόσο κατά τη σωματική τους δομή, όσο και κατά την ψυχο-πνευματική τους υπόσταση: λογική, συναίσθημα, βούληση, με βάση τις επικρατούσες αξίες της χώρας, στη περίπτωσή μας, με βάση τις ελληνικές ψυχο-πνευματικές καταβολές. Η αξία της συνεισφοράς της οικογένειας  για τη σωστή αγωγή και τη  φυσική ανάπτυξη των παιδιών της, είναι ανεκτίμητη. Μια Επιστήμη, η Παιδαγωγική, ασχολείται με το θέμα αυτό.  Ο χώρος, δυστυχώς,  δεν μου επιτρέπει να επεκταθώ πολύ  στο παρόν θέμα. Τονίζω μόνον την ανάγκη  να γνωρίζουν καλά οι γονείς την ιδιοσυστασία του μικρού παιδιού( βρέφους και νηπίου), το οποίο έχει απόλυτη εξάρτηση από αυτούς, ώστε η ανάπτυξή του και η ψυχο-πνευματική του εξέλιξη να βαίνει παράλληλα με το πρότυπό τους, μιμούμενο κάθε κίνησή τους, κάθε ενέργειά τους, κάθε αντίδρασή τους σε διάφορες καταστάσεις. Ταυτόχρονα δε να αφομοιώνει συμπεριφορές και ατομικά χαρακτηριστικά, το αγόρι του πατέρα, το κορίτσι της μητέρας. Ο λόγος εδώ παραπέμπει σε μια φυσιολογική οικογένεια. Οι δύο αυτές ψυχικές ιδιότητες που λειτουργούν ασυνείδητα, δίκην φωτογραφικού  φακού που παράγει είδωλα, είναι θεμελιώδεις λειτουργίες που συντελούν στη διαμόρφωση της ιδιοτυπίας του παιδιού. Μέχρι τα 6 πρώτα χρόνια της ζωής του, το παιδί θα έχει ολοκληρώσει τη λειτουργία της ταύτισης, θα είναι εν σμικρογραφία το πατρικό ή το μητρικό απεικόνισμα(αποτύπωση) του γονικού προτύπου. Αργότερα, στο άνοιγμά του προς το ευρύτερο περιβάλλον, με την προοδευτική του κοινωνικοποίηση, ένα πλήθος εξωγενών παραγόντων θα εισέλθουν στον κύκλο της υπεύθυνης ατομικής συμπεριφοράς, κάτω από πλήθος αναρίθμητων επηρεασμών, κάθε μορφής και έντασης. Εννοώ εδώ το στάδιο της προ-εφηβείας και της εφηβείας στη διάρκεια των οποίων δοκιμάζονται και συγχρόνως εδραιώνονται οι ψυχικές και πνευματικές λειτουργίες του νέου ανθρώπου.

Αν και ο σχηματισμός μιας πιο αυτόνομης  προσωπικότητας στην εφηβεία έχει σχεδόν συντελεστεί, ο δρόμος προς την τελείωση  είναι ακόμη μακρινός, θα έλεγα ατελείωτος, μέχρι τέλους. Έχει πολλά να μάθει ο έφηβος, μέσα σ’ένα κόσμο όπου βασιλεύει η ανταγωνιστικότητα και ένα μεγάλο πλήθος αντιφατικών στοιχείων. Χρειάζεται οπωσδήποτε υποστηρικτική βοήθεια. Αυτή θα την προσφέρει σε μεγάλο βαθμό το σχολείο. Ρίχνοντας, όμως, κανείς μια εξεταστική ματιά στα σύγχρονα σχολικά περιβάλλοντα, τρομάζει με όσα βλέπει να συμβαίνουν σε αυτά, παρόλη την προσπάθεια των σωστών δασκάλων-παιδαγωγών, που εμφορούνται από παιδαγωγικό ήθος και επαγγελματική ευσυνειδησία, να διατηρήσουν τις ισορροπίες ανάμεσα στις διαφορετικές και φυσικά διαφοροποιημένες προσωπικότητες των εφήβων, διαφοροποίηση που οφείλεται στο οικογενειακό φορτίο που κομίζει ο καθένας και στις εμπειρίες που απέκτησε στο προγενέστερο στάδιο εκπαίδευσης, σε μια περίοδο κατά την οποία η δεκτικότητα του παιδιού σε συμπεριφορές έξωθεν προερχόμενες, κυμαίνεται μεταξύ συνειδητής και υποσυνείδητης μορφής, ανάλογα με το βαθμό ενεργοποίησης  του ψυχικού και πνευματικού του μηχανισμού, δηλαδή για πρόσληψη, αφομοίωση και ενσωμάτωση (ή ένταξη).

Θετική βοήθεια στη εξελικτική πορεία προς την τελική διαμόρφωση της ατομικής του ταυτότητας, θα μπορούσε να δοθεί στο σύγχρονο έφηβο από κοινωνικές οργανώσεις παιδαγωγικού προσανατολισμού (διαφόρους κοινωνικούς φορείς, συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, κατηχητικά σχολεία, ορθόδοξες χριστιανικές οργανώσεις κλπ).

Όμως! Όλες ή σχεδόν όλες οι δυνητικές πηγές ενίσχυσης που θα ήταν συντελεστικοί παράγοντες μιας ηθικοθρησκευτικής διαδικασίας αγωγής της νέας γενιάς ελλήνων πολιτών, των οποίων έχει σήμερα ανάγκη η Χώρα , για ανανέωση και συγχρονισμό σε υποτιθέμενα θετικά ευρωπαϊκά πλαίσια, ώστε να συντελείται μια ισομερής και συνάμα προοδευτική εξέλιξη της εκπαιδευτικής  προσφοράς, δυστυχώς οι πηγές αυτές έχουν εκλείψει, έχουν χαθεί στο θολό, τον ομιχλώδη ορίζοντα μιας παραμορφωμένης, εκτροχιασμένης και αποϊδεολογικοποιημένης σύγχρονης κοινωνίας.

Τελικά καταλήγει κανείς στην  ανάγκη αυτορρύθμισης, στο οικείο εθνικό επίπεδο, μολονότι και εδώ έχουν μειωθεί σημαντικά τα γνήσια ηθικά ερείσματα, που μας παρείχε μια περασμένη,  περιθωριοποιημένη τώρα, ελληνική παράδοση, που ήταν η δύναμή μας, μια δύναμη που πήγαζε από τις πηγαίες εμπνεύσεις της ελληνοχριστιανικής μας κουλτούρας. Η νόθευση των πεποιθήσεών μας από την επήρεια ψευτοδιλημμάτων που διαχέονται γύρω μας, δημιουργώντας ζωτικές αβεβαιότητες στα υπαρξιακά μας πιστεύω, μας οδηγούν σε παραπλανητικές στοχεύσεις και σε μια προοδευτική μετάλλαξη της  φυλετικής μας φυσιογνωμίας. Τέτοιες αλλαγές και μεταλλάξεις που αντικατοπτρίζονται στο βαθύτερο είναι μας, ως δήθεν μια διαδικασία προσαρμογής σε «ανώτερα επίπεδα πολιτισμού», είναι ένα σύνολο ψευδαισθήσεων που μας εκτρέπει από τις εθνικές μας αξίες και τα εθνικά μας στερεότυπα. Μέσα σ’ αυτό το χάος των συγχύσεων, με  τους ψευδώνυμους εθνικούς στόχους, διαπαιδαγωγούμε τις νέες γενιές μας. Οι μελλοντικές συνέπειες μιας τέτοιας αγωγής  είναι, δυστυχώς, προφανείς για τον καθένα που στοχάζεται λογικά και υπεύθυνα. Υπάρχει, άραγε, διόρθωση μιας τέτοιας λαθεμένης πορείας του εκπαιδευτικού μας γίγνεσθαι; Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, λέει ο λαός μας.

Χρειάζεται μια νεωτερική και ρηξικέλευθη πολυπληθής ομάδα ιδεολόγων, αδέσμευτων από υλικές  και υλιστικής φύσεως εξαρτήσεις, για να κάνει τομές, να αποκόψει από τον εθνικό οργανισμό κάθε φαύλο στοιχείο που εκκολάπτει νοσογόνες καταστάσεις, ώστε επιτυγχάνοντας την κάθαρση να οδηγήσει στην εξυγίανση  του εκπαιδευτικού και μορφωτικού παράγοντα που είναι η εθνική Παιδεία. Είναι η μόνη ελπίδα αυτής της Χώρας. Διαφορετικά, αν δεν ανακοπεί η καθοδική και φθοροποιός πορεία των τελευταίων χρόνων στη χώρα, οι κίνδυνοι για τη μελλοντική μας πορεία ως έθνους θα είναι μεγάλοι, οι δε προοπτικές για κάτι πιο θετικό, δυσοίωνες.

Γιάννης Γουργιώτης

                                     

                                    

Προσαρμοσμένη αναζήτηση