Οι  συχνά ασυγκράτητες ανθρώπινες ορέξεις που εκδηλώνονται για πράγματα που ελκύουν τα αισθητήρια, σωματικά πιο πολύ, αλλά και πνευματικά ή ψυχικά, γεννιούνται από ενστικτώδεις ροπές, τα ορμέμφυτα, που υποτάσσουν τη βούληση και παραπλανούν την έλλογη κρίση, όσων δεν έχουν θεμελιώσει στο βαθύτερο είναι τους το πνευματικό σπέρμα του Λόγου. Η αναφορά μου αυτή παραπέμπει ειδικά στα υλικής φύσης πράγματα ή σε καταστάσεις που διεγείρουν το θυμικό μας και τα επιθυμητικά μας αντανακλαστικά.

Ο αβέβαιος και ανασφαλής στοχασμός, απαύγασμα της κοινωνικής και πνευματικής ανεπάρκειας, δεν εξασφαλίζει την έλλογη ορθότητα των αποφάσεων στο πεδίο  της ατομικής ή της συλλογικής πρακτικής δράσης.

Γνώρισμα αυτής της ελλειμματικής κατάστασης είναι η απουσία σταθερού προσανατολισμού, μια κατάσταση που παραπέμπει σε εσφαλμένες κατηγορικές αξιολογήσεις, σηματοδοτώντας εμφανώς τις ασυνείδητες λογικές εκτροπές που συντελούν στη γένεση φαινομένων κοινωνικής αρρυθμίας, που με τη σειρά της γίνεται αιτία λειτουργικής δυσαρμονίας του συλλογικού βίου.

 Η απουσία ιδανικού κοινωνικού στοιχείου, που είναι συντελεστής κοθορίζων την ουσιαστική κοινωνικότητα, οδηγεί στην εσωστρέφεια, στον αυτό-εγκλεισμό ατόμων ή ομάδων ατόμων, πράγμα που συνεπάγεται τη δημιουργία αντικρουόμενων απόψεων. Δηλαδή, μόνο το κοινωνικό consensus, όταν υπάρχει, καθίσταται αφετηρία  ορθολογικών αποφάσεων και  αξιολογικών κρίσεων. Αυτό αναφέρεται στο πλαίσιο του αξιακού συστήματος της δεδομένης εθνικής συλλογικότητας.

    Ιδού η αντίρροπη κατάσταση:  Στο πνεύμα συναίνεσης για στόχους, για σκέψεις και σχέδια, για δημιουργικό λογισμό κάποιων σημαντικών ατόμων με εξέχουσα θέση, προκύπτουν αντιδράσεις άλλων ατόμων ή ομάδας οργανωμένων ατόμων, μέσα από κύκλο  με έκδηλη  σχισματική συμπεριφορά.

Εμφιλοχωρεί στις οντότητες αυτές μια διασπαστική νοοτροπία με όξυνση των γνωστικών  διαφωνιών και των θεωρητικών διαφοροποιήσεων. Εξυπακούεται, ότι τα άτομα αυτά έχουν συνήθως ένα διακριτό ρόλο στο επίπεδο της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Παρ’όλα ταύτα  εμφορούνται από γνωρίσματα ανορθολογισμού, από αμφιθυμικές εκδηλώσεις και αντικρουόμενες ωθήσεις. Παρωθούνται στην  υιοθέτηση ενός modus operandi από λογικά και συγχρόνως συναισθηματικά χαρακτηρολογικά στίγματα του είναι τους, έκγονα στρεβλώσεων του συνειδησιακού τους φορτίου, συνεπεία  πεπλανημένης γνωστικής και συναισθηματικής καθοδήγηση της πρωτόλειας διδαχής, δηλαδή  της αμφιλεγόμενης μορφωτικής και παιδευτικής τους μορφοποίησης, οφειλόμενης σε πλειάδα παραμέτρων.

  Υπεισέρχεται εδώ μια παρέκκλιση  κάποιων κέντρων με ανάδρομη κίνηση και παραχάραξη των μορφωτικών και παιδευτικών στόχων,  με σαφή πρόθεση την εναντίωση στα ισχύοντα στην οργανωμένη κοινωνία, που διαθέτει, προσδιορίζει και εφαρμόζει τους κατάλληλους μορφωτικούς και αξιολογικούς μηχανισμούς, για την ορθολογική και σε υφιστάμενη ιδεολογία στηριζόμενη εκπαιδευτική διαδικασία.

Στις κοινωνικές αποκλίσεις εκφραζόμενες ως πολιτικές ή πολιτισμικές αντιπαραθέσεις για ζητήματα αρχών και ως ενστάσεις για παραβιάσεις συμφερόντων του λαϊκού στοιχείου (στάση με υπονοούμενο λαϊκισμό), είναι ευδιάκριτα τα γνωρίσματα που οφείλονται σε ιδιοτελείς στοχεύσεις, συνέπεια αυτές ενός συγκεκαλυμμένου εγωκεντρισμού, ο οποίος όμως προδίδεται από φανερές εκδηλώσεις αντικοινωνικής συμπεριφοράς, ήτοι από γνωρίσματα αυταρέσκειας, από φαντασιώσεις, από ναρκισσιστική εγωπάθεια, με συνέπεια την υιοθέτηση και χρήση αντικινήτρων που στοιχειοθετούν τον κοινωνικο- πολιτικό αντίλογο. Με τον τρόπο αυτό εμφανίζονται στην κοινωνική ζωή  αντιθέσεις, εκφραζόμενες στο πολιτικό πεδίο, με κύριο κατηγόρημα την ιδεολογική αντιπαράθεση. Το ερώτημα που θα γεννηθεί ενδεχομένως στο πνεύμα κάποιου σκεπτόμενου συμπολίτη, θα μπορούσε να έχει τη μορφή: Η δεύτερη κατηγορία προσώπων, πολιτών ή πολιτικών, ομαδοποιημένων,  που παρουσιάζονται  εδώ ως αντιδραστικός πυρήνας, τι ρόλο παίζουν μέσα στο σύνολο, στην οργανωμένη συλλογικότητα; Εύλογο το ερώτημα και ανεπίδεκτο μονολεκτικής ή ολιγόλογης απάντησης. Πράγματι. Είναι αναγκαία  εδώ  μια σύντομη  απάντηση στην ανωτέρω ρητορική διατύπωση.

Δεν υπάρχει ομοιομορφία, ενιαία ταυτότητα όλων των ατόμων. Καθένα  έχει τη δική του φυσιογνωμία και την ψυχοπνευματική του υπόσταση που διαμορφώνονται από τις κληρονομικές καταβολές και από τις επιδράσεις του περιβάλλοντος κάθε μορφής. Υπάρχουν δηλαδή οι λεγόμενες ατομικές διαφορές. Με βάση αυτές υποστασιοποιούνται και εξελίσσονται οι προσωπικότητες. Είναι, λοιπόν, επόμενο αυτές να δομούνται διαφοροποιούμενες. Η κοινωνική αξιολόγηση κάθε προσωπικότητας συναρτάται με το όφελος  της προσφοράς της. Τα αξιολογικά κριτήρια  για τον καθένα προσμετρώνται με βάση τις κοινωνικές αρχές και αξίες της δεδομένης περιόδου. Η αποδοχή ή όχι μιας ποσωπικότητας ή μιας συλλογικότητας από την εθνική πλειονότητα εκφράζεται με  ψήφο εμπιστοσύνης, η οποία , σημειωτέον, είναι μια μεταβλητή εξαρτώμενη από ποικιλία παραγόντων. Αυτό σημαίνει ότι αυτό που είναι σήμερα αρνητικό ή απορριπτέο, αύριο μπορεί να βρεθεί στην προτίμηση της πλειοψηφικής μερίδας του συνόλου.

Ιδεολογία, στόχοι, κίνητρα, αρχές και αξίες που μορφοποιούν το πλάνο δράσης,  αυτό που αποκαλώ πιο πάνω modus operandi, είναι αντικείμενο φιλοσοφικής μελέτης και ανάλυσης, που διαχρονικά απασχόλησε μεγάλα πνεύματα του φιλοσοφικού χώρου. Είναι ένα ζήτημα που δεν έχει τέλος, όταν αυτό συνυφαίνεται με τις ανθρώπινες ατέλειες και τις περιορισμένες πνευματικές  δομές. Τη σημασία και τη διαχρονική έρευνα του ζητήματος αυτού θα τη βρει κανείς, όταν την αναζητήσει όχι μόνο στο ρεαλιστικό και ιδεαλιστικό ανθρώπινο πεδίο, αλλά επέκεινα τούτων, στο θείο Λόγο: « Εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην προς τον Θεό και ο Θεός είναι ο Λόγος»( κατά Ιωάννην, Κεφ. Α, 1)   

Γιάννης Γουργιώτης