Γράφει ο Κώστας Θερμογιάννης...
Από το ήλεκτρο(ν) στον ηλεκτρισμό, από την άμαξα στο αεροπλάνο κι από εκεί στον σημερινό πλανήτη τού διαδικτύου μεσολάβησαν πολλά χρόνια πολιτικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων και αγώνων ώστε κάθε πολιτιστική και τεχνολογική κατάκτηση να διηθηθεί μέσα στις κοινωνίες με τρόπο δημοκρατικό και δίκαιο προς όλους. Κι αν σήμερα υπάρχει η βαθιά εδραιωμένη πολιτική πεποίθηση πως η δημοκρατία στην πληροφόρηση και την πληροφορία είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο, δυστυχώς δεν μπορούμε να ισχυριστούμε το ίδιο για τη δημοκρατία στην ενέργεια, ούτε καν στη διαχείρισή της, αν και πρόκειται για ένα εξόχως κοινωνικό αγαθό.
Είναι γεγονός ότι ζούμε σε έναν κόσμο τον οποίο διοικούν ο ωφελιμισμός και η χρησιμοθηρία την ίδια στιγμή που τα πολιτικά συστήματα είτε αδυνατούν να αντιληφθούν πως οι φορείς τεχνολογίας και ενέργειας είναι εκείνοι που ρυθμίζουν εν τοις πράγμασι την οικονομία, άρα και τη ζωή μας, είτε απλώς δεν μπορούν να επιβληθούν επί αυτών με κατάλληλες ρυθμιστικές παρεμβάσεις. Χώρες αλλά και διακρατικές οντότητες όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρατηρούμε το τελευταίο χρονικό διάστημα πως παλεύουν να αποφύγουν τον στραγγαλισμό τού οικονομικού και κοινωνικού οικοδομήματος που έχουν χτίσει εξαιτίας μιας σειράς γνωστών σε όλους γεγονότων που δρουν σωρευτικά και απειλούν την ενεργειακή τους επάρκεια. Η ενεργειακή υποτέλεια διαφαίνεται πως οδηγεί ακόμα και στη μεταστοιχείωση της ίδιας της ουσίας τής δημοκρατικής εμπειρίας, μεταστοιχείωση που ενδεχομένως να οξύνει περαιτέρω τις διαφορές μεταξύ πλούσιων και φτωχών, ανθρώπων αλλά και χωρών! Η πολιτική σκακιέρα έχει πλέον εκθρονίσει πολλούς από τους παλαιούς κραταιούς παίχτες της και βασίλισσα πια μοιάζει να είναι η ενέργεια. Χώρες πλούσιες σε ενεργειακά αποθέματα δεν διστάζουν να χειραγωγήσουν τον ενεργειακό χάρτη ολόκληρης της υφηλίου με τα αποτελέσματα να είναι πια ορατά ακόμα και για τον μέσο, μη ειδικό στα εν λόγω θέματα, πολίτη. Η δραματική αύξηση του κόστους της ενέργειας δεν επηρεάζει πια μονάχα το εμπόριο και τη βιομηχανική παραγωγή αλλά έχει απλώσει ένα μαύρο σύννεφο κοινωνικής απαισιοδοξίας πάνω τα νοικοκυριά ολόκληρης της Ευρώπης.
Από την άλλη μεριά, η παντελής έλλειψη ενεργειακής δικαιοσύνης, η οποία ομολογείται από τους κυβερνώντες μέσα από την επιδοματική πολιτική που ακολουθούν προκειμένου να την αμβλύνουν, προδικάζει το γεγονός ότι στο αμέσως προσεχές μέλλον ενδεχομένως να στερήσει από τις αδύναμες κοινωνικές ομάδες μια σειρά κοινωνικών κεκτημένων, από τη στοιχειώδη προστασία τους έναντι των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή μέχρι και το δικαίωμα στην κοινωνική ενσωμάτωσή τους επί ίσοις όροις με όλους. Αυτό δεν είναι απλώς μια διαπίστωση, είναι μια πραγματικότητα πια την οποία δεν τη δικαιούνται οι άνθρωποι του εικοστού πρώτου αιώνα.
Πρέπει να κοιτάξουμε μακριά, σε μεγάλη έκταση χρόνου, για να αντιληφθούμε το μείζον πρόβλημα της ενεργειακής ολιγαρχίας το οποίο επιβάλει πλέον τα κανονιστικά του πρότυπα σε ολόκληρο τον πλανήτη και μαζί με αυτόν και στην Ευρώπη των 27. Η χαρτογράφηση και η αποτύπωση της ενεργειακής ανάγκης κάθε χώρας, κάθε μικροκοινωνίας αλλά κι ενός εκάστου των πολιτών θα έπρεπε ίσως να έχει αποτελέσει εδώ και χρόνια ένα από τα μείζονα θέματα της πολιτικής ατζέντας της Ε.Ε. ώστε με τον κατάλληλο πολιτικό προγραμματισμό να μη βρεθούμε στη δεινή θέση που είμαστε σήμερα.
Επειδή οι αξίες δεν αποτελούν κοινή γλώσσα, τουλάχιστον όχι με τον ίδιο τρόπο που αποτελεί η οικονομία, ενδεχομένως προς την κατεύθυνση της ενεργειακής δημοκρατίας να πρέπει να επιστρατευτούν οι δυνατότητες τις οποίες έχει προσδώσει στον σύγχρονο άνθρωπο η τεχνολογία τού διαδικτύου. Ένα μη ελεγχόμενο ενεργειακό μέλλον μέσα σε ένα κόσμο ενεργειακά αχόρταγο, είναι ικανό να δώσει τη χαριστική βολή σε πολλές από τις κατακτήσεις της ανθρωπότητας αν οι ίδιοι οι πολίτες του αιώνα μας επιτρέψουν να γίνει η αρχιτεκτονική σχεδίαση τού μέλλοντος χωρίς τη συμβολή των ιδίων. (Βέβαια, τούτο προϋποθέτει μια απάντηση στο δύσκολο ερώτημα: Έχουμε, άραγε, αληθινή γνώση σήμερα ή ζούμε τον αιώνα της διαδικτυακής ημιμάθειας;). Δεν είναι μόνο επιτακτική ανάγκη να τεθεί επί τάπητος μια σοβαρή συζήτηση για τις ενέργειες και τις δράσεις που απαιτούνται ώστε να οδηγηθούμε σε ένα μέλλον δημοκρατικής ενεργειακής μετάβασης προσβάσιμης από όλους, είναι απαίτηση των καιρών. Διότι είναι σχεδόν βέβαιο πως ο ηνιοχεύων την των κινούμενων (και όχι μόνο) ενέργεια είναι σίγουρο πως θα γίνει ο αυριανός ηνίοχος του κόσμου! Ερήμην των ενδιαφερομένων αν αυτοί αδιαφορήσουν…
