Γράφει η Χαρά Ζούκα...
Το φιλελεύθερο κράτος γεννήθηκε με το κοινωνικό συμβόλαιο και την ιδέα του Διαφωτισμού, συνεπώς του ορθολογισμού. Ο Χομπς, Λοκ και Ρουσσώ υποστήριξαν ότι το ζωώδες ένστικτο του ανθρώπου για επιβίωση οδηγεί σε αφανισμό της ανθρώπινης ύπαρξης. Για το λόγο αυτό, επικράτησε μια συμφωνία, ένα κοινωνικό συμβόλαιο, το οποίο έθετε τις βάσεις, ώστε να επικρατήσει κοινωνική αρμονία. Έτσι, λοιπόν τέθηκαν οι κανόνες, οι νόμοι που προσδιορίζουν την αρμονία και επιβάλλονται με έρεισμα την αρχή της νομιμότητας στην εκτελεστική εξουσία.
Η εξέλιξη του φιλελεύθερου κράτους είναι το κράτος δικαίου, ενός κράτους που προωθεί την προστασία ατομικών δικαιωμάτων, την αρχή της νομιμότητας και το αφηρημένο και απρόσωπο των κανόνων δικαίου. Στους κανόνες δικαίου υπαγόμαστε όλοι, θνητοί και θεοί προκειμένου αυτή η αρμονία να μην είναι επίτευγμα αυταρχισμού, αλλά μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Στο πλαίσιο της δημοκρατίας αυτής, τίθεται το ερώτημα αν η αμφισβήτηση είναι έννοια αλληλένδετη.
Ποιος αμφισβητεί; Τι αμφισβητεί και γιατί αμφισβητεί;
Τρεις ερωτήσεις που κατά την covid εποχή μας έχουν απασχολήσει πολύ. Έχω ακούσει ότι αμφισβητείται η ύπαρξη της νόσου, τα αίτια της νόσου, αλλά και τα αποτελέσματα αυτής. Δεν αδικώ να αμφισβητείς το άγνωστο, ιδίως όταν δεν σου έχει χτυπήσει την πόρτα, ωστόσο ανησυχώ βαθύτατα για την αμφισβήτηση του υπαρκτού κινδύνου, που κάθε μέρα σου χτυπάει την πόρτα με τους 30,40 θανάτους.
Εκεί, λοιπόν, αναρωτιέμαι τι είδους αμφισβήτηση είναι αυτή, όταν κερδίζει την λογική του παραλόγου και αλαζονικά φανερώνει την εγωιστική τάση του σύγχρονου ατόμου, που ενώ επιθυμεί την πρόοδο, τείνει στον αφανισμό της ίδιας του της ύπαρξης.
Η αμφισβήτηση πάντα μου φαινόταν μία λέξη επανάστασης που έδειχνε την ανέλιξη στην σκέψη του ατόμου. Σήμερα, δυστυχώς, δεν θεωρώ ότι ταυτίζεται με την εξέλιξη, αλλά αντίθετα πλησιάζει κάποιες φορές την εποχή του μεσαίωνα, όπου μάγισσες και μαντζούνια επικρατούσαν της λογικής.
Ο διαφωτισμός ξεκίνησε κατά τα τα τέλη του 17ου αιώνα αφήνοντας την ιδεά του ορθολογισμού ως σημαντική παρακαταθήκη. Πού να ήξεραν οι διαφωτιστές τέσσερις αιώνες έπειτα, ότι η κοινωνία θα έχανε τις βάσεις της και θα επέστρεφε πίσω στον σκοταδισμό, στην ανάγκη για συνωμοσία;
Μία σκέτη λύπη του εκσυγχρονισμού και της επιστήμης. Απορώ αν όλη η τάση αμφισβήτησης στρέφεται στη συγκεκριμένη νόσο ή γενικά στην ιατρική επιστήμη, καθώς, συνήθως όταν κάποιος αντιμετωπίζει πρόβλημα υγείας, τον αγαπημένο γιατρό επισκέπτεται για να γίνει καλά.
Σχήμα οξύμωρο, αλλά όντως υπαρκτό. Κι όλα αυτά στον 21ο αιώνα, που τα λογικά κρίνονται παράλογα κι ο άνθρωπος σκέφτεται πάλι εγωιστικά και αλαζονικά, θεωρώντας το εμβόλιο ως ατομική επιλογή και θέτοντας το στην ίδια βάση με το να βγάλει ένα χαλασμένο δόντι. Εκεί, λοπόν, αγαπημένη κοινωνία έχεις χάσει το νόημα, όταν δεν μπορείς να εξηγήσεις στους κοινωνούς τι σημαίνει αρμονία και κοινωνική ειρήνη, όταν δεν καλλιεργείς τη νοημοσύνη και αφήνεις τους “μορφωμένους” απαίδευτους.
Δυστυχώς, ως νέα πολίτης αυτό ζω και θεωρώ πως θα ζω για αρκετά χρόνια, απογοητευμένη από αυτό τον κόσμο που επιζητά ελευθερία χωρίς να λογίζεται για την ελευθερία του άλλου, που θέτει το εγώ ως αξία έναντι του εμείς.
Ο Καντ είχε πεί ότι «η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζουν να θίγονται τα όρια της ελευθερίας των άλλων». Αυτό το ρητό αν μπορούσε να το αφουγκραστεί και να το κατανοήσει κάθε άτομο, τότε η ανθρωπότητα θα είχε γλιτώσει από πολλά δεινά.
Δυστυχώς, όμως ακόμα και στην προσπάθεια μένουμε πίσω.
