O χουλιγκανισμός, πολιτιστικό φαινόμενο ή κοινωνικό προϊόν, εμφανίστηκε αρχικά, αν δεν απατώμαι,  στις αγγλοσαξωνικές χώρες και εκείθεν μετανάστευσε σε  άλλες χώρες. Συνδέθηκε πρωταρχικά με το ποδόσφαιρο στην Αγγλία, που είναι η πρώτη διδάξασα αυτού του αθλήματος,  δεν άργησε δε να πάρει σοβαρές διαστάσεις ως αθλητικό απότοκο του ποδοσφαίρου, διαδιδόμενο, ως επιδημική μορφή, σε προηγμένες χώρες με ευρωπαϊκή κουλτούρα.

Στη γενέτειρά του, την Αγγλία, πολεμήθηκε θεσμικά, χάνοντας τη φανατική του εκδήλωση μέχρι σήμερα, δίνοντας  έτσι την ευχαρίστηση στους ποδοσφαιρόφιλους να απολαμβάνουν ειρηνικά το αγαπημένο τους σπορ. Εκτός Αγγλίας, το φαινόμενο του χουλιγκανισμού εμφανίζεται μέχρι τώρα σε πολλές χώρες, ιδίως αυτές της λατινικής Αμερικής.

Η χώρα μας νεκρανάστησε τώρα το χουλιγκανισμό, μισάνθρωπο και αδίστακτό, αλλά και ως γενικευμένο κοινωνικό φαινόμενο. Τον ζούμε τελευταία, κυρίως με τη μορφή του οπαδικού φανατισμού. Επεξηγώ στη συνέχεια τα γεγονότα και τις αιτίες γένεσής του.

Στα αθλητικά και άλλα σωματεία, και όχι μόνο στις ΠΑΕ, τα τελευταία χρόνια σημειώθηκαν παράνομες και αήθεις καταστάσεις. Ακατάλληλοι άνθρωποι βρέθηκαν σε ηγετικά πόστα. Η όλη τους προσωπικότητα ήταν ασύμβατη με το κοινωνικό ή το αθλητικό ιδεώδες. Ατομιστές , εσωστρεφείς, εγωπαθείς, μειωμένης ηθικής υπόστασης, εφάρμοσαν ύπουλα και αντιδεοντολογικά μια διαστροφική τακτική, καθιστώντας τους αθλητές(ειδικά τις αθλήτριες) αντικείμενα εκμετάλλευσης, προβάλλοντας το δέλεαρ του πρωταθλητή –τριας. Υπήρχε μια φοβική σιωπή εκ μέρους των θυμάτων για καταγγελίες. Ο φόβος της δυσμένειας που σήμαινε και  αποστασιοποίηση από τις αθλητικές τους επιδιώξεις, που συγχρόνως θα τους άνοιγαν και έναν επαγγελματικό ορίζοντα, τους έκλεινε ερμητικά τα στόματα. Ύστερα από χρόνια, κάποια στόματα άνοιξαν, οπότε άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι των συσσωρευμένων απωθήσεων. Οι αποκαλύψεις έφεραν στο φως ιστορίες με δυσώδες περιεχόμενο. Μέχρι τώρα πλανάται στον κοινωνικό ορίζοντα ο απόηχος όλων αυτών. Δε γνωρίζω τελικά το βάθος και τη διαλεύκανση από τη Θέμιδα αυτής της υπόθεσης.  Η δικαιοσύνη έχει πολλά μέτωπα να αντιμετωπίσει, ώστε να ξεκαθαρίσει, όσο γίνεται, ο κοινωνικός ορίζοντας και να αποκατασταθεί η ευταξία.

Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται εργώδης προσπάθεια, εγρήγορση και αυστηρή εφαρμογή των νόμων του κράτους. Όχι χαλαρότητα, ανούσια επιείκεια σε καθ’έξιν παραβατικούς και εγκληματίες. Να τονιστούν εδώ κάποιες παραλείψεις των θεσμικών οργάνων της χώρτας. Θα τις έλεγα εντεταλμένες  από τις πολιτικές ηγεσίες για λόγους που ανάγονται στη δική τους σκοπιμότητα και την τελική τους υπευθυνότητα. Για παράδειγμα, αναφέρω την περίπτωση ανώτατου εκπαιδευτικού Ιδρύματος της Πρωτεύουσας, του Οικονομικού Πανεπιστημίου. Στο χώρο του επί χρόνια ήταν αποθηκευμένα από αναρχικούς προϊόντα κοινωνικής αναταραχής! Ποιοι οι λόγοι για τέτοια φαινόμενα; Τέτοιες παραλείψεις ανακύκλωναν την παραβατικότητα, ενθαρρύνοντας τους παραβατικούς να δρουν ανενόχλητα, γνωρίζοντας ότι η ποινική νομοθεσία, με υπαιτιότητα της πολιτικής ηγεσίας, μάλιστα δε της αυτοαποκαλούμενης «προοδευτικής», με το προσωπείο της δήθεν φιλανθρωπίας και με το πρόσχημα της επιείκειας, κατά βάθος επικροτούσε τέτοιες συμπεριφορές. Αυτό  ευνοούσε  τους ταραξίες. Τέτοια τακτική εντούτοις δεν ήταν παρά μικρονοϊκή αφέλεια των ιθυνόντων, που άνοιγαν έτσι τον ασκό του Αιόλου.

Είναι φανερό ότι η διαφθορά στη χώρα μας μεγιστοποιήθηκε τελευταία. Συμβαίνει δε και το παράδοξο: σε περιπτώσεις διαμάχης αστυνομίας  και αντιεξουσιαστών και λοιπών παραβατικών, αντί να τιμωρούνται οι ένοχοι παραβατικοί, αντίθετα, τιμωρούνται οι αστυνομικοί! Έτσι οι τελευταίοι δοκιμάζουν αισθήματα  απογοήτευσης, στη λογική, ότι ενώ πασχίζουν για το υπηρεσιακό τους καθήκον, κινδυνεύει τελικά η σωματική τους ακεραιότητα, ακόμη και η ίδια η ζωή τους.

Επανερχόμενος στην οπαδική συμπεριφορά, θεωρώ πως τα γεγονότα που βιώσαμε τελευταία, με αποκορύφωμα τη δολοφονία του Άλκη Καμπανά, οφείλονται σε άτομα που δεν έχουν καμιά ιδεολογία, που υπόκεινται στην κρυφή και επιτήδεια διαχείριση προσώπων ή κέντρων που επιθυμούν την κοινωνική απορρύθμιση, γιατί έτσι τους βολεύει. Τα «ουδέτερα» αυτά περιθωριακά  άτομα κινούνται με ακαθόριστα κίνητρα, αρκεί να εκτονώνουν το αντικοινωνικό τους μένος.

Τελικά καταλήγω στο συμπέρασμα ότι δύο είναι τα γενεσιουργά αίτια της βαριάς εγκληματικής ενέργειας στη χώρα μας: Αφενός, η ταυτότητα κάθε δράστη, ήτοι το ατομικό του status, με το φορτίο της βαθύτερης ψυχοπνευματικής του σύστασης ( πχ το DNA), υποκειμενικό στοιχείο αυτό,  και αφετέρου το αντικειμενικό στοιχείο που παραπέμπει στην κοινωνική οργάνωση, με προεξάρχον το γεγονός της νομικής ρύθμισης.

Στα εγκληματικά άτομα συνυπάρχουν και τα δύο πιο πάνω στοιχεία. Ήτοι, αφενός η έλλειψη παιδείας (στοιχειώδους, όπως η οικογενειακή ή η εκπαιδευτική υπολειτουργούσα) και αφετέρου η χαλαρή εφαρμογή της ποινικής νομοθεσίας, που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, όπως τονίζω ανωτέρω, και αυτό με πολλούς και γνωστούς αποδέκτες,     

[   Ας είναι τούτο το άρθρο μικρή αφιέρωση στη μνήμη του Αλκη  και παρηγοριά στους πονεμένους γονείς του].

Γιάννης Γουργιώτης