Γράφει ο Γιάννης Σαρακιώτης....

Το 2003, οι ΗΠΑ ηγήθηκαν της λεγόμενης «Συμμαχίας των Προθύμων» κατά την εισβολή τους στο Ιράκ, δίχως έγκριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. και δίχως να έχουν έστω εξασφαλίσει την ομοφωνία σε επίπεδο ΝΑΤΟ. Τότε η Τουρκική Εθνοσυνέλευση καταψήφισε το αίτημα των ΗΠΑ να παραχωρηθεί το έδαφος της Τουρκίας για τη διενέργεια επιχειρήσεων εναντίον του Ιράκ, απόφαση η οποία δυσαρέστησε την Ουάσιγκτον, παρά τη μετέπειτα παραχώρησης άδειας χρήσης του τουρκικού εναέριου χώρου. Στον αντίποδα, η Ελλάδα δεν συμμετείχε στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, εκμεταλλευόμενη τη θεσμική θέση της ως Προεδρεύουσα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εκείνη την περίοδο, αλλά παραχώρησε το Ναύσταθμο της Σούδας και συνεισέφερε τα μέγιστα όσον αφορά ζητήματα επιμελητείας.

Έκτοτε έχουν μεσολαβήσει σχεδόν δύο δεκαετίες και ουδείς μπορεί να συμπεράνει ότι η Τουρκία τιμωρήθηκε εξαιτίας αυτής της στάσης της και η Ελλάδα αντίστοιχα επιβραβεύτηκε. Τουναντίον, ένα χρόνο αργότερα επί Κυβερνήσεως Ν.Δ., οι ΗΠΑ αναγνώρισαν τη Βόρεια Μακεδονία με την τότε συνταγματική ονομασία της ως «Μακεδονία» δηλαδή, γεγονός το οποίο έγειρε σφοδρές αντιδράσεις ιδίως στην ελληνική ομογένεια, ενώ η Τουρκία εξακολούθησε, για παράδειγμα, να συμμετέχει στο πρόγραμμα των F35, στο οποίο είχε ενταχθεί από το 1999. Προς τι η προηγηθείσα ιστορική αναδρομή; Γιατί τα ανωτέρω συνιστούν παθήματα, που πρέπει να γίνουν μαθήματα. Η Ελλάδα οφείλει να αυξήσει τη στρατηγική αξιοπιστία της όντας πιο πολύτιμη και όχι επαληθεύοντας ότι είναι δεδομένη.

Με την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, κατά παράβαση κάθε έννοιας κρατικής κυριαρχίας και διεθνούς δικαίου, η Ελλάδα αποφάσισε ορθά να αποστείλει σημαντικές ποσότητες ανθρωπιστικής βοήθειας επιδεικνύοντας αλληλεγγύη προς τον χειμαζόμενο ουκρανικό λαό. Ορθά διατράνωσε την πεποίθησή της ότι ηγεμονικές πρακτικές δεν μπορούν να έχουν θέση στον 21ο αιώνα και η διεθνής κοινότητα οφείλει να δηλώνει με σαφήνεια την αντίθεσή της, στη βάση της τήρησης των αρχών του καταστατικού χάρτη του Ο.Η.Ε..

Ωστόσο, πώς στοιχειοθετείται ο υπερβάλλων ζήλος της αποστολής οπλισμού στην Ουκρανία; Πού στηρίζει η Κυβέρνηση της Ν.Δ. τις τάσεις μικρομεγαλισμού, οι οποίες ανατρέπουν πάγια δόγματα της ελληνικής στρατηγικής συμπεριφοράς; Έθεσε επί τάπητος ανταλλάγματα, όπως η επιβολή κυρώσεων ή αποστολή ισχυρού μηνύματος καταδίκης επ’ αφορμή της συνεχιζόμενης παράνομης κατοχής του 1/3 της Κύπρου από την Τουρκία, η οριστική και αμετάκλητη υποστήριξη των νατοϊκών εταίρων στην επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών στη βάση του Δικαίου της Θάλασσας ή η δήλωση επανατοποθέτησης των ΗΠΑ υπέρ του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου EastMed; Σε τι επωφελήθηκε η χώρα μας, προκειμένου να αλλάξει τη σταθερή στάση, που διατηρεί εδώ και δεκαετίες υπέρ της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών;

Η Ρωσική Ομοσπονδία συνιστά μια υπερδύναμη εξ απόψεως αμυντικών δυνατοτήτων (κατοχή πυρηνικών όπλων), διπλωματικού αποτυπώματος (μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε.) και ενεργειακών πόρων (1η σε αποθέματα φυσικού αερίου συγκεντρώνοντας περίπου το 25% των παγκόσμιων αποθεμάτων και 8η σε αποθέματα πετρελαίου). Βάσει της εν λόγω δυναμικής της, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα υποστεί τεράστιες ζημίες, ακριβώς λόγω της έκνομης συμπεριφοράς της, αλλά δε θα εξαφανιστεί από το χάρτη την επόμενη ημέρα του πολέμου. Αντιθέτως, θα παραμείνει αρκετά ισχυρή ώστε να διαπραγματευτεί το νέο πλαίσιο των σχέσεών της με τις υπόλοιπες Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρασίας και του πλανήτη.

Ωστόσο, περιφερειακοί κρατικοί δρώντες, όπως η Ελλάδα, θα μείνουν εκτεθειμένοι στις στρατηγικές και διπλωματικές πιέσεις, οι οποίες ενδεχομένως να σχετιστούν με απώλειες στο σημαντικότατο κλάδο του τουρισμού, αστάθειες στην ενεργειακή τροφοδοσία και κυρίως την αλλαγή της ρωσικής στάσης όσον αφορά, επί παραδείγματι, το ψευδοκράτος της Κύπρου ή την απόσυρση της ρωσικής υποστήριξης στο ενδεχόμενο επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., όπως διατυπώθηκε πριν από ένα έτος προς τη χώρα μας από τον Ρώσο Υπουργό Εξωτερικών Σεργκέϊ Λαβρόφ με τη φράση «δικαίωμα κάθε κράτους η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια».

Η Ελλάδα οφείλει να βρεθεί στη σωστή πλευρά της ιστορίας, ως ισότιμο μέρος της συγγραφής της, όχι ως «πρόθυμος» και «δεδομένος» εταίρος. Μια τέτοια τακτική θα μας καταστήσει σύντομα αναλώσιμους καθώς, όπως έγραφε ο αείμνηστος Παναγιώτης Κονδύλης, «οι σύμμαχοι αξίζουν για εσένα τόσο, όσο αξίζεις εσύ γι’ αυτούς».