Πολιτικοί αναλυτές αναμένουν να δουν ποια θα είναι τα ανταλλάγματα για την Άγκυρα πέρα από την άρση των οικονομικών κυρώσεων

Κι ο Αγιος φοβέρα θέλει τελικά. Με την τουρκική λίρα να σημειώνει ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου και του ευρώ και τις φωνές των χρηματαγορών να απειλούν την Τουρκία μέχρι και με capital controls, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έκανε αυτό που όλοι περίμεναν και απελευθέρωσε μετά από δυο χρόνια τον Αμερικανό πάστορα Άντριου Μπράνσον, σε μια απόπειρα επαναπροσδιορισμού των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, αλλά και εξισορρόπησης της τουρκικής οικονομίας που βρισκόταν εδώ και μήνες στα "κόκκινα".

Ο Μπράνσον καταδικάστηκε μεν σε τριετή φυλάκιση ωστόσο η ποινή του συμψηφίζεται με τον χρόνο κράτησής του σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου, το οποίο διέταξε την άρση του κατ' οίκον περιορισμού του.

Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι ο πάστορας μπορεί να εγκαταλείψει την Τουρκία, με τον δικηγόρο του να ξεκαθαρίζει πως αναμένει ο πελάτης του να εγκαταλείψει την Τουρκία ήδη από το βράδυ της Παρασκευής.

"Η απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου για την απελευθέρωση του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον αποτελεί την απόδειξη ότι η τουρκική δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη", σχολίασε ένας αξιωματούχος της τουρκικής προεδρίας.

"Με μεγάλη απογοήτευση παρακολουθούσαμε τις προσπάθειες των ΗΠΑ να ασκήσουν πιέσεις στο ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα της Τουρκίας εδώ και λίγο καιρό", είπε ο Φαχρετίν Αλτούν, ο διευθυντής επικοινωνίας της προεδρίας.

"Όπως και τα τουρκικά δικαστήρια, η Δημοκρατία της Τουρκίας δεν δέχεται οδηγίες από κανένα όργανο, αρχή, υπηρεσία ή πρόσωπο. Ορίζουμε τους δικούς μας κανόνες και λαμβάνουμε τις δικές μας αποφάσεις που αντικατοπτρίζουν τη δική μας βούληση", ανέφερε σε ανακοίνωση που εξέδωσε.

Το δικαστήριο καταδίκασε τον Μπράνσον σε φυλάκιση 3 ετών και 45 ημερών για την κατηγορία της τρομοκρατίας, αλλά τον άφησε ελεύθερο δεδομένου ότι είχε μείνει προφυλακισμένος –και από τον Ιούλιο ήταν σε κατ' οίκον περιορισμό– για δύο χρόνια.

Ο συνήγορος του Μπράνσον, Τζέι Σέκιουλοου, ο οποίος είναι επίσης και δικηγόρος του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, χαιρέτισε την απόφαση, τονίζοντας ότι "το γεγονός ότι ετοιμάζεται να επιστρέψει στις ΗΠΑ συνιστά μια σημαντική νίκη του πάστορα Μπράνσον και της οικογένειέας του. "Ευχαριστούμε τον πρόεδρο (Τραμπ), τα μέλη του Κογκρέσου και τους διπλωμάτες που συνέχιζαν να ασκούν πιέσεις στην Τουρκία", πρόσθεσε στην ανακοίνωση που εξέδωσε, αναφερόμενος στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν τον Αύγουστο από την Ουάσινγκτον στην Άγκυρα.

Και ο ίδιος ο Μπράνσον ευχαρίστησε τον Τραμπ, "την κυβέρνηση και το Κογκρέσο για την αμέριστη συμπαράστασή τους".

Μιλώντας στο Reuters, οι γονείς του δήλωσαν κατενθουσιασμένοι με την είδηση της αποφυλάκισής του. Η Πάμελα Μπράνσον, η μητέρα του, βρισκόταν στο σπίτι της στο Μπλακ Μάουντεν της Βόρειας Καρολίνας, όταν πληροφορήθηκε ότι ο γιος της θα αφεθεί ελεύθερος, από έναν ρεπόρτερ του πρακτορείου που της τηλεφώνησε για να την ρωτήσει πώς αισθάνεται με την απόφαση του δικαστηρίου.

"Τον άφησαν;" ρώτησε με τρεμάμενη φωνή η ηλικιωμένη γυναίκα. "Ήμασταν σε μια ολονύχτια προσευχή κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, γυρίσαμε στο σπίτι και μας πήρε ο ύπνος. Ήμασταν ξύπνιοι όλη τη νύχτα. Δόξα στον Κύριο! Είμαι τόσο ενθουσιασμένη! Είναι υπέροχο! Σας ευχαριστώ πολύ που μας ενημερώσατε. Είμαστε τόσο χαρούμενοι", πρόσθεσε ενώ ο σύζυγός της είχε πλησιάσει στο τηλέφωνο και άκουγε τον δημοσιογράφο να διαβάζει την είδηση που είχε μεταδώσει το πρακτορείο.

"Είμαστε πανευτυχείς που ο Θεός άκουσε τις προσευχές τόσων πολλών ανθρώπων σε όλον τον κόσμο", κατέληξε η Πάμελα Μπράνσον.

Η απόφαση του δικαστηρίου είχε ήδη θετικές αντιδράσεις στην συναλλαγματική ισοτιμία της λίρας, ωστόσο πολιτικοί αναλυτές αναμένουν να δουν ποια θα είναι τα ανταλλάγματα των ΗΠΑ απέναντι στην Άγκυρα πέρα από την άρση των οικονομικών κυρώσεων αφού και στις ΗΠΑ εκκρεμούν δίκες για την υπόθεση της τουρκικής Χάλκ Μπάνκ αλλά και η έκδοση του Γκιουλέν την οποία ζητά επίμονα η Τουρκία.

Προς εκτόνωση της κρίσης Άγκυρας - Ουάσινγκτον 

Η απελευθέρωση του προτεστάντη πάστορα αναμένεται να αποτελέσει από σήμερα Παρασκευή κιόλας εφαλτήριο για την αποκλιμάκωση της κρίσης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, μία κρίση που οδήγησε σε έναν εκατέρωθεν «πόλεμο» οικονομικών κυρώσεων.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ διπλασίασε τους δασμούς στις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα από την Τουρκία. Με τη σειρά του ο Τούρκος πρόεδρος, αφού αποφάσισε στα αμερικανικά προϊόντα, προχώρησε σε αύξηση δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα αμερικανικής προέλευσης, περιλαμβανομένων επιβατικών οχημάτων, αλκοολούχων ποτών και ποικιλιών καπνού. 

Ωστόσο, τα πρώτα σημάδια επαναπροσέγγισης είχαν διαφανεί από τις αρχές Αυγούστου, όταν στο περιθώριο της συνόδου των χωρών ASEAN, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου συναντήθηκε με τον Αμερικανό ομόλογό του ΥΠΕΞ, Πομπέο και συζήτησαν όλα τα ακανθώδη διμερή ζητήματα. 

Πλέον οι εκατέρωθεν κυρώσεις σιγά σιγά θα αρθούν και οι μεταξύ τους σχέσεις θα επανέλθουν αν όχι σε ένα καθεστώς κανονικότητας, τουλάχιστον σε μια όχι ψυχροπολεμική κατάσταση.

"Η απελευθέρωση Μπράνσον αποτελεί σημαντική είδηση καθώς ξεκαθαρίζει λίγο την ατμόσφαιρα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων και μπορεί να γίνει αφετηρία για επανέναρξη των διμερών επαφών σε άλλη βάση, χωρίς την σκιά της υπόθεσης Μπράνσον να επικρέμεται πάνω από τις μεταξύ τους σχέσεις", επισημαίνει ο Σονέρ Καγκάπταϊ, διευθυντής του Τουρκικού Προγράμματος στο Washington Institute.

"Πιστεύω πως αυτό που στην πραγματικότητα μετράει είναι η σχέση ανάμεσα σε Τραμπ κι Ερντογάν. Τώρα που η υπόθεση Μπράνσον ξεκαθαρίζει, δεν θα αργήσει η στιγμή που θα επανεκκινήσουν την μεταξύ τους σχέση. Φυσικά κι υπάρχουν κι άλλα διμερή θέματα που εκκρεμούν, αλλά απο κοινού μπορούν να αντιμετωπιστούν", σημειώνει ο Καγκάπταϊ.

Αλλοι γεωπολιτικοί αναλυτές ωστόσο τονίζουν πως πλέον είναι πιο πιθανή από ποτέ η έκδοση στην Τουρκία του τούρκου τραπεζίτη Μεχμέτ Χακάν Αττίλα, της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank -πάντως για τον Γκιουλέν ούτε λόγος. 

Το ιστορικό της υπόθεσης Μπράνσον

Ο 50χρονος ιερωμένος βρέθηκε εδώ και δυο χρόνια στο επίκεντρο μιας εξαιρετικά σκληρής διαμάχης ανάμεσα σε ΗΠΑ και Τουρκία, σαν ένα... βατράχι ανάμεσα σε δυο βουβάλια που μαλώνουν.

Και η θέση του Μπράνσον ήταν επίσης λεπτή και για τον ίδιο καθώς στην μια πλευρά είχε την χώρα όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε (τις ΗΠΑ) κι από την άλλη τον μόνιμο τόπο διαμονής του τα τελευταία 25 χρόνια, μια χώρα που αγάπησε, όπως λεει, σαν δεύτερη πατρίδα του και μάλιστα, λίγο προτού συλληφθεί, τον Οκτώβριο του 2016, προετοιμαζόταν να λάβει μέχρι και την τουρκική υπηκοότητα!

«Δεν έχω κάνει ποτέ κάτι εναντίον της Τουρκίας. Αγαπάω την Τουρκία. Προσεύχομαι για την Τουρκία εδώ και 25 χρόνια. Θέλω να έρθει στο φως η αλήθεια», τονίζει και ξανατονίζει ο 50χρονος πάστορας.

Εγκατεστημένος στην Τουρκία από το 1993, ο Μπράνσον -με καταγωγή από την Βόρεια Καρολίνα- διεύθυνε με τη σύζυγό του Νορίν μια προτεσταντική εκκλησία στη Σμύρνη. Λάτρευε την παραθαλάσσια πόλη και ήθελε να μείνει για πάντα εκεί, να ατενίζει το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου μέχρι να πεθάνει, παρόλο που η μικρή ενορία που είχε στήσει με προσωπικό μόχθο, δεν ξεπερνούσε τα 25 άτομα.

Συνελήφθη... με παγαποντιά

Τρεις μήνες μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος, τον Οκτώβριο του 2016, ο Μπράνσον έλαβε μια κλήση να πάει με τη σύζυγό του στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής τους. 

Καθώς είχαν κάνει αμφότεροι τα χαρτιά τους για να λάβουν την τουρκική υπηκοότητα, θεώρησαν πως θα τους ήθελαν για κάτι σχετικό. Αντ’ αυτού, μόλις μπήκε στο αστυνομικό τμήμα, τον συνέλαβαν.

To ίδιο απόγευμα ο δικηγόρος του πάστορα επιχείρησε να τον επισκεφθεί στο κρατητήριο, αλλά οι αστυνομικοί του το απαγόρευσαν υποστηρίζοντας ότι ο πάστορας είχε υπογράψει υπεύθυνη δήλωση με την οποία απαρνιόταν κάθε νομική εκπροσώπηση. Επιπλέον, κανείς μέχρι πολύ πρόσφατα δεν γνώριζε τις κατηγορίες που του απέδιδε η Τουρκία ενώ μέχρι τις 13 Οκτωβρίου 2016, η διεύθυνση του Σωφρονιστικού Ιδρύματος Χαρμανταλί δεν επέτρεψε σε κανέναν να έρθει σε επαφή με τον Αμερικανό κρατούμενο.

Ο πάστορας βρισκόταν στην απομόνωση, χωρίς δικαίωμα επικοινωνίας με τους άλλους τρόφιμους της φυλακής ή με τον έξω κόσμο και οι Τούρκοι δεν επέτρεψαν ούτε στον Αμερικανό πρόξενο να επισκεφθεί τον ιερέα πετώντας όλα τα τα ρούχα και τα τρόφιμα που επιχείρησαν να του στείλουν στη φυλακή μέλη του ποιμνίου του.

Χρειάστηκε να περάσουν δυο μήνες (9 Δεκεμβρίου 2016) για να επιβεβαιωθεί μέσω εισαγγελικού πορίσματος η κατηγορία της συμμετοχής του πάστορα σε ένοπλη τρομοκρατική οργάνωση.

Σύμφωνα λοιπόν με το πλήρες κατηγορητήριο, ο Μπράνσον «ανήκε και συμμετείχε στη διεύθυνση» του δικτύου του αυτοεξόριστου τις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η Άγκυρα θεωρεί εγκέφαλο της απόπειρας στρατιωτικού πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016.

«Δεν δέχομαι τις κατηγορίες. Δεν έχω εμπλακεί ποτέ σε παράνομη δραστηριότητα», είχε πει τότε ο Μπράνσον μιλώντας στα τουρκικά. «Θα ήταν προσβολή προς τη θρησκεία μου. Είμαι χριστιανός, δεν θα εντασσόμουν ποτέ σε ένα ισλαμιστικό κίνημα», πρόσθεσε.

Ο πάστορας κατηγορήθηκε επίσης για κατασκοπεία με στρατιωτικούς και πολιτικούς σκοπούς. «Δεν έχω εμπλακεί ποτέ σε δραστηριότητες κατασκοπείας», απάντησε ο ίδιος.

Ο Μπράνσον προφυλακίστηκε τον Οκτώβριο του 2016 και παρέμεινε στις φυλακές του Αλιάγα μέχρι πριν τρεις μήνες, στις 24 Ιουλίου, δηλαδή σχεδόν δυο χρόνια! 

Εντωμεταξύ γύρω του μαινόταν ένα γαϊτανάκι δηλώσεων κι αντεγκλήσεων ανάμεσα σε Ουάσινγκτον και Αγκυρα, με θέμα μια πιθανή ανταλλαγή του με τον Γκιουλέν, ο οποίος διαμένει μόνιμα στις ΗΠΑ.

Οταν στις 9 Μαρτίου του 2017 ένας Αμερικανός δημοσιογράφος ρώτησε τον Τούρκο πρωθυπουργό Γιλντιρίμ ευθέως εάν η Τουρκία ήλπιζε σε κάποια ανταλλαγή –π.χ. με τον Γκιουλέν– εκείνος έδειξε να προσβάλλεται: «Είναι ανόητο και μόνο να το αναφέρετε», είχε απαντήσει. 

Όμως όταν, έξι μήνες μετά, στις 28 Σεπτεμβρίου, ο ίδιος ο Ερντογάν μίλησε για πρώτη φορά ανοικτά για την ανταλλαγή που ήλπιζε να πετύχει, οι στόχοι της Αγκυρας φάνηκε να έχουν διαφοροποιηθεί: «Τους έχω πει (στους Αμερικανούς) δώστε μου τον πάστορά μου (τον Γκιουλέν) και θα σας δώσω τον δικό σας πάστορα», θα πει σε μια ομιλία του σε Τούρκους αστυνομικούς. 

thetoc.gr