Ο πρέσβης επί τιμή Παύλος Αποστολίδης είναι ο άνθρωπος που θα κάνει τις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία.

Ο πρέσβης επί τιμή Παύλος Αποστολίδης είναι ο διπλωμάτης με την τεράστια πείρα που στην ηλικία σχεδόν των 80 ετών, έχει αναλάβει να ηγηθεί της ελληνικής αντιπροσωπείας στις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία.

Η επιλογή είναι εξαιρετική, αφού η πείρα του Παύλου Αποστολίδη- που είχε την ευθύνη των διερευνητικών επαφών και στο παρελθόν, όταν Ελλάδα και Τουρκία είχαν φθάσει πολύ κοντά σε έναν έντιμο συμβιβασμό- είναι τεράστια και η γνώση του για τα ευαίσθητα θέματα της εξωτερικής πολιτικής μοναδική.

Ο Παύλος Αποστολίδης, όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό του, γεννήθηκε το 1942 κι είναι Ελληνας διπλωμάτης, πρέσβης επί τιμή. Εντάχθηκε στο διπλωματικό σώμα σε ηλικία 23 ετών και έχει υπηρετήσει σε θέσεις - κλειδιά, μεταξύ άλλων ως γραμματέας Α' στην ελληνική πρεσβεία στην Κύπρο από το 1973 ως το 1976. Εκεί τον βρήκε το πραξικόπημα και η εισβολή. Σημειώνεται ότι στην Κύπρο επέστρεψε ως πρέσβης δέκα χρόνια αργότερα. Στο μεταξύ υπηρέτησε και στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία στα Ηνωμένα Έθνη αλλά και στην ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα.

Ο Παύλος Αποστολίδης διετέλεσε ακόμα μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην ΕΕ από το 1995 ως το 1998, ενώ στα δημοσιογραφικά παρασκήνια, πολλά λέγονται για τις συγκρούσεις του τότε με τον Θεόδωρο Πάγκαλο. Αν και πόσα από αυτά που ακούγονται είναι δύσκολο να διασταυρωθούν, ήδη από εκείνη την εποχή τον Παύλο Αποστολίδη συνοδεύει το υποκοριστικό ο Λόρδος, λόγω της μεγάλης του ευγένειας.

Όπως έγραψαν πρόσφατα τα Νέα "αφορμή της σύγκρουσης φέρεται να ήταν η απόφαση της κυβέρνησης Σημίτη να επαναφέρει το βέτο για την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση της Τουρκίας, εις ένδειξη διαμαρτυρίας μετά την κρίση των Ιμίων του 1996. Με την απόφαση αυτή η κυβέρνηση τότε υπαναχωρούσε, επί της ουσίας, σε όσα είχε συμφωνήσει με τους ευρωπαίους εταίρους της στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την τελωνειακή ένωση ΕΕ - Τουρκίας. Ανατρέχοντας εκ των υστέρων, διαπιστώνει κανείς πως η στάση του Αποστολίδη τότε ήταν ενδεικτική των θέσεων που διατηρεί ως σήμερα για τους χειρισμούς τόσο των ελληνοτουρκικών όσο και των σχέσεών μας με τους συμμάχους μας. Λέγεται πάντως πως η διαφωνία ήταν τόσο έντονη που ο Πάγκαλος αποφάσισε να τον μεταθέσει στο μακρινό Τόκιο, όπου θα μπορούσε να αφοσιωθεί στις σχέσεις της Ελλάδας με τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Ομως η παρουσία και η εμπειρία του κρίνονταν ως τόσο πολύ σημαντικές, που όχι απλώς υπαναχώρησε, αλλά τελικά τον διόρισε γενικό γραμματέα στο υπουργείο Εξωτερικών.”

Η επόμενη θέση που κατέλαβε ο Παύλος Αποστολίδης και τον κατέταξε στους ανθρώπους των "ειδικών αποστολών” είναι η διοίκηση της ΕΥΠ. Ανέλαβε την διοίκηση της υπηρεσίας αμέσως μετά το φιάσκο της υπόθεσης Οτζαλάν και οι πληροφορίες θέλουν να είχε μεγάλο ρόλο στην εξάρθρωση της 17 Νοέμβρη. Επί των ημερών του- με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη- η υπηρεσία ξεπέρασε τον επαρχιωτισμό της και απέκτησε επιτέλους διαύλους επικοινωνίας με τις ξένες υπηρεσίες πληροφοριών.

Η τοποθέτηση Αποστολίδη για τα ελληνοτουρκικά και του τουρκολυβικό μνημόνιο

Τον περασμένο Δεκέμβριο, σε εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και με αφορμή το φρέσκο τότε τουρκολιβυκό μνημόνιο, ο κ. Αποστολίδης είχε πει: "Θα προσπαθήσω με λίγα λόγια να δώσω μια εικόνα τού πού βρισκόμαστε σήμερα στις διαφορές μας με την Τουρκία για τις θαλάσσιες ζώνες και το πρώτο που θέλω να πω είναι ότι, χωρίς να το πολυκαταλάβουμε, η διαφορά μας με την Τουρκία μεταφέρθηκε από το Αιγαίο, τουλάχιστον όπως εν στενή εννοία το ορίζουμε, στην Ανατολική Μεσόγειο. Πώς συνέβη αυτό; Στο Αιγαίο, όπως ξέρετε, επί δεκαετίες προσπαθούμε να βρούμε λύσεις, σκοντάφτουμε όμως συνεχώς, είναι πάρα πολύ δύσκολη η επίτευξη προόδου, λόγω του ότι τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, που είναι πολλά, μεγάλα και με οικονομική ζωή, είναι πολύ κοντά στις τουρκικές ακτές. Η τουρκική πλευρά, προκειμένου να ξεπεράσει το εμπόδιο των νησιών μας, που σχεδόν την αποκλείει από τη διεκδίκηση υφαλοκρηπίδας, αρνείται την επήρεια των νησιών στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Εμείς υποστηρίζουμε την πλήρη επήρειά τους, όπως προβλέπει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας."

Ένα άλλο βασικό πρόβλημα, που θα το ξέρετε, είναι ότι η ίδια Σύμβαση μας δίνει το δικαίωμα να επεκτείνουμε τα χωρικά ύδατα στα 12 μίλια, από 6 που είναι σήμερα.

Αυτή όμως η επέκταση συναντά πάλι την αντίδραση της άλλης μεριάς, που αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να μετατραπεί το μεγαλύτερο ποσοστό των διεθνών υδάτων του Αιγαίου σε θαλάσσια ζώνη ελληνικής κυριαρχίας. " Δεν έχουμε καταφέρει, μετά πολλά χρόνια ανταλλαγής απόψεων με την άλλη πλευρά, να βρούμε μια συνεννόηση να επεκτείνουμε στα 12 μίλια, είτε έναν συμβιβασμό, ή να προχωρήσουμε στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, αφήνοντας το θέμα της επέκτασης των χωρικών υδάτων στην άκρη. Υπάρχει όμως σχετική ησυχία στο Αιγαίο, στα θαλάσσια θέματα, δεν λέω τα γνωστά, τα αεροπορικά συνεχίζονται, οι παραβιάσεις, οι αναχαιτίσεις, οι παράνομες NAVTEX της Τουρκίας για γυμνάσια, αλλά σε ό,τι αφορά τις έρευνες στην υφαλοκρηπίδα, που παλαιότερα είχαν προκαλέσει εντάσεις στις σχέσεις των δύο χωρών, σήμερα υπάρχει μια ηρεμία που οφείλεται στο πάγωμα ερευνών στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου, που υπάρχει μερικό από το 1976 και συνολικό από το 1987.

Πώς περάσαμε, λοιπόν, στις διεκδικήσεις των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο; Νομίζω ότι ξεκίνησε η ιστορία με τις Συμφωνίες οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ που συνήψε η Κύπρος με την Αίγυπτο το 2003 και αργότερα με το Ισραήλ και τον Λίβανο (με τον Λίβανο δεν έχει κυρωθεί ποτέ από τη Λιβανική Βουλή λόγω των εσωτερικών εκεί προβλημάτων). Η κυπριακή κυβέρνηση προχώρησε στη συνέχεια, χωρίζοντας την ΑΟΖ σε οικόπεδα και χορηγώντας άδειες ερευνών. Η πρώτη ουσιαστική αντίδραση της Τουρκίας (είχε από το 2003 αμφισβητήσει το δικαίωμα της Κύπρου να συνάπτει συμφωνίες όσο δεν είχε λυθεί το πολιτικό πρόβλημα) εκδηλώθηκε όταν εντοπίστηκε το κοίτασμα Αφροδίτη, νότια της Κύπρου, το 2011. Η Τουρκία αντέδρασε τότε πολύ έντονα, απείλησε με διακοίνωσή της ότι εάν δεν ακυρωθεί η προγραμματισμένη κίνηση του γεωτρύπανου της εταιρείας Noble στην οποία η κυπριακή κυβέρνηση είχε παραχωρήσει τις έρευνες στο οικόπεδο 12 (κοίτασμα Αφροδίτη), θα συνήπτε συμφωνία οριοθέτησης με την τουρκοκυπριακή πλευρά ( ΤΔΒΚ).

Η κίνηση δεν ακυρώθηκε και, λίγες ημέρες μετά, η Τουρκία ανακοίνωσε τη σύναψη διμερούς Συμφωνίας οριοθέτησης με την ΤΔΒΚ, που μόνο εκείνη αναγνωρίζει ως κράτος. Η άρνηση της Τουρκίας να δεχθεί ότι η Κύπρος έχει δικαίωμα να αδειοδοτήσει έρευνες και να εκμεταλλευτεί τους θαλάσσιους πόρους της, εντάθηκε με την πάροδο του χρόνου. Αρχισαν πρώτα να στέλνουν πλοία να διεξάγουν σεισμικές έρευνες και ανέπτυξαν την εξής θεωρία: ότι οι έρευνες των τουρκικών πλοίων στην ανατολική πλευρά της Κύπρου πραγματοποιούνται για τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, ενώ εκείνες στη δυτική πλευρά αφορούν τα συμφέροντα της Τουρκίας. Κατά την τουρκική άποψη, η Κύπρος ως νησί δεν δικαιούται καθόλου ή έχει λίγη επήρεια στην υφαλοκρηπίδα, και επομένως η Τουρκία έχει δικαίωμα στην υφαλοκρηπίδα δυτικά της Κύπρου λόγω της μέχρι εκεί προβολής των τουρκικών ηπειρωτικών ακτών.

Η σύγκρουση για την ΑΟΖ της Κύπρου

Αγόρασε δε δύο μεγάλα γεωτρύπανα, τα οποία έστειλε το ένα ανατολικά, στην ΑΟΖ που έχει οριοθετήσει με τους Τουρκοκύπριους, και το άλλο δυτικά. Η Τουρκία επιδιώκει στην Κύπρο ή να διακόψει η Κυπριακή Δημοκρατία το πρόγραμμα ερευνών ή να συνάψει δεσμευτική συμφωνία διαμοιρασμού των εσόδων από τα μελλοντικά κοιτάσματα με την τουρκοκυπριακή πλευρά. Η Κύπρος δέχεται κατ’ αρχάς, αλλά με υλοποίηση όταν υπάρξει πολιτική συμφωνία στο Κυπριακό. Η Τουρκία προοδευτικά αυξάνει τις πιέσεις της. Οι φετινές εξελίξεις είναι πιο σοβαρές και εμπλέκουν άμεσα τη χώρα μας. Με τη δικαιολογία ότι η Κύπρος κατέθεσε τις γεωγραφικές συντεταγμένες των διεκδικήσεών της βόρεια-βορειοδυτικά, δηλαδή νότια και νοτιοδυτικά της Τουρκίας, η Τουρκία αντέδρασε καταθέτοντας και εκείνη συντεταγμένες των δικών της διεκδικήσεων στις θαλασσίες ζώνες δυτικά των ακτών της. Ηταν η πρώτη φορά που κατέθετε συντεταγμένες η Τουρκία, σας υπενθυμίζω ότι στο Αιγαίο, ούτε η Τουρκία ούτε η Ελλάδα έχουν καταθέσει ποτέ συντεταγμένες, διότι ο λεπτομερής καθορισμός των ορίων διεκδικήσεων κρατών με αλληλοκαλυπτόμενες ζώνες καθιστά δυσχερέστερη την οποιαδήποτε μελλοντική διαπραγμάτευση οριοθέτησης μεταξύ τους.

Το πιο όμως σοβαρό γεγονός ήταν η συμφωνία που ανακοίνωσε η Τουρκία, λίγες ημέρες μετά την κατάθεση συντεταγμένων στον ΟΗΕ, με τη Λιβύη. Η Συμφωνία/ Μνημόνιο οριοθέτησης ζωνών, επικαλύπτει περιοχές νότια των νησιών μας και ειδικά της Κρήτης, που νόμιμα θεωρούμε ότι ανήκουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Εμείς κρίνουμε τον διαμοιρασμό θαλασσίων ζωνών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης ανυπόστατο, διότι δεν αλληλοκαλύπτονται η τουρκική θαλάσσια ζώνη με τη λιβυκή, δεν έχουν απέναντι ακτές. Αποτελεί πάντως η οριοθέτηση αυτή ένα προηγούμενο. Ζητήσαμε από το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ να μη καταχωριστεί η Συμφωνία και την καταγγείλαμε στο Συμβούλιο Ασφαλείας επικαλούμενοι τον κίνδυνο για την ειρήνη στην περιοχή και την σταθερότητα. Οι πρώτες αντιδράσεις της Γενικής Γραμματείας δεν δείχνουν ότι θα έχουν συνέχεια οι διαμαρτυρίες μας. Θα είναι διαφορετικά αν υπάρξει προσπάθεια έμπρακτης υλοποίησης της Συμφωνίας, δεδομένου ότι διατυπώνονται τουρκικές απειλές, προθέσεις για έρευνες όχι μόνο στη τουρκική ζώνη, όπως η Τουρκία τη θεωρεί, αλλά και στη λιβυκή για λογαριασμό της Λιβύης. Η Λιβύη δεν έχει τη δυνατότητα να διεξάγει έρευνες με δικά της μέσα.

Θέλω να τελειώσω υπενθυμίζοντας το εξής, ότι όλες οι διενέξεις, οι διαφορές γύρω από θαλάσσιες ζώνες, λύνονται με ειρηνικό τρόπο. Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών προβλέπει διάφορες μεθόδους, τη διαπραγμάτευση, τη διαιτησία, τη προσφυγή στα δικαστήρια. Ο διάλογος και η διαπραγμάτευση είναι ο αναγκαστικός δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε σε πρώτη φάση τουλάχιστον. Εχει όμως δημιουργηθεί ένα αρνητικό κλίμα με τις τελευταίες τουρκικές ενέργειες που συντηρείται, με συνεχείς δηλώσεις της τουρκικής πλευράς και ιδίως του Τούρκου προέδρου, που έχουν και άλλη βαρύτητα. Ίσως ο κ. Ερντογάν απευθύνεται στο εσωτερικό του ακροατήριο, αλλά εν πάση περιπτώσει, δεν δείχνει πρόθεση να προχωρήσει σε διάλογο. Εξαίρεση δείχνει να είναι ο υπουργός Εξωτερικών κ. Τσαβούσογλου, ο οποίος με δηλώσεις του τάσσεται υπέρ του διαλόγου και διαπραγματεύσεων μαζί μας. Δεν πιστεύω ότι η κατάσταση θα χειροτερεύσει και ελπίζω να καταστεί δυνατή σύντομα η επανάληψη του διαλόγου με την Τουρκία για το θέμα των θαλασσίων ζωνών. Αλλά η διμερής Συμφωνία της με τη Λιβύη θα αποτελέσει ένα εμπόδιο στις διαπραγματεύσεις, όποτε αυτές πραγματοποιηθούν".

Πηγή: thetoc.gr