Συγκινητική και επίκαιρη εκδήλωση, με θέμα «Η Γυναίκα στην Αντίσταση 1940-1944», πραγματοποιήθηκε την Κυριακή, 27 Οκτωβρίου 2019 στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Λαμιέων, που διοργάνωσαν ο Δήμος Λαμιέων, τα ΓΑΚ – Αρχεία Ν. Φθιώτιδας, ο Εξωραϊστικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Λαμίας, το Σωματείο «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» και ο Όμιλος Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων.

Την εκδήλωση συντόνισε η πρόεδρος του Σωματείου "Φίλοι του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης" Βασιλική Λάζου, η οποία αφού καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους τόνισε μεταξύ άλλων τα εξής : «[…] Βρισκόμαστε εδώ, για να τιμήσουμε τη διαχρονική προσφορά της γυναίκας, στους αγώνες της πατρίδας μας για την ελευθερία και την εθνική ανεξαρτησία. Από τις γυναίκες της Πίνδου, που ζωσμένες με πυρομαχικά, τρόφιμα και ρούχα που έπλεκαν οι νέες του χωριού συνεισέφεραν στο έπος του ’40, τις γυναίκες της φανέλας του στρατιώτη, τις γυναίκες της αλληλεγγύης, τις νέες της ΕΠΟΝ και τις αντάρτισσες του ΕΛΑΣ που παρέλασαν περήφανες στην απελευθερωμένη Λαμία έδωσαν δυναμικό παρόν όχι μόνο βοηθώντας αλλά συμμετέχοντας ενεργά σε κάθε πτυχή του απελευθερωτικού αγώνα».

Χαιρετισμό απηύθυνε ο δήμαρχος Λαμιέων Ευθύμιος Καραΐσκος τονίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής : «[…] Στην Ελλάδα, η συμμετοχή των Γυναικών στην Εθνική Αντίσταση υπήρξε μεγάλη, σημαντική, πολύπλευρη και αξιόλογη. Είναι αξιοθαύμαστος ο τρόπος που ανταποκρίθηκαν οι γυναίκες εκείνης της εποχής στο κάλεσμα της πατρίδας μας. Θερμά συγχαρητήρια στους διοργανωτές και τους συμμετέχοντες στη σημερινή εκδήλωση».

Εκ μέρους του Εξωραϊστικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Γυναικών Λαμίας και του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων χαιρέτισε η πρόεδρος Ξανθή Κουτσογιάννη, η οποία ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής : «[…] Με τη αποψινή εκδήλωση θα αποτίσουμε φόρο τιμής στις Ελληνίδες, που την περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1940-44, αντιστάθηκαν στις εντολές του κατακτητή και αγωνίστηκαν για τη λευτεριά. Αγωνίστηκαν με κάθε τρόπο. Κρατώντας όπλο, κουβαλώντας ζαλίγκα πολεμοφόδια, ανεβοκατεβαίνοντας βουνά ως σύνδεσμοι μεταξύ αντιστασιακών οργανώσεων και ανταρτών, αναπτύσσοντας δράση ως κατάσκοποι και σαμποτέρ».

Ακολούθησε ομιλία, με θέμα ¨Η Γυναίκα στην Εθνική Αντίσταση¨, από τη φιλόλογο και μέλους του Δ.Σ. του Σωματείου «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» Ευμορφία Ψιμογιάννου, η οποία τόνισε μεταξύ άλλων τα εξής : «[…] Πολλές Ελληνίδες γυναίκες αγωνίστηκαν στην Εθνική Αντίσταση, η κάθε μία από το δικό της μετερίζι, προσφέροντας στον αγώνα και στην πατρίδα τους πολλές φορές ακόμα και τις ίδιες τις ζωές τους.  Σπουδαίες φυσιογνωμίες από την περιοχή μας, γυναίκες που έδρασαν στην περιοχή αλλά και γυναίκες από άλλες περιοχές που η αντιστασιακή τους δράση έγινε γνωστή σε όλη τη χώρα. Όλοι ξέρουμε τα ονόματά τους, όπως : Η Λέλα Καραγιάννη ιδρύτρια της οργάνωσης «Μπουμπουλίνα», την οποία χρηματοδοτούσε κιόλας, η οποία συνελήφθη και το φρικτά κακοποιημένο κορμί της βρέθηκε πεταμένο σε μια χαράδρα, δίπλα στη Μονή Δαφνίου. Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου που εκτελέστηκε στα κολαστήρια του Χαϊδαρίου με 17 σφαίρες όσα και τα χρόνια της. Η Ηλέκτρα Αποστόλου που βρήκε μαρτυρικό θάνατο.  Εκτός από τις αντάρτισσες των πόλεων έχουμε και τις αντάρτισσες των βουνών, γιατί στον ΕΛΑΣ συγκροτήθηκαν ένοπλα σώματα γυναικών και στον μάχιμο ΕΛΑΣ και στον Εφεδρικό, οι γυναίκες εκπαιδεύτηκαν στα όπλα, πολέμησαν, έλαβαν μέρος σε μάχες και κάποιες μάλιστα φοίτησαν και στη σχολή αξιωματικών του ΕΛΑΣ, στη Ρεντίνα Καρδίτσας και έχουμε γυναίκες αξιωματικούς».

Στη συνέχεια προβλήθηκε μια εξαιρετική ταινία, με αποσπάσματα προσωπικών μαρτυριών των μελών του Εξωραϊστικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Γυναικών Λαμίας: Φωτεινής Αδάμ, Γεωργίας Λάζου, Νίνης Οικονόμου και Μαρίας Πολυμεροπούλου από την Κατοχή και κείμενα – αφήγηση της ποιήτριας – πολιτισμολόγου Ξανθής Κουτσογιάννη, προέδρου του Συλλόγου. Ειδικότερα:

Η Γεωργία Λάζου μίλησε για τη δράση των γυναικών της Αγόριανης Παρνασσού, που έπλεναν τα ρούχα των αγωνιστών και τους μαγείρευαν φαγητό διακινδυνεύοντας τη ζωή τους, καθώς και για τη δράση της Ευθυμίας Δρόσου η οποία προδόθηκε, φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους Γερμανούς.

Η Φωτεινή Αδάμ αναφέρθηκε στα γεγονότα μιας μέρας της κατοχής, που η πεθερά της Αγγέλω Αδάμ βοήθησε να σωθεί ένας αγωνιστής.

Η Μαρία Πολυμεροπούλου παρουσίασε την αντιναζιστική δράση της αδελφής της Αντιγόνης Τζιβελέκη η οποία φυλακίστηκε από τους γερμανούς, με αποτέλεσμα να κλονιστεί η υγεία της και να φύγει από τη ζωή σε ηλικία 22 ετών.

Η Νίνη Οικονόμου αναφέρθηκε στην πολυδιάστατη δράση της Έλλης Οικονόμου –Κοκκαλάκη η οποία ήταν από τις πρώτες Λαμιώτισσες, που οργανώθηκαν στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο.

Αρχειακά τεκμήρια παρουσίασε η προϊσταμένη των ΓΑΚ –Αρχεία Νομού Φθιώτιδας Σοφία Βακιρτζιδέλη τονίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής : «[…] Από την αρχή του Β΄ παγκοσμίου πολέμου έως το τέλος του, οι γυναίκες συμμετείχαν ενεργά στην αντίσταση κατά των εχθρών με διάφορους τρόπους. Το φωτογραφικό υλικό και οι εφημερίδες της εποχής είναι οι βασικότερες πηγές στις οποίες αποτυπώνεται ο ρόλος των γυναικών. Οι αρχειακές πηγές όμως που έχουμε κατά τη διάρκεια της Κατοχής και της Αντίστασης για την περιοχή μας είναι ελάχιστες. Η πλειονότητα των πληροφοριών και των στοιχείων προέρχεται από τις προφορικές μαρτυρίες. Επιπλέον διασώζονται αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες γυναικών από τη συμμετοχή τους στον ένοπλο αγώνα. Στο φωτογραφικό υλικό που διασώζεται από την είσοδο των ανταρτών και ανταρτισσών στην απελευθερωμένη Λαμία είναι χαρακτηριστική η καλαίσθητη εικόνα των γυναικών. Όμορφες και περιποιημένες αντάρτισσες γιορτάζουν και αυτές την ελευθερία της χώρας από τη γερμανική κατοχή».

Διαβάστηκαν λογοτεχνικά κείμενα σχετικά με το θέμα της εκδήλωσης:

Ο αντιπρόεδρος του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων Κώστας Τσιαλαφούτας διάβασε απόσπασμα από το βιβλίο «Το τέλος της μικρής μας πόλης» του Δημήτρη Χατζή : «[…]Όταν οι Γερμανοί την τουφέκισαν, στις αρχές του καλοκαιριού του 1944, λίγο πριν από την απελευθέρωση, η Μαργαρίτα δεν είχε πατήσει ακόμα τα είκοσι χρόνια της. Την τελευταία στιγμή, μπροστά στο απόσπασμα, γύρισε τα μάτια κατά την πόλη που τη σκέπαζε ακόμα η καταχνιά. Το πικρό χαμόγελο της οικογένειας των Περδικάρηδων ανέβηκε στα χείλια της κ’ έκανε με το χέρι της εκείνη την αόριστη χειρονομία που είπε ο παπάς σα ν’ απόδιωχνε την εικόνα : Καληνύχτα ντε ! … ».

Η πρόεδρος του Ομίλου Ξανθή Κουτσογιάννη διάβασε απόσπασμα από το ακυκλοφόρητο μυθιστόρημα του μέλους του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων Θάνου Μπλούνα με τον προσωρινό τίτλο «Δεν το έμαθαν ποτέ» : «[…] Εκείνο το παγωμένο απομεσήμερο της 24ης Νοεμβρίου του ’42 ελάχιστοι άνθρωποι κυκλοφορούσαν στο κέντρο της Λαμίας. Είχε αρχίσει πρώιμα εκείνον τον μήνα το κρύο, αλλά με τις δυο σόμπες, που δεν έσβηναν καθόλου απ’ το πρωί ως αργά τη νύχτα, οι τρεις νεαρές γυναίκες στον πρώτο όροφο του παλιού διώροφου με το κόκκινο φωτάκι στο κατώφλι του δεν κρύωναν. Ο σαραντάρης που αντίκρισαν σε λίγο ήταν αλαφιασμένος και η ματιά του μαρτυρούσε πως δεν είχε στο νου του αυτό που νόμισαν. ¨Κορίτσια, κρύψτε με!¨ είπε, κοντανασαίνοντας από την τρεχάλα. ¨Με κυνηγούν οι Γερμανοί. Αν με πιάσουν χάθηκα!¨ - Από δω! Του είπε. -Το Λευτεράκι της σκέφτηκε ξανά τη στιγμή που οι δυο Γερμανοί βρέθηκαν απέναντί της με προτεταμένα τα αυτόματα όπλα τους…»

Το μουσικό σχήμα του Δημοτικού Ωδείου Λαμίας που αποτελούνταν από τους: Θεόδωρο Παπαδογιάννη (Ακορντεόν), Γεώργιο Μελεμενή (Κιθάρα), Κων/νο Αναστασίου (Πιάνο) και Ιωάννα Κωστοπούλου, Ηλία Μαυρίκα, Απόστολο Ζωγράφο, Φώτη Παπανικολάου, Λεωνίδα Κωστόπουλο (Τραγούδι) παρουσίασε τα τραγούδια: Ακορντεόν (Λοΐζος), Δεν θέλω να μου δέσετε τα μάτια (Λεοντής), Ήρωες (Αντάρτικο), Γιατί να γίνω μάνα (Λεοντής), Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ (Θεοδωράκης) και κέρδισε το χειροκρότημα.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους: Ο Εκπρόσωπος της Μητροπόλεως π. Παναγιώτης, Ο βουλευτής Φθιώτιδας Ιωάννης Σαρακιώτης, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Λαμιέων Γιώργος Κυροδήμος, ο αντιδήμαρχος Λαμιέων Παναγιώτης Στασινός, οι πρώην βουλευτές Θανάσης Μιχελής και Ελένη Μακρή – Θεοδώρου, η πρώην αντιδήμαρχος Βίβιαν Αργύρη, ο δημοτικός σύμβουλος Νίκος Πάπουτσας, ο φιλόλογος και πρ. προϊστάμενος των ΓΑΚ –Αρχεία Ν. Φθιώτιδας Δημήτριος Νάτσιος, εκπρόσωποι Συλλόγων και Φορέων.