Ομάδα του Τμήματος Αγροτεχνολογίας από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με επικεφαλής τον Κων/νο Πετρωτό ανοίγει νέους ορίζοντες σε τομείς της κτηνοτροφία. Σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη.

«Χρησιμοποιούνται ισορροπημένα τα τρία κυριότερα βιοαπόβλητα της βιομηχανίας τροφίμων στις μεσογειακές χώρες: Τα υγρά απόβλητα ελαιοτριβείων, τα στερεά υπολείμματα από την οινοποίηση σταφυλιών και το τυρόγαλα»

Του Γιάννη Ανδρεάκη

Μία ακόμη επιτυχία καταγράφει επιστημονική ομάδα του Τμήματος Αγροτεχνολογίας της Γεωπονικής Σχολής από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με επικεφαλής τον Καθηγητή Κωνσταντίνο Πετρωτό…

Μέσα στο 2021 εξήχθησαν τα πλήρη αποτελέσματα του προγράμματος με τίτλο «Καινοτόμος χρήση των αποβλήτων ελαιοτριβείων, οινοποιείων και τυρογάλακτος στη διατροφή των παραγωγικών ζώων για παραγωγή βιολειτουργικών ζωικής προελεύσεως», τα οποία καταγράφονται ως απόλυτα θετικά.

Στην επιστημονική ομάδα, μαζί με τον Κ. Πετρωτό, συμμετείχαν η  Χρυσούλα Παπαϊωάννου – Καθηγήτρια του Τμήματος Αγροτεχνολογίας της Γεωπονικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, οι επιστημονικοί συνεργάτες Πασχάλης Γκουτσίδης και Στυλιανός Κόκκας, όπως επίσης ο Καθηγητής Μικροβιολογίας Τροφίμων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιωάννης Γιαβάσης με την συνεργάτιδά του Χρυσάνθη Μιτσάγγα.

Στο πρόγραμμα που διεξήχθη εντός του πλαισίου της ευρωπαϊκής δράσης INTERREG Ελλάδας – Ιταλίας με το ακρωνύμιο INNO.TRITION συμμετείχαν το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, η Περιφέρεια Ηπείρου και Ινστιτούτα των Πανεπιστημίων του Μπάρι και του Μιλάνο από την Ιταλία.

Όψεις του συγκεκριμένου έργου καταγράφηκαν πριν από περίπου έναν χρόνο στην έντυπη larissanet (Φύλλο 334, 10^ης Ιουλίου 2020). Σε αυτό το μεσοδιάστημα όσα είχαν προκύψει από την επιστημονική έρευνα δοκιμάστηκαν, κοτόπουλα και χοιρινά τράφηκαν με την καινοτόμα ζωοτροφή, ενώ ο Κ. Πετρωτός παρουσιάζει πλέον τα συμπεράσματα.

Ο Καθηγητής του Τμήματος Αγροτεχνολογίας της Γεωπονικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Πετρωτός

«Το σημαντικό επίτευγμα της εργασίας είναι ότι χρησιμοποιούνται ισορροπημένα τα τρία κυριότερα βιοαπόβλητα της βιομηχανίας τροφίμων στις μεσογειακές χώρες: Τα υγρά απόβλητα ελαιοτριβείων (υπολείμματα της ελιάς μετά την επεξεργασία για την παραγωγή λαδιού), τα στερεά υπολείμματα από την οινοποίηση σταφυλιών και το τυρόγαλα. Αυτά τα τρία βιοαπόβλητα με έναν αειφόρο τρόπο αποτελούν την πρώτη ύλη για την παραγωγή ενσιρώματος ζωοτροφής» υπογραμμίζει ο Καθηγητής του Τμήματος Αγροτεχνολογίας και διευκρινίζει ότι το ενσίρωμα είναι μίξη φυτικής μάζας με υλικά που έχουν τα απαραίτητα σάκχαρα ώστε μετά τη γαλακτική ζύμωση να προκύψει ένα εύκολα συντηρούμενο υλικό, το οποίο χρησιμοποιείται σαν πρώτη ύλη για τις ζωοτροφές.

Στην καινοτομία που ξεκίνησε από τα εργαστήρια της Λάρισας συνδυάστηκε το χοντροκομμένο καλαμπόκι με τα τρία βιοαπόβλητα, φτιάχτηκε το ενσίρωμα και αφού χρησιμοποιήθηκε ως τροφή σε κοτόπουλα και χοιρινά προέκυψαν τα εξής: «Επιτεύχθηκε αύξηση του τελικού βάρους στο ζώο, γεγονός που σημαίνει καλύτερη απόδοση από οικονομικής πλευράς για τους εκτροφείς. Παράλληλα, το παραπάνω αποτέλεσμα προέκυψε από ζωοτροφές με σημαντικά μειωμένο κόστος» τονίζει ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

«Κρέας καλύτερης ποιότητας»

Πέρα από τα οικονομικά οφέλη, ο Κωνσταντίνος Πετρωτός αναλύει τα θετικά αποτελέσματα που προκύπτουν για την ποιότητα του παραγόμενου κρέατος και ως εκ τούτου για την υγεία του ανθρώπου που θα το καταναλώσει: «Τα τρία αυτά βιοαπόβλητα περιέχουν πολυφαινολικά φυσικά συστατικά. Από την συνολική εργασία διαπιστώθηκε ότι ο δείκτης οξειδωτικού στρες ήταν πλέον πολύ χαμηλότερος, ενώ το κρέας είχε καλύτερη ποιότητα. Μάλιστα, θα πρέπει να τονίσουμε την αντιοξειδωτική δύναμη του κρέατος, η οποία βοηθά και στην καλύτερη γεύση όταν αυτό ψηθεί. Επιπλέον διαπιστώθηκε τριπλάσιο με τετραπλάσιο ποσοστό Ω3 λιπαρών. Με άλλα λόγια υπάρχει φυσική αύξηση των Ω3 λιπαρών μόνο με την συγκεκριμένη διατροφή των ζώων. Αυτός είναι θετικός παράγοντας για τον οποίο ξέρουμε ότι η διεθνής επιστημονική κοινότητα καταβάλει μεγάλες προσπάθειες με ειδικές τροφές που στοιχίζουν πολλά χρήματα ώστε να δώσει περισσότερα Ω3 λιπαρά. Παράλληλα, εκτός από τα Ω3 λιπαρά διαπιστώθηκε μεγάλη αύξηση των μονοακόρεστων κάτι που είναι θετικό και για την υγεία του καταναλωτή. Σε ότι αφορά τον λόγο Ω6 προς Ω3 κυριολεκτικά βυθίζεται – θέλουμε αυτός ο λόγος να είναι όσο το δυνατόν μικρότερος – άρα το λίπος από τα συγκεκριμένα κοτόπουλα και χοιρινά αρχίζει να πλησιάζει – όχι στην οσμή και στη γεύση αλλά στη σύσταση – με αυτό του ψαριού. Αμέσως μπορεί να γίνει ο συνειρμός τί σημαίνει αυτό για τη διατροφή των καταναλωτών».

Στα παραπάνω οφέλη ο Καθηγητής Αγροτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας προσθέτει και τη σημαντική μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος: «Αν αυτά τα βιοαπόβλητα έμεναν και ζυμώνονταν στο περιβάλλον θα έβγαζαν αέρια του θερμοκηπίου προκαλώντας ρύπανση. Ειδικά για το τυρόγαλα ξέρουμε και στην περιοχή μας τι προκαλεί, ενώ και τα άλλα δύο είδη δεν είναι αθώα».

Η ιστορία του εγχειρήματος

Καθώς ο Κωνσταντίνος Πετρωτός ήταν αυτός που είχε συλλάβει πρώτος την ιδέα για την χρήση των συγκεκριμένων βιοαποβλήτων στην διατροφή των ζώων κάνει μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία του εγχειρήματος: «Προ ετών υπήρξε μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία – το πρόγραμμα που λεγόταν WASTE- και μαζί με Ιταλούς συναδέλφους υποβάλλαμε πρόταση για ένταξη. Τότε μπορεί αυτό το εγχείρημα να μην προχώρησε, όμως η πρόταση ήταν αρκετά καλογραμμένη και αποφασίσαμε αργότερα- πάλι με τους ίδιους Ιταλούς συναδέλφους και με την συνδρομή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων – να δοκιμάσουμε εκ νέου. Απευθύνθηκα στον Καθηγητή Γιάννη Σκούφο από την Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, συνυποβάλαμε την πρόταση – αφού του έδωσα αυτούσιο το πρώτο κείμενο ώστε να το προσαρμόσει στο νέο  πρόγραμμα – και πήραμε την έγκριση με αρκετά καλή βαθμολογία. Αυτό έγινε την χρονική περίοδο 2017 – 2018».

Διαχείριση και διεθνές ενδιαφέρον

Ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας υπογραμμίζει ότι στη Λάρισα δημιουργήθηκε η τροφή, ενώ στην Ήπειρο έγινε η διατροφή των ζώων και προσθέτει: «Τα αποτελέσματα της διατροφής ήταν τόσο εντυπωσιακά που υπάρχει mail από την πλευρά των Ιταλών συναδέλφων στην Ιταλία ώστε να πάρουν την  τροφή και να την αναλύσουν περαιτέρω».

«Το τελικό προϊόν δεν αποτελεί μια τυχαία μίξη, αλλά χρησιμοποιώντας μαθηματικούς αλγορίθμους βελτιστοποίησης βρήκαμε ποια σύνθεση είναι η καλύτερη. Έτσι έγινε μαθηματική μοντελοποίηση και εντοπίστηκε το optimum σημείο. Αυτό είναι το πιο σημαντικό επίτευγμα…»

Κρίσιμο στοιχείο για τη διαχείριση της συγκεκριμένης καινοτομίας αποτελεί το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται να πατενταριστεί, καθώς το ευρωπαϊκό πρόγραμμα επιβάλλει να είναι ανοιχτή προς όλη την κοινωνία. «Βέβαια, εμείς έχουμε την τεχνογνωσία και μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε όποτε και όπου θέλουμε» δηλώνει ο κ. Πετρωτός.

«Τα αποτελέσματα της εργασίας θα προβληθούν με την σφραγίδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ενώ πρόκειται να παρουσιαστούν σε εκθέσεις. Πολύ σύντομα το αρμόδιο γραφείο Καινοτομίας της Επιτροπής Ερευνών που υπάγεται στον ΕΛΚΕ (Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα έχει την πλήρη περιγραφή της πρότασης σε ένα απόρρητο έγγραφο, ώστε στη συνέχεια να την διαθέσει με οφέλη βέβαια για το εκπαιδευτικό ίδρυμα» αναφέρει ο κ. Πετρωτός.

Παράλληλα, διευκρινίζει πως υπάρχει η δυνατότητα να γίνει χρήση της μεθόδου τόσο από τους μικροπαραγωγούς, όσο και από μεγάλες μονάδες ζωοτροφών: «Ένας παραγωγός μικρού βεληνεκούς μπορεί να παράξει το συγκεκριμένο προϊόν αξιοποιώντας απλά εργαλεία όπως έναν μύλο ώστε να γίνει η μίξη των υλικών. Στη συνέχεια ως σάκοι ενσίρωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν πλαστικές σακούλες, όπως αυτές για την προστασία των ρούχων από τον σκόρο. Εκεί και αφού αφαιρεθεί ο αέρας με την χρήση της ηλεκτρικής σκούπας μπορεί να γίνει η ζύμωση. Πέρα από την εφαρμογή σε μικρή κλίματα – που την επιδιώξαμε ιδιαίτερα – η μέθοδος υλοποιείται άνετα σε μονάδες ενσίρωσης μεγάλου μεγέθους. Εκεί χρησιμοποιούνται τεράστιοι σάκοι έως και 100 τόνων.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με τον συγκεκριμένο τρόπο καταναλώνεται όλη η μάζα και των τριών βιοαποβλήτων και ενσωματώνεται στην ζωοτροφή».

Σε αυτό το σημείο ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας υπογραμμίζει την χρήση των μαθηματικών, μέσω των οποίων προέκυψε το συγκεκριμένο επιστημονικό αποτέλεσμα:  «Το πιο σημαντικό από όλα – που δεν είχε γίνει ποτέ και τώρα γράφουμε ένα άρθρο ώστε να σταλεί σε ένα έγκριτο διεθνές περιοδικό – είναι η μαθηματική βελτιστοποίηση της σύνθεσης του ενσιρώματος. Δηλαδή δεν αποτελεί μια τυχαία μίξη, αλλά χρησιμοποιώντας μαθηματικούς αλγορίθμους βελτιστοποίησης βρήκαμε ποια σύνθεση είναι η καλύτερη. Έτσι έγινε μαθηματική μοντελοποίηση και εντοπίστηκε το optimum σημείο. Αυτό είναι το πιο σημαντικό και το μεγαλύτερο επίτευγμα που κάναμε εδώ στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και αυτό πιστεύουμε ότι θα οδηγήσει ομάδες μελλοντικά να κάνουν ανάλογα επιτεύγματα αξιοποιώντας την μαθηματική βελτιστοποίηση που ως τώρα δεν είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ» και προσθέτει  «ανοίγονται νέοι ορίζοντες στην εκμετάλλευση των βιοαποβλήτων, με τον τρόπο της μαθηματικής βελτιστοποίησης».

Κλείνοντας, ο Κωνσταντίνος Πετρωτός δηλώνει πως πρόκειται να υποβληθούν προτάσεις και σε Εθνικά Προγράμματα – π.χ. στο «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» –  ώστε η έρευνα να προχωρήσει ακόμη περισσότερο: «Υπάρχουν και άλλα πράγματα να δούμε. Μάλιστα, εάν γίνει δουλειά πάνω σε συγκεκριμένα στοιχεία πιθανόν να προκύψουν ακόμη μεγαλύτερα αποτελέσματα, όπως π.χ. να βρεθεί το σημείο ώστε να σταματήσουμε τη ζύμωση και να έχουμε το μέγιστο που δεν είναι άλλο από μια προβιοτική ζωοτροφή, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να δώσει γαλακτικά βακτήρια στο ζώο. Έτσι τα ζώα θα θωρακίζονται από αρρώστιες που τώρα έχουν μεγάλες επιπτώσεις» υπογραμμίζει ο Καθηγητής του Τμήματος Αγροτεχνολογίας από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET