«ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ!» (του Γιώργου Καρανάσιου)

Το φθινόπωρο του 1452 η οσμανική Τουρκία αρχίζει να προετοιμάζεται βιαστικά για να κυριεύσει την Πόλη - Κωνσταντινούπολη.

Εσωτερικά το μίσος των φανατικών ανθενωτικών κατοίκων της Πόλης (Κωνσταντινούπολη) για τη Δυτική Εκκλησία (Πάπα) ήταν τεράστιο. Η άλωση το 1204 από τους Φράγκους 250 χρόνια μετά, δημιούργησε αυτό το απύθμενο μίσος.

Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος ο τελευταίος αυτοκράτορας έκανε ό,τι μπορούσε...

Λίγους μήνες πριν την πολιορκία της Πόλης στις 12 Δεκεμβρίου 1452 ο  Παλαιολόγος, για να κολακεύσει τον Πάπα, πιστεύοντας ακόμα τις υποσχέσεις του, διέταξε να γίνει μέσα στην Αγιά Σοφιά ενωτική λειτουργία στην οποία μνημονεύτηκε και ο Πάπας.

Έτσι επισημοποιήθηκε από μέρους της πολιτείας και της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας η ένωση των εκκλησιών. Ο καρδινάλιος Ισίδωρος, όχι μόνο χοροστάτησε, αλλά και ως αντιπρόσωπος του Πάπα κάθισε στον πατριαρχικό θρόνο.

Η ενωτική αυτή ιεροτελεστία έφερε έκρηξη!

Οι ενωτικοί θριάμβευσαν, αλλά οι ανθενωτικοί άρχισαν να βρίζουν και να λένε πως ο μεγάλος και ιστορικός ναός ήταν μιασμένος και "καταφύγιον δαιμόνων και βωμός ελληνικός"!

Μάλιστα εκείνη την ημέρα, οι περισσότεροι λαϊκοί και ιερωμένοι  δεν πήραν ούτε αντίδωρο γιατί η λειτουργία θεωρήθηκε ως "βδελυκτή θυσία" και από τότε η Αγιά Σοφιά θεωρείτο "Ιουδαίων Συναγωγή" και δεν πήγαιναν να λειτουργήσουν οι ανθενωτικοί γιατί ήταν "σπήλαιον και βωμός αιρετικών".

Και ενώ αυτά γίνονταν μέσα στην πρωτεύουσα και οι πολίτες είχαν χωριστεί σε δύο φατρίες, που ήταν έτοιμες να αλληλοσπαραχτούνε, στις 6 Απριλίου του 1453 ο Μωάμεθ  πολιόρκησε την Πόλη.

Και ο χρόνος κυλάει υπέρ των Οθωμανών πολιορκητών.

Όταν πέρασαν 3-4 εβδομάδες άρχισε να σπάζει το ηθικό των βυζαντινών (σωστά των ενωτικών), γιατί από τη μία μεριά οι ανθενωτικοί συνωμοτούσαν και από την άλλη τα τρόφιμα λιγόστευαν, ενώ από τη Δύση δεν έφτανε βοήθεια.

Έτσι ο διχασμός παρ’ όλη την κρίσιμη κατάσταση εξακολουθούσε μέσα στην πολιορκημένη πρωτεύουσα. Οι ενωτικοί έλεγαν και φώναζαν:

"Μακάρι να πέσει η Πόλη στα χέρια των Λατίνων που πιστεύουν στο Χριστό και στη Θεοτόκο και να μην κατακτηθούμε από χέρια ασεβών"!

Σ' αυτούς όμως, απαντούσαν με πείσμα οι αντίπαλοι ανθενωτικοί επαναλαμβάνοντας τα λόγια του Νοταρά:

"Καλύτερα είναι να δούμε καταμεσής της Πόλης σαρίκι Τούρκων παρά λατινική καλύπτρα".

Δεν έλειψαν και οι προσωπικές διαμάχες.

Η κόντρα του Νοταρά με τον φρούραρχο της πόλης Ιουστινιάνη δεν σταματούσε ούτε μπροστά στην απειλή των Τούρκων. Ο Ιουστινιάνης ζήτησε από το Νοταρά να του στείλει πυροβόλα για να μπορέσει να κρατήσει την άμυνα και ο Νοταράς αρνήθηκε με πείσμα. Τότε κατά τους βυζαντινούς χρονογράφους ο Ιουστινιάνης θόλωσε που είπε οργισμένος στο Νοταρά:

"Ε, προδότη δεν ξέρω τι με κρατάει να σε σφάξω με αυτό το μαχαίρι;".

Αντάλλαξαν και βρισιές και απειλές κι αν δεν ήτανε να ‘ρθει ο Παλαιολόγος θα γινόταν φονικό.

Η συνέχεια γνωστή... Πρέσβεις στάλθηκαν στον Μωάμεθ τις τελευταίες κρίσιμες ημέρες.

Όταν μαθεύτηκε η συνθηκολόγηση, ήταν φυσικό να δημιουργηθεί μεγάλη σύγχυση. Οι ενωτικοί μαζεύτηκαν προς το μέρος της Αγιάς Σοφιάς και της Πύλης του Ρωμανού για να φύγουν, όπως είχε οριστεί στη συμφωνία από ποιο μέρος θα έφευγαν.

Οι ανθενωτικοί, όμως, έμειναν στα σπίτια τους και έβαλαν τα συμφωνημένα σημάδια στις πόρτες τους και έπεσαν να κοιμηθούν ήσυχοι, όπως μας πληροφορεί ο Δούκας. Όταν όμως το πρωί στις 29 Μαΐου  διαδόθηκε πως ο Παλαιολόγος αρνήθηκε να δεχτεί νέους όρους του Μωάμεθ, αυτοί πήγαν και άνοιξαν την Κερκόπορτα ή κατά τον Κριτόβουλο την πόρτα (πυλίδα) Ιουστίνου, για να μπουν οι Τούρκοι μέσα.

Η κυβερνητική εξουσία ήταν ανύπαρκτη. Ο καθένας από τους ενωτικούς κοίταζε πώς να γλιτώσει. Άλλοι έτρεχαν προς την παραλία της Προποντίδας και άλλοι κλείστηκαν στην Αγιά Σοφιά, πιστεύοντας τους χρησμούς και τις προφητείες, πώς θα κατέβαινε άγγελος από τον ουρανό για να σφάξει τους Τούρκους.

Και τότε έγινε μακελειό που δεν περιγράφεται.

Μανιασμένοι Τούρκοι έσφαζαν όσους και όποιους βρίσκανε μπροστά τους. Οι ανθενωτικοί επικαλέστηκαν τη συμφωνία της παράδοσης και ο Μωάμεθ έδωσε προσταγή να τους αφήσουν να φύγουν. Στο άλλο μέρος όμως που ήταν οι ενωτικοί, οι Τούρκοι άλλους τους έσφαζαν κι άλλους τους αιχμαλώτιζαν. Από τους μεγάλους όμως της κλίκας των ενωτικών πολλοί σώθηκαν.

Το χειρότερο όμως ήταν πως πολλοί από τους υπουργούς του Παλαιολόγου και πρώτος και καλύτερος ο Φραντζής το σκάσαν και άφησαν ολομόναχο τον αυτοκράτορα. Όλοι τον εγκατέλειψαν...η Πόλη παραδόθηκε από ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού και ο Παλαιολόγος υπέγραψε τη συμφωνία, η οποία βεβαιώνεται και από πατριαρχικές πηγές.

Η εικόνα της κατεστραμμένης πόλης είναι φοβερή. Όπως περιγράφει ένας αυτόπτης, σε πολλά μέρη, από τα πάρα πολλά πτώματα το έδαφος δε φαινόταν. Εξήντα χιλιάδες περίπου κάτοικοι εξανδραποδίστηκαν και οι μεγαλόπρεποι ναοί και τα ανάκτορα λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν.

Η οικονομική παρακμή του Βυζαντίου, η εξαθλίωση και η προδοτική πολιτική μιας σημαντικής μερίδας από τη φεουδαρχική αριστοκρατία ήταν τα βασικά αίτια κατάρρευσης!

Χρειάστηκε να περάσουν 400 χρόνια για να ανθίσει σιγά-σιγά η εθνική συνείδηση με την ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ του 1821..

Ξεφυλλίζοντας την ιστορία, ο κίνδυνος της "άλωσης" δεν εξέλειπε για το νεοελληνικό κράτος από εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς με τελευταίο τη χρεοκοπία της χώρας και τα επακόλουθα που συνεχίζονται...

Καρανάσιος Γεώργιος – gkaranasios24@gmail.com

Υ.Γ. Αξίζει να υπενθυμίσουμε λίγα και για την τοπική "ΆΛΩΣΗ" που προηγήθηκε στον τόπο της καταγωγής μου:

Στην άνω κοιλάδα Κηφισού (οροπέδιο Γραβιάς-Μπράλου) είχαν θέσει τις βάσεις κατοχής οι Οθωμανοί από το 1394. Ο επίσκοπος Σαλώνων Σεραφείμ κάλεσε τότε τον Βογιαζήτ Α' να τιμωρήσει τον "Φράγκο αυθέντη" και να του παραδώσει τα Σάλωνα.

Ο Βογιαζήτ άδραξε την ευκαιρία και ήρθε στα Σάλωνα περνώντας μέσα από τα Ιστορικά Στενά ΓΡΑΒΙΆΣ - ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ.

Το 1445 η κατάσταση γίνεται μόνιμη σκλαβιά…αναλυτικά στην εργασία (νέο Βιβλίο):

"Ο ΔΩΡΙΚΌΣ ΔΙΆΔΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΆ ΣΤΕΝΑ ΓΡΑΒΙΆΣ- ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ", Καρανάσιος Γ., 2025.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ Γεννήθηκε και πέθανε Επαναστάτης! (του Γιώργου Καρανάσιου)