Οι Θερμοπύλες άντεξαν τη μάχη αλλά δεν αντέχουν την αδιαφορία!

Η Ελλάδα, ως υπαρκτική οντότητα, δεν προσδιορίζεται μόνο με όρους γεωγραφίας αλλά ορίζεται κυρίως από τα μοναδικά κι ανάδελφα σημασιοδοτικά αρχέτυπα τα οποία κληροδότησε στον κόσμο. Αρχέτυπα τα οποία ενήργησαν προσδιοριστικά, ενδεχομένως δε και καθοριστικά, στη δημιουργία τού σύγχρονου πολιτισμού με τρόπους όχι μόνο συμβολικούς αλλά και βιωματικά πρακτικούς. Στις μέρες μας όμως, η βαθιά κατανόηση του νοήματος της Ιστορίας μοιάζει με έργο ασήμαντο και άνευ ουσιαστικής αξίας, ειδικά για την περίπτωση των Θερμοπυλών. Του τόπου στον οποίο ο Λεωνίδας δεν ηττήθηκε αλλά, αντιθέτως, απέκτησε αιώνια ισχύ επειδή φανέρωσε στον κόσμο ότι η υπέρβαση του Εγώ χάριν τού κοινού σκοπού είναι πολυτιμότερη κι από την ίδια τη ζωή. Σήμερα, το τοπίο που άλλοτε όρισε το αληθινό ύψος του Ανθρώπου και όρισε τις προδιαγραφές της σημαντικότητας του ανθρώπινου μεγαλείου, έχει μετατραπεί σε αδιάψευστο μάρτυρα της αδιαφορίας, χαμένο μέσα στην ελλιπή ιστορική συνείδηση και την πολιτική και πολιτειακή απάθεια (στην καλύτερη περίπτωση), η οποία αντιλαμβάνεται τον ιστορικό αυτό χώρο ως ένα ακόμα πρόβλημα ή ένα ακόμα άχθος διοικητικής διαχείρισης!

Οι σύγχρονες Θερμοπύλες αποτελούν ενδεχομένως ένα πρωτοφανές πρότυπο εγκατάλειψης, με την όμορη, σ’ αυτές, δομή φιλοξενίας μεταναστών να κυριαρχεί πια αισθητικά, χωρικά αλλά και συμβολικά. Και τούτο όχι επειδή οι εκδιωγμένοι από την πατρίδα τους άνθρωποι που φιλοξενούνται εκεί είναι ‘ξένοι’ αλλά επειδή αυτός ο ιερός, για τον Άνθρωπο, χώρος – αρχέτυπο της αξιοπρέπειας, της αντίστασης και της μαρτυρίας, έχει μετατραπεί σε πρόχειρη λύση αντιμετώπισης του μεταναστευτικού προβλήματος. Ουδόλως αμφισβητείται το δικαίωμα κάθε ανθρώπου στην αξιοπρεπή διαβίωση, στέγαση, περίθαλψη κλπ., αλλά αμφισβητείται εντόνως η πολιτική ακρισία η οποία επέλεξε τον, παγκοσμίου πολιτισμικού ενδιαφέροντος, τόπο αυτό για να κρύψει ένα πρόβλημα, πρόχειρα και χωρίς κανένα μακροπρόθεσμο σχέδιο, κάτω από το χαλί! Ταυτόχρονα, η χρονίως αδιαφορούσα, εν τοις πράγμασι, Τοπική Αυτοδιοίκηση στέκεται παντελώς αδύναμη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό διότι, μέσα στην αμεριμνησία της, δεν έχει φροντίσει ώστε να υπάρξει, με τη βοήθεια ενδεχομένως και της ίδιας της τοπικής κοινωνίας, μια υλοποιήσιμη και σοβαρή πρόταση αξιοποίησης των Θερμοπυλών. Τούτη ίσως και να είναι η σημαντικότερη αιτία που το κράτος δεν απολογείται για το διαρκώς συντελούμενο διαχειριστικό όνειδος εις βάρος της ιστορικότητας του τόπου αυτού.

Οι πολιτειακοί θεσμικοί φορείς αποδεικνύεται ότι έχουν επιλέξει να αντιλαμβάνονται τον συμβολισμό του χώρου των Θερμοπυλών με τρόπο που απαξιώνει και αποξενώνει τον τόπο από την Ιστορία, θεωρώντας την πολιτισμική παρακαταθήκη εμπόδιο και όχι ευκαιρία ανάδειξής της. Ταυτόχρονα, η σαφέστατη απουσία στρατηγικής και οράματος από την τοπική αυτοδιοίκηση είναι εύγλωττη και πασιφανής καθόσον συνίσταται μονάχα σε επικοινωνιακές λογικές που παλινδρομούν ανάμεσα στην αμηχανία και την πρόχειρη αντίδραση, χωρίς να τολμά με σθένος να διεκδικήσει την άρση της υποβάθμισης, της εγκατάλειψης και του νοηματικού εκπεσμού των Θερμοπυλών. Ο τόπος αυτός διαρκώς εκπίπτει καθώς θεωρείται, εκ του αποτελέσματος, ως διαχειριστικός φόρτος και όχι ως μια αρχετυπική πολιτισμική πυξίδα υψίστης σημαντικότητας για τον πολιτισμό μας. Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα είναι η μνήμη των Θερμοπυλών να χάνεται, διολισθαίνοντας στη λήθη και στην καθημερινή παραχάραξή της, ένεκα της θεσμικής αμηχανίας και της απαράδεκτης διοικητικής ολιγωρίας απέναντι στην ιστορική τους ευθύνη.

Κράτος και Τοπική Αυτοδιοίκηση οφείλουν να επαναπροσδιορίσουν με σαφήνεια και με σαφώς προσδιορισμένο χρονοδιάγραμμα τον ρόλο του χώρου των Θερμοπυλών, να τον ανασύρουν από το σημερινό ασύγγνωστο τέλμα στο οποίο έχει οδηγηθεί, να τον αναδείξουν και να τον αναβαθμίσουν σε ένα σημείο ζωντανής βιωματικής εμπειρίας για τον επισκέπτη και τον μελετητή του. Τούτο δεν είναι ούτε πολυτέλεια ούτε κάποια απροσδιόριστη ανάγκη, είναι μια επείγουσα και σημαντική προϋπόθεση για τη συνέχιση της ιστορικής συνείδησης της Ελλάδας. Οι Θερμοπύλες δεν αντέχουν άλλο πια την αδιαφορία. Η ελληνική ταυτότητα άλλωστε δεν είναι ούτε προϊόν που επιδέχεται ελαστική διαχείριση ούτε πεδίο διαβούλευσης με όρους πολιτικούς ή οικονομικούς. Είναι καταγωγή, είναι υπόσταση, είναι ευθύνη και φορτίο συνείδησης αδιαπραγμάτευτο.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ Η Ειδική Αγωγή στην Ελλάδα: μια ιστορία καλών προθέσεων και κακών εφαρμογών (του Γιώργου Καρανάσιου)