Από το «wow» του Βαρουφάκη στον Ντάισελμπλουμ και τον Σόιμπλε που ήθελε Grexit, στον Πιερρακάκη υποψήφιο πρόεδρο στο Eurogroup

Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια από τις πιο συμβολικές δοκιμασίες της πορείας αποκατάστασής της στους κόλπους της Ευρωζώνης, καθώς ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης είναι υποψήφιος για την προεδρία του Eurogroup, του φόρουμ όπου κάποτε γράφονταν με δραματικό τρόπο τα επεισόδια της κρίσης χρέους της χώρας, όπως αναφέρει το Bloomberg.

Σε ψηφοφορία που θα πραγματοποιηθεί αύριο Πέμπτη, ο Κυριάκος Πιερρακάκης, σύμφωνα με το protothema.gr, θα αναμετρηθεί με τον Βέλγο υπουργό Οικονομικών Βινσέντ φαν Πετεγκέμ για τη θέση του προέδρου του Eurogroup, του άτυπου «κλαμπ» των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης.

Οι δύο υποψήφιοι έχουν πραγματοποιήσει επαφές και «εκστρατεία» τις τελευταίες δύο εβδομάδες, αφότου αναδείχθηκαν ως οι μοναδικοί διεκδικητές για την κενή θέση που προέκυψε μετά την αιφνίδια παραίτηση του Πασκάλ Ντόναχιου. Ο νικητής της διαδικασίας θα αναλάβει να προεδρεύει των μηνιαίων συναντήσεων των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης και να εκπροσωπεί θεσμικά την περιοχή του ευρώ σε διεθνές επίπεδο.

Το πιθανό αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, σύμφωνα με το Bloomber, παραμένει απροσδιόριστο, καθώς οι περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τηρούν μέχρι στιγμής σιωπή ως προς το ποιον υποψήφιο θα στηρίξουν. Ωστόσο, το αφήγημα της «εθνικής εξιλέωσης» που προβάλλει η Αθήνα, μετά από πολυετή προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής και σταθεροποίησης του χρέους, αποτελεί ένα στοιχείο που ο αντίπαλος του Κυριάκου Πιερρακάκη δεν διαθέτει, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Bloomberg.

Οι διεργασίες για τις απαραίτητες ψήφους

H «FAZ», μία από τις πιο έγκυρες γερμανικές εφημερίδες, αναρωτιόταν προσφάτως: «Ενας Ελληνας στο τιμόνι του Eurogroup;» Αύριο το απόγευμα, θα ξέρουμε αν ο 4ος εκ των διαδόχων του Γιάνη Βαρουφάκη στο αξίωμα του υπουργού Οικονομικών θα αναλάβει την προεδρία του πανίσχυρου, άτυπου συλλογικού Οργάνου. Ο λευκός καπνός θα βγει από το Europa Building των Βρυξελλών, γύρω στις 6 το απόγευμα ώρα Ελλάδος.

Πρώτος από όλους θα τη μάθει ο ενδιαφερόμενος, ο 42χρονος Κυριάκος Πιερρακάκης, ο οποίος αποφάσισε να είναι υποψήφιος για την προεδρία αυτού του άτυπου Οργάνου με παρότρυνση του Πασκάλ Ντόναχιου ο οποίος παραιτήθηκε για μία θέση ισχύος στην Παγκόσμια Τράπεζα.

Δεν πρόκειται για μία εκστρατεία μοναχική - αφού από την πρώτη στιγμή που έγινε αντιληπτό ότι η Ελλάδα κερδίζει και μόνο που βάζει υποψηφιότητα για τη θέση στον έβδομο χρόνο μετά την έξοδο από τα μνημόνια, τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Γιώργος Γεραπετρίτης «τρέχουν» για να εξασφαλίσουν στήριξη στον υπουργό Οικονομικών.

O Πιερρακάκης ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του στα τέλη Νοεμβρίου και σχεδόν αμέσως μετά αναχώρησε για το Δουβλίνο, όπου συναντήθηκε με τον αντικαταστάτη του Ντόναχιου, τον Σάιμον Χάρις, του συγκυβερνώντος κόμματος Fine Gael, ο οποίος στα 39 του πρόλαβε να γίνει κάποιους μήνες πρωθυπουργός, πριν καταλήξει αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση συνεργασίας με το Fianna Fail, το άλλο συντηρητικό κόμμα της Ιρλανδίας - κάτι σαν τον Βαγγέλη Βενιζέλο το 2012 με 2014, αλλά σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες.

Στις δηλώσεις μετά τη συνάντησή τους δεν ακούστηκε κουβέντα για την προεδρία του Εurogroup - άλλωστε η ψηφοφορία είναι μυστική, οι εκλέκτορες μόλις 20, όσοι και οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, και όταν δεν υπάρχει ένας και μοναδικός υποψήφιος οι συμμαχίες μοιάζουν με εκείνες της Εurovision. Ομως, τα όσα ειπώθηκαν για τις ελληνοϊρλανδικές σχέσεις ήταν τόσο θερμά, που δεν άφηναν πολλά περιθώρια για παρερμηνείες: Douze points κι αυτός, όπως ο Μάκης Κεραυνός της Κύπρου, και... πάμε για άλλους οκτώ.

To εγκωμιαστικό δημοσίευμα της «FAZ» για τον Πιερρακάκη δεν απηχεί κατ’ ανάγκη τη θέση του κυβερνητικού συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών, αλλά την περιρρέουσα ατμόσφαιρα των Βρυξελλών, όπου εδρεύει ο αντίπαλος του Πιερρακάκη: ο Βενιζέλος του Βελγίου -αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονομικών- Βίνσεντ βαν Πετέγκεμ, 45 ετών, με πενταετή εμπειρία στο Eurogroup.

Ο ρόλος του ΕΛΚ

Ο Βέλγος ανήκει -όπως και ο Πιερρακάκης- στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που διαθέτει 7 ψήφους στο 20μελές Οργανο. Οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν άλλες 7 ψήφους, οι Κεντρώοι -λέγε με Μακρόν- φτάνουν τους 4, ενώ υπάρχουν και δύο ακροδεξιοί.

Θεωρητικά, ένας από τους τελευταίους είναι ο Τζιανκάρλο Τζορτζέτι, ο 55χρονος υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας, γιος ψαρά, ο οποίος συμμετείχε νωρίτερα στην κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι και θεωρείται φιλοευρωπαϊστής - τουλάχιστον για τα μέτρα της κυβέρνησης Μελόνι.

Ο Ιταλός τηλεφώνησε στον Πιερρακάκη ενώ εκείνος βρισκόταν στο Λονδίνο για το roadshow της Morgan Stanley και τον κάλεσε να επιστρέψει στην Ελλάδα μέσω Ρώμης προκειμένου να συναντηθούν. Μήπως κάλεσε και τον Βέλγο; Οχι. Τι θα κάνει η Ιταλία στην ψηφοφορία; Η ψήφος είναι μυστική, αλλά η απάντηση παραμένει απλή: Τι κάνει νιάου-νιάου στα κεραμίδια;

Βέβαια, το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Βέλγο είναι οι ανατολικές χώρες της διεύρυνσης του 2004 - όσες από αυτές μετέχουν στην Ευρωζώνη, δηλαδή η Λιθουανία, η Λετονία και η Εσθονία. Και ο λόγος είναι το περιβόητο ζήτημα των 145 δισ. ευρώ παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων που η Κομισιόν θέλει να χρησιμοποιήσει ως εγγύηση για δάνεια χρηματοδότησης της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, αλλά οι Βέλγοι -που τα διακρατούν- φοβούνται ότι θα μπουν σε δικαστικές (και οικονομικές εντέλει) περιπέτειες με τη Μόσχα μετά τη λήξη του πολέμου.

Είναι ένα ζήτημα που έχει φέρει τα πάνω κάτω στις σχέσεις του Βελγίου με το σύνολο των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, που επιθυμούν διακαώς την οικονομική «τιμωρία» της Ρωσίας. Εκτιμάται δε ότι οι επιπτώσεις θα είναι πολυεπίπεδες - και πάντως πολύ πιο σημαντικές από το πού θα «γείρουν» κάποιες ψήφοι στην εκλογή νέου προέδρου του Eurogroup. Eίναι χαρακτηριστικό ότι ο καγκελάριος Μερτς ανέβαλε άλλο επίσημο ταξίδι για να δειπνήσει το βράδυ της Παρασκευής με τον πρωθυπουργό του Βελγίου, επιχειρώντας να λύσει τον γόρδιο δεσμό, αλλά το μόνο που κατάφερε είναι να συζητηθεί το ενδεχόμενο να αναλάβουν την ευθύνη - πολιτική και οικονομική - όλες οι χώρες της Ένωσης, κάτι που ενδέχεται να συζητηθεί στην επόμενη σύνοδο κορυφής, δηλαδή μετά την εκλογή στο Eurogoup.

Σε ό,τι αφορά την συγκεκριμένη κάλπη, η γερμανική πλευρά δεν έχει αποκαλύψει τις προθέσεις της - όμως o Μάρκους Μαρτερμπάουερ, ο Σοσιαλδημοκράτης υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας, λέγεται ότι έχει κριτικάρει έντονα την υποψηφιότητα του Βέλγου. Με δεδομένο το παραδοσιακό δέσιμο της Βιέννης με το Βερολίνο, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει πολλά.

Η στήριξη του Νότου

Η ελληνική πλευρά -μια και ο Πιερρακάκης δεν «τρέχει» μόνος του την προεκλογική καμπάνια, αφού σε αυτήν έχει εμπλακεί ενεργά ο πρωθυπουργός, ο οποίος συνέφαγε στις 27 Νοεμβρίου, πριν από την επίσημη ανακοίνωση της ελληνικής υποψηφιότητας για το Eurogroup με τον Μάνφρεντ Βέμπερ, πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, με τον οποίο διατηρεί ισχυρούς δεσμούς εδώ και αρκετά χρόνια- εκτιμά ότι θα βρει στήριξη τόσο από από τις χώρες της Ιβηρικής όσο και από το Παρίσι, όπου βρέθηκε  ο Πιερρακάκης πριν ταξιδέψει για τις Βρυξέλλες για τις τελευταίες επαφές πριν από την ψηφοφορία.

Οι Γερμανοί ξανάρχονται

Πρώτος πρόεδρος του Eurogroup για την οκταετία 2005 έως το 2013 ήταν ο «δικός μας»  Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, που πέρασε τρία ανέμελα χρόνια πριν ξεσπάσει η κρίση που ξεκίνησε με την πτώχευση της Lehman Brothers, το φθινόπωρο του 2008, για να εξαπλωθεί κάποιους μήνες αργότερα - με κορυφαίο, αλλά όχι και μοναδικό, θύμα την Ελλάδα.

Toν Νοέμβριο του 2009 ήταν η -μάλλον άδοξη- πρεμιέρα του Γιώργου Παπακωνσταντίνου στο Eurogroup, ως υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος είχε εκλεγεί έναν μήνα νωρίτερα με ένα «λεφτά υπάρχουν», που απέδωσε 44% στην κάλπη ανεξαρτήτως του τι εννοούσε. Παρόντος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γιούνκερ υποδέχθηκε τον Παπακωνσταντίνου με το περίφημο «game over», που δεν έγινε άμεσα αντιληπτό στην Αθήνα. Θα περνούσαν άλλοι 5 μήνες -φτάσαμε στον Μάιο του 2010- όταν ο Παπακωνσταντίνου εξειδίκευε σε περικοπές το διάγγελμα Παπανδρέου από το Καστελόριζο.

Λίγο αργότερα, η Κριστίν Λαγκάρντ είχε δώσει μία συνέντευξη στην οποία θυμόταν ότι ο τελευταίος υπουργός Οικονομικών του Κώστα Καραμανλή, ο Γιάννης Παπαθανασίου, είχε προσπαθήσει να της καταγράψει τα μέτρα (που δεν έλαβε ποτέ) για τον περιορισμό του ελλείμματος γράφοντας αριθμούς σε ένα κομμάτι λαδωμένης χαρτοπετσέτας...

Ο χρόνος κυλούσε, η κυβέρνηση Παπανδρέου συνέχιζε τις περικοπές προκειμένου να τηρεί τους μνημονιακούς όρους, ώσπου το καλοκαίρι του 2011, ο πραγματικός πρόεδρος του Eurogroup, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, είχε αρχίσει να χάνει την υπομονή του με την Ελλάδα - οπότε στο περιθώριο των συνεδριάσεων άρχισε να προτείνει στον Βαγγέλη Βενιζέλο, ο οποίος είχε πλέον αναλάβει το υπουργείο των Οικονομικών, την έξοδο από το ευρώ.

Η έξοδος από το ευρώ έφτασε να γίνει ορατή διά γυμνού οφθαλμού τους πρώτους μήνες του 2015, όταν ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε να δώσει τη θέση του υπουργού Οικονομικών στον Γιάνη Βαρουφάκη, προκειμένου να κάνει πράξη το σύνθημα της εποχής ότι τότε -με την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ.- θα γινόταν πραγματική διαπραγμάτευση με τους δανειστές.

Σχεδόν με το «καλημέρα», ο Βαρουφάκης φρόντισε να δημιουργήσει διπλωματικό επεισόδιο με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο οποίος είχε πλέον διαδεχτεί τον Γιούνκερ και είχε έρθει στην Αθήνα για να δει από κοντά, σε διαδοχικές συναντήσεις, τον Αλέξη Τσίπρα και τον υπουργό του. Οταν στη συνέντευξη Τύπου στο υπουργείο Οικονομικών, ο Βαρουφάκης είπε ξεκάθαρα ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε κανέναν σκοπό να συνεργαστεί με τους δανειστές, ο Ντάισελμπλουμ του ψιθύρισε: «Μόλις σκότωσες την τρόικα». «Ουάου...» απάντησε ο Βαρουφάκης, θεωρώντας προφανώς ότι είχε πετύχει τον σκοπό του...

H 17ωρη διαπραγμάτευση

Τελικά, όλα κρίθηκαν στη 17ωρη διαπραγμάτευση του Ιουλίου εκείνης της χρονιάς - όχι στο Eurogroup, αλλά στη Σύνοδο Κορυφής, με τον Βαρουφάκη απόντα. Το ελληνικό δράμα ολοκληρωνόταν με την ψήφιση του τρίτου μνημονίου των 86 δισ. ευρώ - τρία χρόνια αργότερα, η Ελλάδα έβγαινε από τα μνημόνια και ο Αλέξης Τσίπρας πήγαινε στο Ζάππειο με γραβάτα για να το γιορτάσει.

Το καλοκαίρι του 2018, η Ελλάδα έβγαινε από την κρίση έχοντας απωλέσει το 25% του ΑΕΠ. Λίγα χρόνια νωρίτερα, η Λετονία -που από το 2014 διαθέτει ψήφο στο Εurogroup όντας το νεότερο μέλος του κλαμπ- έχανε το 2009 λόγω της παγκόσμιας κρίσης μέσα σε έναν χρόνο το 19% του ΑΕΠ της, αλλά εφαρμόζοντας πολύ σκληρή λιτότητα επέστρεψε σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (αλλά όχι και με αυξημένο βιοτικό επίπεδο) μέσα σε έναν χρόνο.

Η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης πλην της Ελλάδας που υπέγραψαν μνημόνια εκείνη την εποχή δεν χρειάστηκαν πάνω από τρία χρόνια για να απεμπλακούν από αυτά. Η Ελλάδα χρειάστηκε οκτώ...

Σήμερα, οι εποχές εκείνες μοιάζουν πολύ μακρινές. Τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε τον παγκόσμιο χάρτη της ανταγωνιστικότητας - καθώς κάποιες χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία, εκμεταλλεύτηκαν το ευρωπαϊκό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο εξασφαλίζοντας πολύ καλύτερες τιμές σε σχέση με τη Γερμανία και τη Γαλλία. Το παζλ συμπληρώνεται με τους δασμούς Τραμπ - ένα θέμα που απαιτεί επίσης κοινή ευρωπαϊκή απάντηση, όπως και η μάχη για την τεχνολογία του ΑΙ. H καρέκλα του επόμενου προέδρου του Eurogroup θα έχει αρκετά καρφιά...

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ Handelsblatt: Καλές πιθανότητες να ηγηθεί του Eurogroup ο Κυριάκος Πιερρακάκης