Το 1952, ένας μαθητής έσκαβε για να βγάλει πατάτες, βοηθώντας έναν κηπουρό στους χώρους του σχολείου του, στο Fife. Το έκανε γιατί του τον είχαν επιβάλει ως τιμωρία. Αλλά εκεί που έσκαβε, έπεσε πάνω σε ένα βολβώδες αντικείμενο, που αρχικά το πέρασε για πατάτα, αλλά αργότερα ανακάλυψε ότι ήταν θησαυρός. Είχε βρει ένα αριστούργημα που είχε κατασκευαστεί πριν από περίπου 4.000 χρόνια, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από εκεί που βρέθηκε.

Η ιδέα να βρεθούν αιγυπτιακοί, αρχαίοι θησαυροί θαμμένοι στην ύπαιθρο της Σκωτίας και όχι κάτω από την άμμο του Καΐρου είναι κάπως απίθανη. Ωστόσο, αυτό θα ήταν το πρώτο από τα 18 αιγυπτιακά αρχαία που έφεραν στο φως σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις μαθητές, σε διάστημα περίπου 30 ετών, στο πιο απροσδόκητο μέρος – το Melville House, ένα ιστορικό κτίριο κοντά στη μικρή ενορία Monimail στο Fife.

Οι περισσότερες από τις αρχαιότητες βρίσκονται τώρα στα Εθνικά Μουσεία της Σκωτίας (NMS), τα οποία για πρώτη φορά αφηγούνται την αξιοσημείωτη ιστορία πίσω από τις ανακαλύψεις. Το 1952, στο Melville House στεγάστηκε η Σχολή Dalhousie. Ένας δάσκαλος έφερε την ανακάλυψη του παιδιού στο τότε Βασιλικό Μουσείο της Σκωτίας, το σημερινό NMS. Εκεί, ο διακεκριμένος αιγυπτιολόγος του, Cyril Aldred, συνειδητοποίησε τη σημασία του ευρήματος. Ήταν μια σημαντική κεφαλή αγάλματος από κόκκινο ψαμμίτη, των μέσων της 12ης δυναστείας (περίπου 1922-1855 π.Χ.), η ποιότητα της οποίας υποδηλώνει βασιλικό εργαστήριο.

Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το 1966, ένα αιγυπτιακό χάλκινο αναθηματικό αγαλματίδιο ενός ταύρου Apis βρέθηκε στον ίδιο σχολικό χώρο από μαθητές που έκαναν μάθημα γυμναστικής στην ύπαιθρο. Κατά τη διάρκεια μιας άσκησης άλματος, ένα από τα αγόρια προσγειώθηκε πάνω σε ένα καρφί που προεξείχε από το έδαφος. Το καρφί, αποδείχθηκε ότι χρονολογείται από την Ύστερη ή την Πτολεμαϊκή περίοδο (περίπου 664-332 π.Χ.).

Ο επιβλέπων δάσκαλος, ένας «κύριος McNie», έφερε το αντικείμενο στο μουσείο για αναγνώριση. Κατά την πιο παράξενη σύμπτωση, ο καθηγητής, ήταν το ίδιο αγόρι που είχε βρει το κεφάλι, το 1952. Ο Aldred προσφέρθηκε να καθαρίσει το προσωπικό του μουσείου, το εύρημα, αλλά ο «McNie» το πήρε μαζί του και εξαφανίστηκε χωρίς ίχνη.

Μετά το κλείσιμο της Σχολής Dalhousie, το Melville House αγοράστηκε, το 1975 από το τότε περιφερειακό συμβούλιο του Fife, το οποίο το χρησιμοποίησε μέχρι το 1998 ως σχολείο εσωτερικής εκπαίδευσης, για νεαρούς παραβάτες και παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς.

Το 1984, η Δρ Ελίζαμπεθ Γκόρινγκ ήταν επιμελήτρια Μεσογειακής Αρχαιολογίας του μουσείου, όταν την επισκέφθηκε μια ομάδα εφήβων με ένα αντικείμενο που της ζήτησαν να αναγνωρίσει. Διαισθάνθηκαν ότι θα μπορούσε να είναι παλιό, και αποδείχθηκε ότι ήταν ένα αρχαίο αιγυπτιακό χάλκινο ειδώλιο ενός άνδρα.  Η Γκόρινγκ θυμήθηκε τον προκάτοχό της, τον Όλντρεντ, που της είχε πει για προηγούμενα αιγυπτιακά ευρήματα στους χώρους του Μέλβιλ, και συνειδητοποίησε ότι το ειδώλιο που βρέθηκε εκεί έπρεπε να συνδέεται με τα προηγούμενα.

Το μυστήριο

Αυτή η ανακάλυψη τεκμηρίωσε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι κάποτε υπήρχε εκεί μια συλλογή αρχαίων. Αλλά το πώς βρέθηκαν εκεί τα αντικείμενα και γιατί κατέληξαν θαμμένα ήταν ένα μυστήριο.  Οι ανακαλύψεις την κινητοποίησαν. Αποφάσισε λοιπόν “να σκάψει λίγο βαθύτερα” και κανόνισε να επισκεφθεί το σχολείο για να διαπιστώσει πού είχε θαφτεί το ειδώλιο.
Πέρασαν τρία χρόνια. Το εύρημα μεταφέρθηκε στο μουσείο και ο μαθητής που το είχε ανακαλύψει, είχε καταλήξει στη φυλακή Saughton του Εδιμβούργου. Όμως κανονίστηκε μια συνάντηση μαζί του στο Melville House υπό την επίβλεψη της επιτηρήτριάς του. Ο φυλακισμένος έδειξε στην Γκόρινγκ το σημείο που είχε βρει το ειδώλιο.
Οι ειδικοί του Βρετανικού Μουσείου συμφώνησαν ότι το ειδώλιο παριστάνει έναν ιερέα που φέρνει προσφορές, ένα ασυνήθιστο θέμα. Πιθανώς δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της 25ης δυναστείας (περίπου 747-656 π.Χ.).
Η Γκόρινγκ εξερεύνησε περαιτέρω τον χώρο, βρίσκοντας και άλλα αντικείμενα, από το πάνω μέρος ενός ωραίου ειδωλίου από φαγεντιανή (φαγιάνς) που απεικονίζει τη θεά Ίσιδα να θηλάζει τον γιο της, τον Ώρο, μέχρι το τμήμα μιας πλάκας από φαγεντιανή που φέρει το μάτι του Ώρου.  Το Melville House είναι ένα ωραίο αρχοντικό που παραγγέλθηκε από τον πρώτο κόμη του Melville το 1697, και τώρα χρησιμεύει ως κατάλυμα διακοπών.

Η έρευνα της Γκόρινγκ επεκτάθηκε και στον νομικό τίτλο των αρχαιοτήτων, για να διαπιστωθεί αν είχαν συγκεντρωθεί από κάποιο μέλος της οικογένειας Leven και Melville που κάποτε κατοικούσε στο ακίνητο. Όμως, το 1984, συμφωνήθηκε ότι τα ευρήματα εκείνης της χρονιάς θα έπρεπε να αντιμετωπιστούν ως θησαυρός και να καταλήξουν στο μουσείο.
Την ιστορία αυτών των ανακαλύψεων αφηγείται για πρώτη φορά η Γκόρινγκ και η διάδοχός της, η Δρ Μάργκαρετ Μέιτλαντ, στα επερχόμενα «Πρακτικά της Εταιρείας Αρχαιοτήτων της Σκωτίας», που θα δημοσιευθούν στις 30 Νοεμβρίου.

Η κατάρα της μούμιας

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι αποκτήθηκαν από τον Alexander, Lord Balgonie, κληρονόμο της ιδιοκτησίας, ο οποίος επισκέφθηκε την Αίγυπτο το 1856 με τις δύο αδελφές του, για να βελτιώσει την κακή του υγεία μετά την ασθένειά του κατά τη διάρκεια της θητείας του στον Κριμαϊκό πόλεμο. Επέστρεψε όμως στη Βρετανία εξασθενημένος και πέθανε το 1857, σε ηλικία μόλις 24 ετών, από φυματίωση.

Είναι πιθανό ότι η θλίψη και η θλιβερή σύνδεση των αρχαιοτήτων με τον πρόωρο θάνατό του Alexander, ώθησαν κάποιον να τις πετάξει. Θα μπορούσε επίσης να είναι πιθανό ότι οι ιστορίες για την “κατάρα της μούμιας”, που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1860, συνέδεαν τέτοιες αρχαιότητες με κακή τύχη, ωθώντας επίσης κάποιον να τις θάψει.
Η Δρ Μέιτλαντ, βασική επιμελήτρια για Αρχαία Μεσόγειο του NMS, δήλωσε: “Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι αν η δεισιδαιμονία έπαιξε κάποιο ρόλο στην εγκατάλειψή τους, αλλά δεν είναι και αδύνατο”.

Το κεφάλι από ψαμμίτη, ύψους 110 χιλιοστών, εκτίθεται στο NMS. Η Μέιτλαντ δήλωσε: “Πρόκειται για ένα πραγματικό αριστούργημα, εξαιρετικά σημαντικό για τον αιγυπτιακό πολιτισμό”. Η Γκόρινγκ προσθέτει “Κάθε επιμελητής μπορεί να σας πει μερικές εξαιρετικές ιστορίες, αλλά αυτή είναι μία από τις πιο εξαιρετικές που μου συνέβησαν στα 26 χρόνια που εργάζομαι στο μουσείο”.

Πηγή: Enikos