Τα τρία σενάρια για τον πόλεμο στην Ουκρανία - Αλλάζει στάση το Κίεβο, επιμένει στη σκληρή γραμμή η Μόσχα

Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν μπορεί η Ρωσία να καταλάβει την ανατολική κοιλάδα του Ντονμπάς σε σύντομο διάστημα. Η απάντηση, στρατιωτικά, είναι ξεκάθαρη. Όχι. Η τρέχουσα δομή μάχης, ακόμη και με αυξημένη παραγωγή όπλων και πυρομαχικών, δεν επιτρέπει μια «σάρωση» μεγάλης κλίμακας. Η ταχύτητα του μετώπου αντικατοπτρίζει το είδος του πολέμου: αστικός, στατικός, τμηματικός. Για να επιτύχει πλήρη κατάληψη, η Ρωσία θα χρειαστεί μήνες, ίσως χρόνια, και διαδοχικές φάσεις επίπονης πολεμικής φθοράς.
Αυτό όμως δεν μειώνει τη διαπραγματευτική απειλή. Αν το Κίεβο αρνηθεί μια συμφωνία που παγιώνει τα σημερινά δεδομένα, το Κρεμλίνο θα μπορεί να ισχυριστεί ότι «η Ουκρανία θα χάσει περισσότερα στο πεδίο από όσα θα έχανε στα χαρτιά». Είναι αφήγημα που απευθύνεται σε δυτικούς φορείς αποφάσεων, όχι σε στρατιωτικούς αναλυτές.

Τα τρία σενάρια

1. Σενάριο «Ψυχρής Ειρήνης»
Σε αυτό το σενάριο, επιτυγχάνεται συμφωνία πλαισίου. Η γραμμή του μετώπου παγώνει. Η Ουκρανία παίρνει εγγυήσεις ασφαλείας τύπου «ΝΑΤΟ χωρίς ένταξη». Η Ρωσία παίρνει νομιμοποίηση των κεκτημένων. Οι λεπτομέρειες -Κριμαία, σύνορα, κυρώσεις- μεταφέρονται σε μια πολυετή διαδικασία που θα πατά περισσότερο σε διπλωματία και λιγότερο σε πολεμική δυναμική. Αυτό είναι το πιο «διαχειρίσιμο» σενάριο για όλους. Δεν φέρνει ενθουσιασμό σε καμία πλευρά. Αλλά μειώνει τον κίνδυνο εκθετικής κλιμάκωσης. Ο μόνος που δεδομένα θα κληθεί άμεσα να «πληρώσει» είναι ο ίδιος ο Ζελένσκι ο οποίος θα πρέπει να πάει σε εκλογές και να αναμετρηθεί με το μέγεθος του πόνου που ο Ουκρανικός λαός έχει «σταλάξει» μετά από τέσσερα χρόνια αντίστασης.

2. Σενάριο Πόλεμος μέχρι τέλους
Παρατεταμένη διαδικασία – Πόλεμος χαμηλής έντασης – Προσαρμογές στο πεδίο
Εδώ δεν υπάρχει υπογραφή. Υπάρχει διαρκής συζήτηση ασύμμετρες πιθανόν πιέσεις ή και αποχώρηση των ΗΠΑ και όπλα. Η Ουκρανία επιβραδύνει την ρωσική προέλαση εξακολουθώντας να ματώνει στα πεδία. Η Ρωσία προσπαθεί να βελτιώσει τον χάρτη της πριν την τελική συμφωνία. Ο πόλεμος συνεχίζεται με μεικτή ένταση. Η Ευρώπη παίζει ρόλο ρυθμιστή. Όσοι σήμερα σπεύδουν να προεξοφλήσουν πως το σενάριο αυτό δεν συγκεντρώνει αρκετές πιθανότητες και πως η κόπωση και ο «νόστος» για την Ειρήνη και την ασφάλεια θα σκεπάσουν τα πάντα μάλλον στήριζαν στην αρχή του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022 την θέση πως τα ρωσικά στρατεύματα θα κάνουν παρέλαση στο Κίενο σε τρεις ημέρες.

3. Σενάριο «Κατάρρευσης»
Διάλυση συνομιλιών – Κενό ισχύος – Επιστροφή στον πόλεμο φθοράς
Σε αυτό το σενάριο, η Μόσχα απορρίπτει το νέο κείμενο ως ανεπαρκές. Ο Τραμπ μεταθέτει το κόστος στο Κίεβο. Η δυτική βοήθεια συρρικνώνεται. Η Ουκρανία βρίσκεται μπροστά στο φάσμα ενός πολέμου που θα πρέπει να χρηματοδοτήσει και να υποστηρίξει με λιγότερα μέσα. Η Ρωσία επιχειρεί να αξιοποιήσει το κενό. Δεν είναι το πιο πιθανό σενάριο σήμερα. Αλλά είναι το πιο επικίνδυνο. Γιατί μπορεί να εξελιχθεί σε ανεξέλεγκτο σπιράλ στρατιωτικής και πολιτικής κατάρρευσης στην περιοχή. Οι κινήσεις άλλωστε της Ρωσίας και σε άλλα σημεία της Ευρώπης έχουν δείξει πως η Μόσχα δεν θα είχε ένσταση σήμερα να εμπλέξει σε μία «ψυχροπολεμικού» τύπου διαδικασία τους μεγάλους υποστηρικτές του Κιέβου.

Ειρήνη πριν από την ειρήνη χωρίς την Ειρήνη

Το μήνυμα που προκύπτει από τη σημερινή εικόνα είναι καθαρό. Η ειρήνη, αν έρθει, δεν θα είναι μια στιγμή. Θα είναι ένα πλέγμα. Ένα εξελισσόμενο πλαίσιο. Ένα μείγμα διαπραγμάτευσης, πίεσης και πιθανότατα εξαναγκασμού.

Το πέρασμα από το κείμενο των 28 σημείων σε αυτό των 19 δείχνει ότι η διαδικασία ωριμάζει. Όχι γιατί οι πλευρές συμφωνούν. Αλλά επειδή αναγνωρίζουν ότι η σύγκρουση έχει μπει στη φάση όπου το όποιο πολιτικό, διπλωματικό η στρατιωτικό κέρδος δεν βρίσκεται ακριβώς στο πεδίο, αλλά στη διαχείριση του πλαισίου.

Η Ουκρανία προσπαθεί να διασώσει τη στρατηγική της αυτονομία. Η Ρωσία προσπαθεί να μετατρέψει την πολεμική φθορά σε πολιτικό αποτέλεσμα. Οι ΗΠΑ προσπαθούν να δείξουν ότι μπορούν να κλείσουν έναν πόλεμο χωρίς να ανοίξουν έναν νέο. Η Ευρώπη προσπαθεί να μην εξαφανιστεί από την εξίσωση…