Ο χρόνος κυλάει, τα χρόνια περνάνε και όλα αλλάζουν, η συνεχής κίνηση, η αλλαγή και  εν τέλει η εξέλιξη είναι η  ίδια η ζωή. Προφανώς και οι πόλεις μας αλλάζουν συνεχώς, νέα κτίρια, νέες γειτονιές και περισσότερος πληθυσμός. Ωστόσο στην Ελλάδα αυτές  οι αλλαγές έγιναν άναρχα, απότομα  και εκ του αποτελέσματος λανθασμένα και αποτυχημένα.

Στην χώρα μας έχουμε δημιουργήσει πόλεις άσχημες, γκρίζες, άναρχα δομημένες, χωρίς  χαρακτήρα ( παρά μόνο κάποια αξιοθέατα και γωνιές ), χωρίς δημόσιους χώρους ( όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε συνέντευξη του ο Γιόσεπ Αθεμπίγιο «…Η Ελλάδα έχει εφεύρει τον δημόσιο χώρο , η πλατεία είναι ελληνικό δημιούργημα . Πραγματικά δεν ξέρω πως καταφέρατε να μην έχετε αρκετούς δημόσιους χώρους …»), χωρίς χρώμα, χωρίς πράσινο ( ή τουλάχιστον για να μην τα κατεδαφίζουμε και όλα οι χώροι πρασίνου δεν είναι διαδεδομένοι στο ευρύ κοινό και δεν είναι και φροντισμένοι).

Οι μετακινήσεις πληθυσμού τις προηγούμενες δεκαετίες  ευθύνονται σε σημαντικό βαθμό στην δημιουργία αυτής της κατάστασης, υπήρξε τέτοια συγκέντρωση πληθυσμού  στις πόλεις που η ύπαιθρος πραγματικά ερήμωσε, κατάσταση που επικρατεί και σήμερα. Οι πόλεις δέχτηκαν πληθυσμό που ίσως δεν ήταν έτοιμες για αυτόν και δεν προσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα. Ακόμη η έλλειψη οργάνωσης και σχεδίου στις πόλεις έκανε τον πολεοδομικό σχεδιασμό, γόρδιο δεσμό (όπως είπε και ο Σταρόβας αναφερόμενος στην Θεσσαλονίκη δεν υπάρχει ένας δρόμος να ξεκινάει από ψηλά και να φθάνει στο λιμάνι και να είναι ευθεία). Συνεπώς η μη ύπαρξη σαφή σχεδίων, η τρομερή συγκέντρωση πληθυσμού και ο ωχαδερφισμός δημιούργησαν τα τέρατα που ονομάζονται ελληνικές πόλεις με την θλιβερή αρχηγεία να κατέχει η Αθήνα.

 Ήταν  αναμενόμενο ότι αυτή η κατάσταση δεν μπορούσε να διαιωνίζεται επ' άπειρον και θα δημιουργούνταν προβλήματα όπως κυκλοφοριακή συμφόρηση, μεγάλη συγκέντρωση σκουπιδιών και ρύπανση που οδήγησαν στην υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής μας. Το κακό είναι ότι αυτό δεν συνέβη μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα αλλά και στις επαρχιακές πόλεις που αναπτύχθηκαν μέσα στο χρόνο (συγκεντρώνοντας και αυτές μεγάλο μέρος του πληθυσμού των νομών τους) ως αντίγραφα της Αθήνας και μάλιστα κακά αντίγραφα (καθότι άργησαν να συνειδητοποιήσουν πως πλέον αποτελούν αστικό τοπίο με ότι συνεπάγεται αυτό) και πλέον αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, το ίδιο και η Λαμία.

Συνεπώς φτάσαμε  στο σημείο που έπρεπε να γίνουν διορθωτικές αυτή την φορά αλλαγές  όπως η δραστηριοποίηση των απλών  πολιτών ( ΠΕΠΛΑ, Atenistas, Patrinistas, Minoistas κ.α ) με σκοπό καθαρισμούς δημοσίων χώρων , εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, δενδροφυτεύσεις. Ακόμη έργα όπως κατασκευές πλατειών, πάρκων, πεζοδρομήσεις , μονοδρομήσεις και ποδηλατοδρόμοι (last but not least).  Ενέργειες που σκοπό έχουν την αποσυμφόρηση ιδίως του κέντρου στις πόλεις, την δημιουργία πιο λειτουργικών πόλεων και κυρίως την βελτίωση της ζωή μας. Αυτές οι ενέργειες έπρεπε να γίνουν και άρχισαν να ζητούνται από τους ίδιους τους πολίτες που έβλεπαν και ζούσαν τα αυξανόμενα προβλήματα και συνειδητοποίησαν πως αυτή η κατάσταση πρέπει να περιοριστεί. Έτσι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σειρά από ενδιαφέροντα έργα σε όλη την Ελλάδα που σκοπό έχουν να ξαναομορφύνουν τις πόλεις μας. Τα παρακάτω έργα και ενέργειες είναι των τελευταίων 3 ετών …

• Σύσκεψη για την προώθηση του ποδηλάτου στην Πρέβεζα! 2011-12-23
• Βόλος: ξεκινά η επέκταση του δικτύου ποδηλατοδρόμων 2011-11-20
• Πάτρα: παρουσιάστηκε η Α' φάση της μελέτης για το νέο δίκτυο ποδηλατοδρόμων στην πόλη 2011-11-08
• Τρίπολη: 50 δωρεάν ποδήλατα για τους δημότες με στόχο την προώθηση του ποδηλάτου 2011-08-24
• Χανιά: συζήτηση για την προώθηση του ποδηλάτου στην πόλη 2011-09-08
• Ποδηλατοδρόμοι: Επεκτείνεται το δίκτυο στην Καρδίτσα 2011-05-13
• Άρτα: ποδηλατοπορεία και προτάσεις για ποδηλατοδρόμο στην πόλη 2011-04-27
• Τρίπολη: Σχέδιο δημιουργίας ποδηλατοδρόμου 2011-04-17
• Κατερίνη: μελέτη του Πολυτεχνείου προς το Δήμο για νέο δίκτυο ποδηλατοδρόμων στην πόλη 2011-03-08
• Κομοτηνή: ολοκληρώνεται η μελέτη για τη δημιουργία ποδηλατοδρόμου 2011-03-05
• Κόρινθος: Πρωτοποριακός θεσμός δανειστικού ποδηλάτου! 2011-02-03
• Σέρρες: διανομή ποδηλάτων από το Δήμο για προώθηση της χρήσης του στην πόλη! 2010-11-18
• Τρίπολη: ξεκινά μεγάλη αστική ανάπλαση με πεζοδρόμηση του κέντρου 2012-04-05
• Χανιά: ο Δήμος σχεδιάζει εκτεταμένες πεζοδρομήσεις 2011-09-11
• Ιωάννινα: πεζοδρομήσεις μέσω ΕΣΠΑ 2011-06-02
• Βόλος: έργα αναπλάσεων και περιβαλλοντικής αναβάθμισης 3 εκ. ευρώ στη Νέα Ιωνία  
  2012-04-22
• Εντάχθηκε στο πρόγραμμα αναπλάσεων Δυτικής Ελλάδας η ανάπλαση του Παπαστράτειου πάρκου στο Αγρίνιο  2012-04-16
• Καλαμάτα: σε πλήρη εξέλιξη η ανάπλαση στην πλατεία, ξεκινούν τα έργα για το Δημαρχείο 
  2012-04-07

 
         Είναι εύκολα κατανοητό πως αυτά τα έργα συναντάνε δυσκολίες γιατί  ξεβολεύουν συνήθειες και ριζωμένες  καταστάσεις όπως η πεζοδρόμηση ή η μονοδρόμηση οδών ή απαιτούν την εισαγωγή μιας ολόκληρης διαφορετικής κουλτούρας στις συνειδήσεις μας ( ποδηλατοδρόμοι, πάρκα) .

         Επίσης υπάρχουν και οι  απόψεις (και καλά κάνουν και  υπάρχουν είναι υγιές αυτό ) πως  τέτοια έργα είναι μόνο για το φαίνεσθαι και όχι ουσιαστικής σημασίας με μηδαμινή χρησιμότητα π.χ πεζοδρόμηση κέντρου = δημιουργία μιας απέραντης καφετέριας με τραπεζοκαθίσματα παντού, ποδηλατοδρόμος = είναι της μόδας κάθε πόλη έχει από έναν, να φτιάξουμε και εμείς. Εν μέρει έχουν ένα δίκιο γιατί τα έργα αυτά φτιάχνονται χωρίς προσεκτικό σχεδιασμό και με τις απαραίτητες προδιαγραφές οπότε δημιουργούν προβλήματα αντί να τα λύνουν ( χαρακτηριστικό παράδειγμα οι ποδηλατοδρόμοι , δείτε βιντεάκια στο you tube με κορυφαίο ένα στην Θεσσαλονίκη όπου οι πεζοί περπατούν πάνω στον ποδηλατοδρόμο – τι μας θυμίζει; - και σου έρχεται ο Ελληνάρας και σου λέει «εμείς που θα κάνουμε βόλτα;» ).

Μετά συναντάς τους άλλους που φοβούνται  την αλλαγή σαν το διάβολο το λιβάνι, έχουν προσκολληθεί στην μετριότητα και αποτελούν βαρίδιο και  τροχοπέδη στην ανάπτυξη και την  εξέλιξη. Μόλις αναφερθείς σε κάτι άσχημο, σε κάτι μέτριο και απαιτήσεις μια αλλαγή λένε την αγαπημένη τους φράση «Τι συμφέροντα εξυπηρετείς;» ΘΕΛΩ ΜΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΠΟΛΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΖΩΗ πως σου ακούγεται; .

        Μα καλά είναι δυνατόν  να ζητάμε έργα ανάπλασης και  αισθητικής με την υφιστάμενη  οικονομική κατάσταση; έχουμε  άλλα να μας απασχολούν. Το  ερώτημα είναι σωστό αλλά αν  δούμε τις ημερομηνίες όπου  δημοσιεύτηκαν τα παραπάνω έργα  στις υπόλοιπες πόλεις διαπιστώνουμε  ότι πραγματοποιήθηκαν στο επίκεντρο  της ύφεσης και αυτό γιατί  αυτά τα έργα όπως και τα  αντίστοιχα της Λαμίας εντάχθηκαν  σε χρηματοδοτικά προγράμματα. Εδώ δημιουργείται το εξής οξύμωρο ότι την ίδια ώρα που μία πόλη ( ο δήμος καλύτερα) μπορεί να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα όπως η μη καταβολή δεδουλευμένων σε εργαζόμενους ή ελλείψεις σε εξοπλισμούς μπορεί να υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι για τέτοιου είδους έργα. Πράγμα που σημαίνει ότι παρά την οικονομική ανέχεια που επικρατεί υπάρχουν περιθώρια για την κατασκευή έργων που βελτιώνουν την εικόνα της πόλης και κυρίως την ζωή μας.

        Είναι σημαντικό να εκμεταλλευτούμε  κάθε διαθέσιμο κονδύλι που μπορούμε να βρούμε και να αντλήσουμε χρήματα  αρκεί να επιδείξουμε δημιουργικότητα, θέληση, αποφασιστικότητα, μεθοδικότητα και καλώς εννοούμενο θράσος, αν δεν ζητήσεις δεν παίρνεις (ούτε πολιτικός να ήμουν) και αυτό για  δυο λόγους.

        Πρώτον δεν γνωρίζουμε αν στο  μέλλον θα υπάρχουν τα κονδύλια που  υπάρχουν σήμερα (και δεν τα εκμεταλλευόμαστε, το είπε και ο Μπαρόζο ) αν μάλιστα η Ελλάδα αποκλειστεί από το νέο πακέτο κοινοτικών κονδυλίων 2014 – 2020 ( και αυτό γιατί το κκΑΕΠ μας συγκλίνει σε αυτό που έχει οριστεί ως τον πήχη – κακώς γιατί χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα των ετών 2008, 2009, 2010 μετά όμως ήρθε το τσουνάμι - ) η κατάσταση θα περιγράφεται απόλυτα πετυχημένα από την φράση no money no honey.

         Δεύτερον είναι κρίμα να  μην γίνουν τώρα πράξεις που  θα φανούν ιδιαίτερα στο μέλλον  καθώς παρουσιάζουμε χαρακτηριστικά  και παθογένειες μεγαλούπολης  και αυτά θα οξυνθούν στο  μέλλον. Αν συνυπολογίσουμε πως  ίσως υπάρξει επιστροφή στην  επαρχία από τα μεγάλα αστικά κέντρα αν γίνει η επανέναρξη του παραγωγικού συστήματος της χώρας άρα και του πρωτογενούς τομέα και την υφιστάμενη πληθυσμιακή ανάπτυξη που έχει η Λαμία τότε δεν είναι διόλου απίθανο η επόμενη απογραφή να βρει την πόλη και την ευρύτερη περιοχή με  100.000+ πληθυσμό και τότε το πράγμα θα αρχίζει να γίνεται πολύπλοκο και δύσκολο.

        Πρέπει να ξεκαθαρίσω πως φυσικά και αντιλαμβάνομαι ότι δεν είναι  αυτά πρωτεύοντα ζητήματα δεν λέω  ούτε να φτιαχτεί central park  ούτε να γίνουμε Κοπεγχάγη, ούτε τα αυτοκίνητα να αποτελούν μειοψηφία, απλά να γίνουν κάποια βασικά και καλά σχεδιασμένα έργα ουσίας που θα βελτιώνουν την ζωή μας. Σαφώς και μας καίνε άλλα πράγματα όμως βλέπουμε ότι και οι άλλες πόλεις που προφανώς και αντιμετωπίζουν προβλήματα έχουν την θέληση να αλλάξουν και πρέπει να δραστηριοποιηθούμε και να διεκδικήσουμε και εμείς γιατί αν δεν το κάνουμε η ευθύνη θα είναι δικιά μας καθώς ήμασταν στην ίδια τάξη αλλά δεν σηκώσαμε το χέρι .       

 Πηγή πληροφοριών  : ypodomes.com

Σωκράτης Χήτας
Φοιτητής Πανεπιστημίου Στερεάς  Ελλάδας