Φατρίες τότε, ιδιοκτήτες της χώρας σήμερα, δυνάστες της πατρίδας (του Γιώργου Καρανάσιου)

Θα μείνουμε για πάντα με την απορία για το πώς θα μπορούσε να ήταν η Ελλάδα αν δεν είχε δολοφονηθεί ο Ι. Καποδίστριας.

Όχι ως ρομαντική φαντασίωση, αλλά ως πραγματικό, χαμένο ενδεχόμενο, που κάποιοι φρόντισαν να θαφτεί μαζί με τον ίδιο, έξω από μια εκκλησία.

Στην Ελβετία τα παιδιά μαθαίνουν για τον ρόλο του Καποδίστρια στη συγκρότηση του κράτους τους.

Εδώ μαθαίνουμε απλώς ότι «οι Έλληνες τον σκότωσαν». Τίποτε άλλο. Καμία συζήτηση για το τι προσπάθησε να κάνει, για ποιους τον πολέμησαν και γιατί.

Σήμερα η Ελβετία είναι ένα σταθερό, σχεδόν ανεξάρτητο κράτος, ενώ η χρεοκοπημένη Ελλάδα ζει μόνιμα υπό καθεστώς προτεκτοράτου: σημαία υπάρχει, κυριαρχία υπό αίρεση.

Ο Δ. Σολωμός το είχε καταλάβει: «Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές».

Δυο αιώνες μετά, η Ελλάδα εξακολουθεί να παλεύει με ψέματα και βολικούς μύθους, γιατί η αλήθεια ενοχλεί. Κυρίως αυτούς που ζουν από την παραποίησή της.

Όταν ο Καποδίστριας ήρθε στην απελευθερωμένη Ελλάδα, ξεσηκώθηκε εναντίον του ολόκληρο το παλιό σύστημα: κοτζαμπάσηδες, Υδραίοι καπεταναίοι, Μαυροκορδάτος, Κωλέττης.

Από συγκεκριμένες οικογένειες προήλθε η πολιτική ηγεσία του 19ου αι. και στον 20ό αι. απλώς άλλαξαν τα ονόματα, ενώ η οικογενειοκρατία συνέχισε ακάθεκτη, κρατώντας τη χώρα όμηρο της παράδοσης και των συμφερόντων της.

Ο Καποδίστριας, ο Υψηλάντης και ο Ρήγας Βελεστινλής άνθρωποι που συνεργάζονταν με κοινό όραμα, κρατούνται επιμελώς στο ημίφως, γιατί αν φωτιστούν, φωτίζεται και η αιτία που η Ελλάδα ακολούθησε τον δρόμο που ακολούθησε.

Η κατηγορία ότι ο Καποδίστριας ήταν «δικτάτορας» είναι μια εύκολη και λανθασμένη ανάγνωση. Το 1828 δεν υπήρχε ελληνικό κράτος, ούτε θεσμοί, ούτε οικονομία, ούτε στρατός, ούτε διοίκηση. Σε ποιο κράτος ήταν δικτάτορας;

Ο Καποδίστριας ήρθε να το δημιουργήσει από το μηδέν. Και με βάση την εμπειρία του στην Ελβετία, ήταν ο καταλληλότερος άνθρωπος για αυτό.

Αν χρειαζόταν ένας «δικτάτορας» στην ιστορία της χώρας, αυτός έπρεπε να είναι ο Καποδίστριας, όχι για να καταργήσει τη Δημοκρατία, αλλά για να τη θεμελιώσει. Δεν του το επέτρεψαν. Τον δολοφόνησαν. Και μετά μας είπαν ότι η Δημοκρατία θριάμβευσε. Τη συνέχεια τη ζούμε και πληρώνουμε ακόμη εκείνη τη σφαίρα.

Φατρίες τότε, ιδιοκτήτες τώρα συνεχίζουν να δυναστεύουν την πατρίδα.  Η πρόσφατη συζήτηση γύρω από την ταινία για τον Καποδίστρια το απέδειξε.  Δεν προκλήθηκε από καλλιτεχνικά ζητήματα, αλλά από την αμηχανία του συστήματος μπροστά σε μια ιστορία που δεν βολεύει.

Χρηματοδοτήσεις ανακλήθηκαν, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου αρνήθηκε στήριξη, επιδοτήσεις εκατομμυρίων ακυρώθηκαν, και την ίδια στιγμή οι ίδιοι παράγοντες εμφανίζονται εκ των υστέρων για να φωτογραφηθούν δίπλα στο έργο.

Η ταινία δεν ήταν «φιλορωσική», η ενόχληση προέρχεται από αλλού: από τη σύγκριση.

Ο Καποδίστριας δεν είναι μια βολική ιστορική φιγούρα. Είναι ο άνθρωπος που προσπάθησε να στήσει κράτος απέναντι σε φατρίες, προκρίτους και ξένες επιδιώξεις. Που κυβέρνησε χωρίς προσωπικό πλουτισμό, που συγκρούστηκε και πλήρωσε το τίμημα.

Γι’ αυτό το όνομά του επιστρέφει αμήχανα σε μια εποχή που μυρίζει διαφθορά και πάσχει από πρότυπα.

Η ταινία για αυτόν δεν είναι απλώς καλλιτεχνικό έργο, είναι υπενθύμιση. Και οι υπενθυμίσεις ενοχλούν, γιατί χαλούν τη βολική λήθη.

Το έργο δεν συζητιέται για το κάδρο ή τον φωτισμό, αλλά γιατί αγγίζει ένα θέμα ανοιχτό εδώ και δύο αιώνες: το τι κράτος θα μπορούσαμε να γίνουμε και τι τελικά γίναμε.

Και μόνο αυτό αρκεί για να εξηγήσει...

Υ.Γ1. Ο Ι. Καποδίστριας αντιμετώπιζε έντονους πολιτικούς αντιπάλους, κατηγορώντας 23 οικογένειες ότι κρατούσαν τη χώρα όμηρο.
Από τις ιδιόχειρες επιστολές του προς τον Αλ. Κοντόσταυλο (1828–1830) φαίνεται η προσπάθειά του να οργανώσει το νέο ελληνικό κράτος.
Σε επιστολή της 29ης Φεβρουαρίου 1828, εκφράζει την ανησυχία του για τον εγωισμό και τα οικονομικά συμφέροντα ισχυρών και δηλώνει ότι, αν χρειαστεί, δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει βία για την προάσπιση του κράτους. Επιπλέον, θεωρούσε ότι η Ελλάδα πρέπει να ανακηρυχθεί «κράτος Ιερόν», αφιερωμένο στις επιστήμες και τη διαφώτιση, ανεξάρτητο εσωτερικά και απρόσβλητο εξωτερικά.

Υ.Γ2. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά και από τον ίδιο τον δημιουργό, την ταινία την καθυστέρησαν οκτώ χρόνια τα "κυκλώματα" με σκοπό τη ματαίωση της. Ενώ το ελληνικό κέντρο κινηματογράφου αρνήθηκε χρηματοδότηση. Το ίδιο και η χρηματοδότηση του Υπ. Ανάπτυξης ύψους 1.300.000 € αποσύρθηκε, το ίδιο και η στήριξη της Εθνικής Τράπεζας, της ΔΕΗ και τα Ελληνικά Πετρέλαια συνολικού ύψους 400.000 €.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ Η ηθική παρενόχληση στους χώρους εργασίας και ο εργασιακός εκφοβισμός εξελίσσονται σε μάστιγα της εποχής μας