Όταν η αγελάδα γίνεται ένοχος και το σύστημα αθώο! (του Γιώργου Καρανάσιου)

Ας μιλήσουμε καθαρά. Κάτι δεν πάει καλά όταν για όλα φταίει ο αγρότης, ο κτηνοτρόφος, το κοπάδι του και το πιάτο μας, αλλά ποτέ το ίδιο το σύστημα που καταναλώνει, καταστρέφει και μετά κουνάει το δάχτυλο.

Κάτι δεν πάει καλά όταν ο πρωτογενής τομέας παρουσιάζεται ως περιβαλλοντικός εχθρός και όχι ως βασικός πυλώνας επιβίωσης των κοινωνιών.

Μας λένε ότι η κτηνοτροφία απειλεί τον πλανήτη. Ότι οι αγελάδες εκπέμπουν μεθάνιο, ότι οι βοσκότοποι «τρώνε» τα δάση, ότι το κρέας είναι πρόβλημα. Και ξαφνικά, η λύση είναι απλή: λιγότερα ζώα, λιγότεροι κτηνοτρόφοι, λιγότερη παραγωγή.

Όχι λιγότερη σπατάλη, όχι λιγότερη βιομηχανική ρύπανση, όχι λιγότεροι πόλεμοι. Λιγότεροι άνθρωποι στην ύπαιθρο.

Στην Ιρλανδία προτείνουν να θανατώνονται χιλιάδες αγελάδες για να πιάσουν τους «πράσινους στόχους». Στην Ολλανδία μιλούν για αναγκαστικές εξαγορές κτηνοτροφικών μονάδων στο όνομα του αζώτου.

Στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι αγρότες ξεσηκώνονται γιατί πνίγονται από κανονισμούς που αλλάζουν πιο συχνά απ’ τον καιρό.  Και όλοι αυτοί βαφτίζονται περίπου «οπισθοδρομικοί» επειδή επιμένουν να θέλουν να παράγουν τροφή.

Και κάπου εδώ μπαίνει στο τραπέζι το νέο αφήγημα: το ατομικό αποτύπωμα άνθρακα. Δεν ρυπαίνει το σύστημα, ρυπαίνεις εσύ. Δεν φταίει η παγκοσμιοποιημένη παραγωγή, φταις εσύ που έφαγες μπριζόλα.

Δεν φταίει το ενεργοβόρο μοντέλο ανάπτυξης, φταις εσύ που ζεστάθηκες τον χειμώνα. Και σιγά-σιγά, το «μέτρημα» γίνεται κανονικότητα: πόσο έφαγες, πού πήγες, τι αγόρασες.

Όταν μια τράπεζα σου προσφέρει «δωρεάν» υπολογισμό των εκπομπών σου, δεν το κάνει από οικολογική ευαισθησία. Το κάνει γιατί εκπαιδεύει τον πολίτη στην ιδέα ότι η ζωή του είναι ένα σύνολο δεδομένων που αξιολογούνται. Σήμερα ενημέρωση, αύριο κίνητρο, μεθαύριο ποινή. Έτσι δουλεύει πάντα.

Την ίδια στιγμή, μας προετοιμάζουν διατροφικά. Μας λένε ότι τα έντομα είναι το μέλλον. Όχι γιατί είναι γευστικά ή πολιτισμικά αποδεκτά, αλλά γιατί «είναι βιώσιμα».  Και όσο η κτηνοτροφία συρρικνώνεται, όσο το κρέας γίνεται ακριβό και ενοχοποιημένο, τόσο η επιλογή μετατρέπεται σε υποχρέωση. Δεν θα σου το επιβάλουν. Απλώς δεν θα έχεις εναλλακτική.

Γεννιέται το πραγματικό ερώτημα: γιατί τέτοια μανία με τον αγρότη και το κοπάδι του;

Γιατί τόση αυστηρότητα στη στάνη και τόση επιείκεια στην πολεμική βιομηχανία, στις πολυεθνικές της ενέργειας, στις αλόγιστες τεχνολογικές φούσκες που καταπίνουν ρεύμα όσο ολόκληρες χώρες;

Πόσο «πράσινη» είναι μια πολιτική που ξεριζώνει ανθρώπους από τη γη τους και βαφτίζει την επιβίωση ρύπανση;

Στην Ελλάδα το έργο το βλέπουμε καθαρά. Μαζικοί σφαγιασμοί ζώων, ελάχιστη στήριξη των κτηνοτρόφων, καμία σοβαρή στρατηγική για να μείνει ο κόσμος στο επάγγελμα.

Η ύπαιθρος αδειάζει, η γη συγκεντρώνεται, και κάποιοι τρίβουν τα χέρια τους. Όχι οι μικροί παραγωγοί πάντως.

Αν όλα αυτά συνδέονται και δύσκολα πείθεται κανείς ότι δεν συνδέονται, τότε δεν μιλάμε απλώς για περιβαλλοντική πολιτική. Μιλάμε για αναδιάρθρωση της κοινωνίας, της διατροφής και τελικά της ζωής μας.

Χωρίς σοβαρή ενημέρωση, χωρίς ουσιαστικό διάλογο, χωρίς τη συγκατάθεση των πολλών.

Και εδώ τελειώνουν οι αυταπάτες. Οι αγώνες των αγροτών δεν είναι «συντεχνιακοί». Είναι αγώνες για το ποιος θα ελέγχει την τροφή, τη γη και το σώμα μας.

Όποιος τους απαξιώνει σήμερα, αύριο θα αναρωτιέται γιατί όλα μετριούνται, όλα επιτηρούνται και τίποτα δεν αποφασίζεται πια από τους ίδιους τους ανθρώπους.

Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν η αγελάδα ρυπαίνει. Το ερώτημα είναι ποιος αποφασίζει τι σημαίνει ζωή, τροφή και μέλλον και για ποιον.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ Η σημειολογία μιας διαφορετικής Ιθάκης (του Κώστα Θερμογιάννη)