Το Βασίλειο της Ατιμωρησίας και η Κανονικότητα της Σήψης (του Γιώργου Καρανάσιου)

Στην Ελλάδα τα σκάνδαλα σπάνια αποκαλύπτονται με στόχο τη δικαιοσύνη. Συνήθως «παίζονται». Μετατρέπονται σε θέαμα, σε τηλεοπτικό και πολιτικό προϊόν, μέχρι να εξαντληθεί το ενδιαφέρον του κοινού.

Όχι για να αποδοθούν ευθύνες, αλλά για να κουραστεί η κοινωνία.

Η αλήθεια δεν θάβεται, πνίγεται μέσα στον θόρυβο, την επικοινωνιακή υπερπληροφόρηση και την προπαγάνδα.

Το Σαπιοσύστημα εξουσίας έχει μάθει να επιβιώνει μ' αυτόν τον τρόπο. Μετατρέπει κάθε αποκάλυψη σε ακόμη ένα επεισόδιο ενός γνώριμου έργου.

Οι Εξεταστικές Επιτροπές, ειδικά στη βαλκανική εκδοχή της ελληνικής πολιτικής ζωής, λειτουργούν συχνά ως πολιτικάντα πλυντήρια: εισέρχονται πραγματικά γεγονότα και εξέρχονται ατάκες, υπεκφυγές και θεσμική κοροϊδία.

Το «δεν θυμάμαι» και το «επικαλούμαι το δικαίωμα της σιωπής» παγιώνονται ως επίσημη γραμμή άμυνας, ενώ η ευθύνη διαλύεται μέσα στη συλλογική αμνησία.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, όμως, δεν είναι η ίδια η διαφθορά. Είναι η συνήθεια. Η αποδοχή της ως φυσικής κατάστασης.

Όταν η κοινωνία συνηθίζει, τότε κάθε διαφωνία αντιμετωπίζεται ως απειλή. Όχι επειδή είναι πραγματικά επικίνδυνη, αλλά επειδή μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο.

Το σύστημα δεν φοβάται τον θυμό, τον διαχειρίζεται. Τον απορροφά, τον εκτονώνει, τον κατευθύνει. Αυτό που φοβάται πραγματικά είναι το απρόβλεπτο.

Τον πολίτη που δεν ανήκει, δεν χρωστά, δεν εξαρτάται. Εκείνον που δεν μπορεί να ενταχθεί σε σχήματα πειθαρχίας. Αυτός βαφτίζεται εύκολα «αποσταθεροποιητικός». Όχι γιατί απειλεί τη χώρα, αλλά γιατί απειλεί τις καρέκλες.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να διαβαστεί και η μαζική αποχή, που είχαμε. Δεν ήταν απλώς αδιαφορία, όσο κι αν κάποιοι επιμένουν να την παρουσιάζουν έτσι.

Ήταν, σε μεγάλο βαθμό, περιφρόνηση. Μια σιωπηλή άρνηση νομιμοποίησης ενός πολιτικού κύκλου που μιλά διαρκώς για «σταθερότητα», αλλά τρέμει κάθε ουσιαστική ανατροπή.

Και αυτή η στάση φοβίζει περισσότερο από οποιαδήποτε διαδήλωση. Γιατί η αποχή μπορεί να επιστρέψει. Να μετατραπεί σε θέση, σε στάση, σε πράξη. Και τότε να τιμωρήσει.

Όποια φωνή δεν ελέγχεται, είτε απαξιώνεται είτε επιχειρείται να φιμωθεί.

Η επίκληση του «κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου» συχνά λειτουργεί επιλεκτικά. Άλλοτε ως πραγματική αρχή και άλλοτε ως εργαλείο πίεσης, όπως δείχνουν πρόσφατες πρακτικές ελέγχων και στοχοποίησης συλλογικών πρωτοβουλιών - επιλεκτικός έλεγχος ΑΑΔΕ στον Σύλλογο Τεμπών.

Σε αυτό το κλίμα, προτιμάται ο «πιστός» πολίτης από τον σκεπτόμενο - όπως είχε προτρέψει η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου τη Μ. Καρυστιανού. Το δάκρυ από τη διεκδίκηση. Η σιωπή από την απαίτηση. Το σύστημα δεν αντέχει ανθρώπους που δεν ζητούν άδεια.

Η συζήτηση για «νέες ισορροπίες» και κυβερνήσεις συνεργασίας παρουσιάζεται ως αλλαγή, αλλά στην ουσία αφορά τη διαχείριση της φθοράς. Ανακύκλωση προσώπων, παλιές αποτυχίες βαπτισμένες «εμπειρία». Όχι για να αλλάξει κάτι, αλλά για να διασωθεί ό,τι έχει ήδη φθαρεί.

Το πραγματικό πρόβλημα για το σύστημα δεν είναι ο θυμωμένος πολίτης. Είναι ο πολίτης που αρχίζει να καταλαβαίνει. Που παύει να είναι προβλέψιμος. Και αυτό δεν αντιμετωπίζεται ούτε με εξεταστικές επιτροπές, ούτε με επικοινωνιακές παραστάσεις, ούτε με κυβερνήσεις ανακύκλωσης.

Κάποια στιγμή το έργο θα τελειώσει.

Και τότε τα φώτα που θα ανάψουν δεν θα είναι της σκηνής.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ «Σπέρνοντας διαφθορά, θερίζοντας ερήμωση» (του Γιάννη Σαρακιώτη)