23 Απριλίου 1564. 460 χρόνια πριν. Και 23 Απριλίου 1616. 408 χρόνια πριν. Ιστορικές συμπτώσεις της 23ης Απριλίου στους κύκλους της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας.
Γράφει η Λίλη Τσώνη
Μέλος
της The Literary London Society,
της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών,
και Πρόεδρος του Ομίλου Φθιωτών
Λογοτεχνών & Συγγραφέων
23 Απριλίου, λοιπόν. Μία ημέρα που αντανακλά την αίγλη της Λογοτεχνίας μέσα και από ημερομηνίες-ορόσημα, αφού αφορούν ανθρώπους που τα έργα τους άφησαν σπουδαία αποτυπώματα στην Ευρωπαϊκή και Παγκόσμια Ιστορία των Γραμμάτων και του Πνεύματος, του Πολιτισμού και της Τέχνης. Και… τρεις μεγάλοι των Γραμμάτων, ο William Shakespeare, ο Miguel de Cervantes, αλλά και ο Inca Garcilaso de la Vega. Και ανάμεσά τους, η ημερομηνία της δικής τους σύμπτωσης…
23 Απριλίου 1564. Αγγλία.
Γεννιέται ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Είναι η πιο πιθανή, η επικρατέστερη και η καθιερωμένη ημερομηνία γέννησής του, δεδομένου ότι η βάφτισή του έγινε στις 26 Απριλίου 1564, σύμφωνα με τα μητρώα εκκλησίας του Stratford-Upon-Avon, όπου γεννήθηκε. Εκείνη την εποχή, η τελετή της βάφτισης γινόταν στις αμέσως επόμενες τρεις ημέρες μετά τη γέννηση και όχι αργότερα από την πρώτη Κυριακή μετά τη γέννηση. Οπότε, ο Σαίξπηρ δεν θα μπορούσε να είχε γεννηθεί νωρίτερα από την προηγούμενη Κυριακή, 23 Απριλίου. Οι τρεις ημέρες μεταξύ γέννησης και βάπτισης, άλλωστε, ήταν ένα εύλογο διάστημα.
23 Απριλίου 1616. Ισπανία.
Πεθαίνει ο Miguel de Cervantes, ο επαναστάτης λογοτέχνης Μιχαήλ Θερβάντες του Δον Κιχώτη και του Δον Κιχωτισμού, ο επαγγελματίας Ισπανός στρατιώτης που έγινε ο μεγαλύτερος συγγραφέας στην ισπανική γλώσσα και ο κατ' εξοχήν μυθιστοριογράφος, παγκοσμίως, με το έργο του να ανήκει στη Χρυσή Εποχή (περ. 1492-1648) της Ισπανίας, και… 408 χρόνια τώρα… δεν λέει να ξεχασθεί!
23 Απριλίου 1616. Αγγλία.
Πεθαίνει ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ο Άγγλος θεατρικός συγγραφέας του Αγγλικού Αναγεννησιακού Θεάτρου, ποιητής και ηθοποιός, ο μεγαλύτερος συγγραφέας στην Αγγλική γλώσσα, ο κατεξοχήν παγκόσμιος δραματουργός, γνωστός και ως Bard of Avon, o Βάρδος του Έηβον (γεννήθηκε και πέθανε στο μεσαιωνική πόλη εμπορίου, Stratford-upon-Avon, στις όχθες του ποταμού Έηβον), ενώ συχνά τον αποκαλούν εθνικό ποιητή της Αγγλίας. Μνημείο στην εκκλησία του Αγίου Πνεύματος (Holy Trinity Church) στο Stratford-upon-Avon, ενημερώνει ότι ο Σαίξπηρ πέθανε στις 23 Απριλίου 1616, ενώ η ταφή του καταγράφεται στο μητρώο της ενορίας της ίδιας πόλης, στις 25 Απριλίου 1616.
Σημείωση: Στην Ισπανία εκείνη την εποχή, ήδη από το 1582, ίσχυε το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Στην Αγγλία, από το 1753, ίσχυε το Ιουλιανό ημερολόγιο. Η διαφορά ανάμεσα στα δύο ημερολόγια ήταν 10 ημερολογιακές ημέρες, με το Γρηγοριανό ημερολόγιο των Ισπανών να προηγείται. Έτσι, με τη διαφορά των δύο ημερολογίων, αν κάποιος θα ήθελε να ακολουθήσει το Γρηγοριανό ημερολόγιο, θα έλεγε ότι ο Σαίξπηρ πέθανε 10 ημέρες μετά το θάνατο του Θερβάντες, δηλαδή στις 3 Μαΐου 1616.
1922. Ισπανία. Ο Ισπανός συγγραφέας Vicente Clavel Andrés θέλει να τιμήσει τον συγγραφέα της Χρυσής Εποχής για την Ισπανία, τον Μιχαήλ Θερβάντες, με ξεχωριστό τρόπο και ψάχνει να τον βρει. Ψάχνει χωρίς να βιάζεται. Πρέπει να είναι μια ξεχωριστή ιδέα. Μια ιδέα που, όχι απλά να φαίνεται αρκετά καλή, αλλά να είναι η καλύτερη από όλες. Η ιδέα βρέθηκε και, τελικά, θα την πραγματοποιήσει τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1926.
1926. Επιλέγεται η 7η Οκτωβρίου, ημέρα των γενεθλίων του Μιχαήλ Θερβάντες, για να πραγματοποιηθεί η αρχική ιδέα του Βιτσέντε Κλαβέλ Αντρέ προς τιμή του συγγραφέα, αλλά μόνο για τα επόμενα τρία, συνεχόμενα έτη.
1930. Μεταφέρεται και οριστικοποιείται η ημερομηνία τιμής στο πρόσωπο του Μιχαήλ Θερβάντες. Και αυτή, θα είναι η ημέρα της επετείου του θανάτου του. Η 23η Απριλίου, που συνεχίζει να γιορτάζεται μέχρι σήμερα. Την ίδια ημερομηνία στην Ισπανία, γιορταζόταν ήδη η δημοφιλής γιορτή της Diada de Sant Jordi. Γιορτή αφιερωμένη στον προστάτη Άγιο της Καταλονίας, τον Sant Jordi, τον δικό τους Άγιο Γεώργιο. Στη διάρκεια αυτής της γιορτής, τα αγαπημένα πρόσωπα αντάλλασσαν μεταξύ τους δώρα.
1931. Πάλι στην Ισπανία. Συγκεκριμένα, στη Βαρκελώνη αυτή τη φορά.
Από την Έκθεση Βιβλίου του 1931 στη Βαρκελώνη και στο εξής, καθιερώνονται ως δώρα που θα ανταλλάσσονται στην Diada de Sant Jordi, ένα βιβλίο και ένα τριαντάφυλλο, και αυτό ακριβώς συνεχίζουν να κάνουν οι Ισπανοί. Για εκείνους, η 23η Απριλίου είναι η Ημέρα των Βιβλίων και των Τριαντάφυλλων!
1995. Η UNESCO αποφασίζει ότι η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και Πνευματικών Δικαιωμάτων, θα γιορτάζεται στις 23 Απριλίου.
Παγκόσμια Γιορτή του Βιβλίου και, στο απαραίτητο flashback κάθε 23 του Απρίλη με τον William Shakespeare και τον Miguel de Cervantes, μαζί τους παίρνει τη θέση του και ο Περουβιανός Inca Garcilaso de la Vega, γνωστός και ως El Inca, ο Ίνκα.
Μη αναφορά στον El Inca, θα αποτελούσε παράλειψη και αυτό δεν θα το επέτρεπα… Δεν θα επέτρεπα να μην αναφερθώ στον σημαντικό χρονικογράφο, συγγραφέα και λογοτέχνη, τον Inca Garcilaso de la Vega ή El Inca. Τον Ίνκα που γεννήθηκε στην Αμερική, έκανε την είσοδό του στη Δύση και αναγνωρίστηκε μέσα από τα χρονικά του, εκείνα της ιστορίας, του πολιτισμού και της κοινωνίας των Ίνκας, αποκτώντας ένα πλατύ κοινό στην Ευρώπη.
Η μητέρα του El Inca ήταν Βασιλική απόγονος των Ίνκας. Ο πατέρας του ήταν Ισπανός conquistador, δηλαδή εξερευνητής-στρατώτης, και είχε τιμηθεί με το δικαίωμα του encomendero* από τους ιθαγενείς της Ισπανικής κυριαρχίας. (Το δικαίωμα του encomendero, ήταν το δικαίωμα κάποιου Ίνκα να απολαμβάνει την τιμή των υπολοίπων Ινδιάνων Ίνκας, δικαίωμα που απέρρεε από την εμπιστοσύνη των Ίνκας να του αναθέσουν το καθήκον να φροντίζει για την ευημερία και την εκπαίδευσή τους. Οι Ίνκας ήταν ευγενείς άνθρωποι, κέρδιζαν τον σεβασμό και συχνά τους είχε ανατεθεί ρόλος στην Διακυβέρνηση των δικών τους εδαφών).
Ο Inca Garcilaso de la Vega πέθανε και αυτός στις 23 Απριλίου του 1616, στην ημερομηνία της ίδιας σύμπτωσης που τον δένει με τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ και τον Μιχαήλ Θερβάντες, χωρίς βεβαίως κανένας να αμφισβητεί ότι, ίσως να υπήρξαν και άλλοι εξέχοντες συγγραφείς που γεννήθηκαν ή πέθαναν την ίδια ημερομηνία.
Η συμβολική ημερομηνία της 23ης του Απρίλη δεν είναι μια απλή Γιορτή Βιβλίου.
Είναι η ίδια η Παγκόσμια Λογοτεχνία και η προώθηση μιας ευχάριστης συνήθειας.
Της συνήθειας της ανάγνωσης του παραδοσιακού Βιβλίου.
Η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου είναι μία γέφυρα που ενώνει τις γενεές και τους πολιτισμούς.
Μία ημέρα-Σύνδεσμος ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον του γραπτού λόγου.
Αλλά και μια ημέρα ενθάρρυνσης των Συγγραφέων, για την υπεράσπιση των βιβλίων τους και των Πνευματικών Δικαιωμάτων τους.
Ταυτόχρονα, είναι η ημέρα μιας σοβαρής υπενθύμισης και για τους ίδιους τους συγγραφείς και λογοτέχνες, που πρέπει να λάβουν όλοι, σοβαρά, υπόψη τους.
Της υπενθύμισης των ορίων και των δικαιωμάτων, που και οι ίδιοι οι άνθρωποι που γράφουν, οφείλουν να σέβονται και να μην ξεπερνούν. Κυρίως αυτοί…
Ημέρα υπενθύμισης πως, όταν τους δίδεται το επίσημο δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν κάτι, το οποίο πνευματικά ανήκει σε άλλους, οφείλουν να μην ξεχνούν ότι επιβάλλεται να αναφέρονται γραπτώς με λεπτομερή, προσωπική αναφορά τους, στην προέλευση κάθε στοιχείου, που το σκέφθηκε και το έγραψε κάποιος άλλος, πριν από αυτούς, όσο και αν τους αρέσει αυτό το στοιχείο και όσο και αν ταιριάζει στο κείμενο που γράφουν.
Για αυτόν τον λόγο, άλλωστε, καθιερώθηκαν τα Πνευματικά Δικαιώματα, παγκοσμίως γνωστά ως Copyright, με Διεθνές σύμβολό τους το © και τη συντομογραφία Copr.
Οι συγγραφείς και λογοτέχνες, ας θυμόμαστε πως δεν αρκεί σε όλες τις περιπτώσεις μόνο το γνωστό attribution, δηλαδή η εύκολη, απλή, επιγραμματική αναφορά, ούτε για την πιο μικρή λεξούλα ή την πιο ασήμαντη εικόνα, που δεν μας ανήκει πνευματικά, αλλά θέλουμε να την χρησιμοποιήσουμε.
Οφείλουμε να είμαστε σίγουροι αν, πραγματικά, μας δίδεται συγκεκριμένο δικαίωμα για να τη δανεισθούμε και να τη χρησιμοποιήσουμε.
Τέλος, είναι επίσης σημαντικό, να γνωρίζουμε ότι, σε κάθε χώρα ισχύουν διαφορετικές, σημαντικές λεπτομέρειες για το Copyright και υπάρχουν αυστηρές συνέπειες, για την μη τήρησή τους.
Λίλη Μπαρτσιώκα-Τσώνη
Ακολούθησε το LamiaReport στο Facebook... για να μη χάνεις είδηση!
