Ο ρόλος της στέβιας στην πρόληψη και διαχείριση χρόνιων παθήσεων

Η στέβια (Stevia rebaudiana Bertoni) είναι ένα φυτό που παράγει φυσικά γλυκαντικά χωρίς θερμίδες από τα φύλλα του και χρησιμοποιείται ευρέως ως εναλλακτική της ζάχαρης. Η χρήση της ως φυσικό υποκατάστατο ζάχαρης έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, χάρη στο αυξανόμενο ενδιαφέρον για υγιεινή διατροφή. Τα κύρια γλυκαντικά συστατικά της στέβιας (οι γλυκοζίτες στεβιόλης) είναι 200-300 φορές γλυκύτερα από τη ζάχαρη, γεγονός που επιτρέπει ελάχιστη ποσότητα εκχυλίσματος στέβιας να προσδίδει την ίδια γλύκα χωρίς θερμίδες και χωρίς να ανεβάζει το σάκχαρο του αίματος. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα σκευάσματα φύλλων στέβιας ως φυσικό μη-θερμιδικό γλυκαντικό όχι μόνο είναι ασφαλή για άτομα με διαβήτη, υπέρταση και παχυσαρκία, αλλά μπορούν να συμβάλουν και στην αντιμετώπιση αυτών των παθήσεων ή την πρόληψη των επιπλοκών τους.

Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά τα ερευνητικά ευρήματα σχετικά με τη συμβολή της στέβιας στην πρόληψη και διαχείριση χρόνιων νοσημάτων – συγκεκριμένα του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, της υπέρτασης και των καρδιαγγειακών νοσημάτων, της παχυσαρκίας και μεταβολικών διαταραχών, καθώς και του οξειδωτικού στρες και των φλεγμονωδών παθήσεων.

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2

Η στέβια θεωρείται ιδιαίτερα πολύτιμη για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καθώς παρέχει γλυκιά γεύση χωρίς να επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Οι διτερπενικοί γλυκοζίτες της στέβιας δεν μεταβολίζονται σε γλυκόζη και δεν απορροφώνται από το πεπτικό, επομένως η κατανάλωση στέβιας δεν αυξάνει το σάκχαρο του αίματος. Επιπλέον, κλινικές δοκιμές υποδεικνύουν ότι η στέβια μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση της γλυκόζης μετά το γεύμα: για παράδειγμα, η κατανάλωση ροφήματος με στέβια πριν από γεύμα έχει δειχθεί ότι οδηγεί σε χαμηλότερα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης συγκριτικά με ροφήματα με ζάχαρη.

Οι πιθανοί μηχανισμοί δράσης της στέβιας στον διαβήτη σχετίζονται με την ενίσχυση της ινσουλινικής απόκρισης και την επιβράδυνση της απορρόφησης υδατανθράκων. Έχει παρατηρηθεί ότι εκχυλίσματα στέβιας μπορούν να διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος και να αυξήσουν την έκφραση των μεταφορέων γλυκόζης στους ιστούς, βελτιώνοντας την πρόσληψη γλυκόζης από τα κύτταρα.

Υπέρταση και καρδιαγγειακά νοσήματα

Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης συνδέεται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, τόσο μέσω της πρόκλησης παχυσαρκίας και διαβήτη, όσο και μέσω ανεπιθύμητων επιδράσεων στην αρτηριακή πίεση. Η στέβια ως υποκατάστατο μπορεί να συμβάλει στην καρδιαγγειακή υγεία με πολλούς τρόπους. Καταρχάς, υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει αντιυπερτασική δράση: Σε μια διπλή-τυφλή κλινική δοκιμή διάρκειας 2 ετών, η χορήγηση κάψουλων με στεβιοζίτη (ένα από τα κύρια γλυκοζιτικά της στέβιας) σε ασθενείς με ήπια υπέρταση οδήγησε σε σημαντική μείωση της συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης σε σύγκριση με εικονικό φάρμακο. Αντίθετα, μελέτες σε άτομα με φυσιολογική πίεση έδειξαν ότι η στέβια δεν προκαλεί περαιτέρω υπόταση – δηλαδή φαίνεται να ασκεί ευεργετική επίδραση όταν υπάρχει υπέρταση, χωρίς να επηρεάζει την πίεση όταν αυτή είναι ήδη φυσιολογική. Αυτή η επιλεκτική δράση καθιστά τη στέβια μια ασφαλή επιλογή γλυκαντικού για υπερτασικούς.

Πέρα από την αρτηριακή πίεση, η στέβια μπορεί να ωφελήσει το καρδιαγγειακό σύστημα μέσω βελτίωσης των μεταβολικών παραγόντων κινδύνου. Αντικαθιστώντας τη ζάχαρη, μειώνει την πρόσληψη θερμίδων και συνεπώς συμβάλλει σε καλύτερο σωματικό βάρος και λιπιδικό προφίλ. Συνεπώς, η ενσωμάτωση της στέβιας μπορεί να βοηθήσει τόσο στην πρόληψη της υπέρτασης (μέσω υγιέστερου σωματικού βάρους και μεταβολισμού), όσο και στη διαχείριση υπάρχουσας υπέρτασης, δρώντας επικουρικά στη μείωση της πίεσης και την προστασία των αγγείων.

Παχυσαρκία και μεταβολικές διαταραχές

Η αντικατάσταση των θερμιδικών γλυκαντικών με στέβια αποτελεί μια στρατηγική μείωσης των θερμίδων που μπορεί να συντελέσει στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Η παχυσαρκία συνδέεται με ποικίλες μεταβολικές διαταραχές (όπως δυσλιπιδαιμίες, αντίσταση στην ινσουλίνη, λιπώδη νόσο ήπατος), και η μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης είναι κεντρικής σημασίας για τον έλεγχό της. Η στέβια παρέχει τη δυνατότητα να μειωθεί δραστικά η πρόσληψη σακχάρων και θερμίδων χωρίς στέρηση της γλυκιάς γεύσης. Έτσι, βοηθά στη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης συνολικά: σε μελέτες, όσοι κατανάλωναν τρόφιμα ή ποτά με στέβια αντί για ζάχαρη προσλάμβαναν λιγότερες θερμίδες, χωρίς να αντισταθμίζουν τρώγοντας περισσότερο αργότερα. Αυτό δείχνει ότι η στέβια μπορεί να μειώσει το θερμιδικό φορτίο χωρίς να οδηγεί σε αντιδραστική υπερκατανάλωση τροφής, διευκολύνοντας έτσι τον έλεγχο βάρους.

Οξειδωτικό στρες και φλεγμονώδεις παθήσεις

Εκτός από τις μεταβολικές της ωφέλειες, η στέβια διαθέτει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που μπορεί να τη κάνουν χρήσιμη στην πρόληψη ή διαχείριση χρόνιων παθήσεων που συνοδεύονται από οξειδωτικό στρες και φλεγμονή. Τα φύλλα της περιέχουν πληθώρα φυτοχημικών (πολυφαινόλες, φλαβονοειδή, βιταμίνες) με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα εκχυλίσματα στέβιας μπορούν να εξουδετερώσουν τις ελεύθερες ρίζες και να δεσμεύσουν μεταλλικά ιόντα που καταλύουν την παραγωγή ριζών, περιορίζοντας έτσι τις οξειδωτικές βλάβες στα κύτταρα. 

Παράλληλα, η στέβια φαίνεται να ασκεί αντιφλεγμονώδη δράση. Συγκεκριμένες διτερπενικές ουσίες του φυτού έχουν βρεθεί ότι αναστέλλουν την παραγωγή προφλεγμονωδών μορίων – για παράδειγμα, μειώνουν την έκκριση νιτρικού οξειδίου (NO) και την έκφραση της επαγώγιμης συνθετάσης του NO (iNOS) σε ενεργοποιημένα μακροφάγα, παρεμποδίζοντας σηματοδοτικές οδούς όπως του NF-κB που πυροδοτούν τη φλεγμονή.

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, η στέβια αναδεικνύεται ως ένα πολύτιμο εργαλείο στη διατροφική αντιμετώπιση σύγχρονων χρόνιων παθήσεων. Ως φυσικό γλυκαντικό χωρίς θερμίδες, δίνει τη δυνατότητα για γλυκιά γεύση χωρίς ενοχές, βοηθώντας στην πρόληψη του διαβήτη, της παχυσαρκίας και των καρδιαγγειακών νοσημάτων μέσω της μείωσης της πρόσληψης ζάχαρης. Παράλληλα, χάρη στις βιοδραστικές της ιδιότητες, προσφέρει αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη προστασία, ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού έναντι του οξειδωτικού στρες και της χρόνιας φλεγμονής που υποκινούν πολλά νοσήματα. Η ενσωμάτωση της στέβιας στη διατροφή – είτε ως γλυκαντικό στο καθημερινό τσάι/καφέ και στα επιδόρπια, είτε μέσα από βιομηχανοποιημένα προϊόντα με στέβια – μπορεί να συμβάλει σε μια πιο υγιεινή δίαιτα και, κατ’ επέκταση, σε έναν πιο υγιή τρόπο ζωής.

https://www.lamiastevia.gr/

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ Λαμία: Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για τη φωταγώγηση του Χριστουγεννιάτικου δέντρου