Η μουσειακή εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης (της Έφης Παπαευθυμίου)

Ο ρόλος των μουσείων έχει αλλάξει ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι απλώς οι θεματοφύλακες των υλικών τεκμηρίων της Ιστορίας και του Πολιτισμού, αλλά χώροι όπου ο επισκέπτης μπορεί να βιώσει μια σύνθετη εμπειρία ψυχαγωγίας, απόκτησης νέων γνώσεων, αισθητικής απόλαυσης, συμμετοχής σε δραστηριότητες, κοινωνικής συναναστροφής και ηρεμίας.

Ιδιαίτερα στην περίπτωση του Μουσείου Ακρόπολης, το ίδιο το σύγχρονο κτήριο συμβάλλει αποφασιστικά με την αρχιτεκτονική του, σε μια ποιοτική με μοναδικά χαρακτηριστικά εμπειρία, καθώς το αρχιτεκτόνημα «συνομιλεί» διαρκώς με τον αρχαίο χώρο:

1. Η θέση του Μουσείου Ακρόπολης τόσο κοντά στον βράχο της Ακρόπολης, επιτρέπει στους επισκέπτες να πραγματοποιούν με τη φαντασία τους νοερές προβολές των έργων στον ιερό βράχο, από όπου αποσπάστηκαν.
2. Τα μεγάλα υαλοστάσια που επιτρέπουν αυτήν την οπτική επαφή και στο φυσικό φως να εισέρχεται στον χώρο και να δημιουργεί τις συνθήκες φωτισμού, που είχαν τα γλυπτά στον φυσικό τους χώρο.
3. Η ελαφριά «στροφή» του 3^ου επιπέδου, με τα γλυπτά του Παρθενώνα, ως προς τον άξονα του κτηρίου, ώστε να βρίσκεται σε ακριβώς όμοιο προσανατολισμό και παραλληλία, με το μνημείο του Παρθενώνα απέναντι.
4. Η ανύψωση του κτηρίου πάνω από το οικόπεδο Μακρυγιάννη με την ανοιχτή ανασκαφή, ώστε να παρέχεται στους επισκέπτες η δυνατότητα να «περπατήσουν» σε μια αρχαϊκή γειτονιά της Αθήνας.
5. Η οπτική επαφή με το γαλάζιο του αττικού ουρανού και το σύγχρονο αστικό τοπίο.
6. Ο τρόπος που η εσωτερική διευθέτηση των χώρων και των διαδρομών του Μουσείου προσομοιώνει τις κινήσεις που έκαναν οι πολίτες της αρχαίας πόλης ανεβαίνοντας προς την Ακρόπολη, όπως για παράδειγμα η ανάβαση της μεγάλης κλίμακας που οδηγεί από το 1^ο στο 2^ο επίπεδο του Μουσείου και παραπέμπει στην ανάβαση προς τα Προπύλαια.
7. Η ελεύθερη κίνηση των επισκεπτών στο 2^ο επίπεδο, όπου βρίσκονται τα διάφορα αφιερώματα, απλωμένα στον χώρο πάνω σε βάθρα, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να κινηθούν γύρω από τα εκθέματα και να τα δουν ολόπλευρα, χωρίς προστατευτικά κιγκλιδώματα ή προθήκες.

Η αισθητηριακή πρόσληψη της εμπειρίας αποκτά έτσι χαρακτηριστικά με ειδικό βάρος που καθορίζουν την ποιότητά της και υπογραμμίζουν την αδιαχώριστη σχέση των αισθητηριακών προσλήψεων και των νοητών συλλήψεων για την αποκατάσταση της εμπειρίας στην ολότητά της.  Οι διαπιστώσεις αυτές έχουν ιδιαίτερη σημασία για την κατανόηση της μουσειακής εμπειρίας και του τρόπου που βιώνεται από τους επισκέπτες της στο Μουσείο Ακρόπολης.

Οι  παραπάνω επισημάνσεις θέτουν εν αμφιβόλω την πολιτιστική εμπειρία σε μουσεία –μπουτίκ, που εκθέτουν αντικείμενα διαφόρων προελεύσεων, αποκομμένα από τον φυσικό τους χώρο και το κοινωνικό και ιστορικό τους συγκείμενο, διαμελίζοντας την εμπειρία σε αισθητή και νοητή και θεωρώντας την αισθητηριακή πρόσληψη υποδεέστερη ή μη επηρεάζουσα την τελική πολιτιστική εμπειρία.

Στη μουσειακή εμπειρία τα αντικείμενα δίδονται άμεσα, αυθεντικά και βέλτιστα, γιατί επιτρέπουν στον επισκέπτη την εποπτεία. Η εποπτεία είναι αυτή που προσθέτει την αποβλεπτική πληρότητα στο αντικείμενο και αυτή που κάνει τον επισκέπτη κάτοχο νέας γνώσης. Όταν το αντικείμενο προσφέρεται εποπτικά, τότε προσφέρεται εναργώς, δηλαδή αποκαλύπτεται η αλήθεια του.

Κατόπιν όσων αναφέρθηκαν, εκφράζεται η άποψη ότι τέτοιου είδους εποπτεία του αρχαίου κόσμου του 5^ου αι. π.Χ και της πόλης κράτους της Αθήνας, μόνο στο Μουσείο Ακρόπολης είναι δυνατόν να επιτευχθεί.

Δρ. Ευφημία Παπαευθυμίου

Αρχαιολόγος- Ιστορικός Τέχνης
MSc Τουριστικής Ανάπτυξης

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ Οι μαθητές του 1ου ΓΕΛ Λαμίας έστειλαν ηχηρό μήνυμα για μια "Κοινωνία χωρίς Ανισότητες"! (ΒΙΝΤΕΟ-ΦΩΤΟ)