Του Βάιου Παπαδημητρίου- Ουρολόγου (Λαμία)

Ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι μία εξειδικευμένη εξέταση και αποτελεί τον καλύτερο τρόπο αντικειμενικής εκτίμησης της λειτουργίας και δυσλειτουργίας  του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος. Εκτιμάται με απλά λόγια πώς λειτουργεί η ουροδόχος κύστη και η ουρήθρα και αν επιτελούν σωστά το ρόλο τους κατά την αποθήκευση των ούρων και κατά την ούρηση. Η ουροδυναμική εξέταση απαιτεί την τοποθέτηση 2 πολύ λεπτών καθετήρων στην κύστη και στο ορθό και με αυτό τον τρόπο καταγράφονται οι πιέσεις μέσα στην κύστη, στην κοιλιά και η πίεση του μύ της κύστης που λέγεται εξωστήρας. Με αυτό τον τρόπο ο ουρολόγος μπορεί να ερμηνεύσει συμπτώματα όπως η ακράτεια ούρων,η συχνουρία, η επιτακτικότητα, η διακοπτόμενη ούρηση και το ατελές άδειασμα της ουροδόχου κύστης. Ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός σε νευρολογικούς ασθενείς όπου υπάρχει ,εκτός των άλλων, και κίνδυνος βλάβης των νεφρών λόγω των αυξημένων πιέσεων στην κύστη. Τέτοιοι ασθενείς είναι κυρίως όσοι έχουν υποστεί κατάγματα σπονδυλικής στήλης, οι ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας και ασθενείς με εκ γενετής ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης (δισχιδής ράχη και μυνιγγομυελοκήλη).Ο ουροδυναμικός έλεγχος βοηθά καθοριστικά στο σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπείας σε αυτή την κατηγορία. Επίσης μπορεί να είναι χρήσιμος στην εκτίμηση παιδιών με ειδικά προβλήματα στην ούρηση, όπως επιμένουσα νυκτερινή ενούρηση και ατελή κένωση της κύστης.

            Συνηθισμένο εύρημα σε ασθενείς με ακράτεια ούρων είναι η ουροδυναμική ακράτεια προσπαθείας, όπου ουσιαστικά διαπιστώνεται ότι ,ενώ η κύστη δουλεύει φυσιολογικά, είναι αδύναμος ο σφιγκτήρας της ουρήθρας και το πυελικό έδαφος και δεν επαρκούν για να συγκρατήσουν τα ούρα όταν αυξάνει απότομα η ενδοκοιλιακή πίεση (π.χ με το βήχα και το φτέρνισμα). Αυτό είναι πολύ συχνό στις γυναίκες μετά τα 40 ,αλλά και σε άνδρες συνήθως μετά από ριζική προστατεκτομή. Θα συστηθούν ασκήσεις πυελικού εδάφους συνήθως και επί αποτυχίας χειρουργική αντιμετώπιση.

Άλλο συχνό εύρημα του ουροδυναμικού ελέγχου είναι η υπερλειτουργικότητα του εξωστήρα, ακούσιες δηλαδή συσπάσεις της κύστης χωρίς τη θέληση του ασθενούς. Αυτό συνήθως προκαλεί επιτακτικότητα , ξαφνική δηλαδή έντονη επιθυμία για ούρηση που είναι αδύνατο να ανασταλεί και ο ασθενής πρέπει να τρέξει στην τουαλέτα. Συστήνονται αλλαγές του τρόπου ζωής, για παράδειγμα περιορισμός του καφέ και των υγρών και υπάρχουν και κατάλληλα φάρμακα που λέγονται αντιχολινεργικά. Η υπερλειτουργικότητα του εξωστήρα είναι πολύ συχνή στους ασθενείς με κατάγματα της σπονδυλικής κύστης και σκλήρυνση κατά πλάκας.

            Ένα τυπικό ουροδυναμικό τεστ διαρκεί συνήθως 30 λεπτά. Προηγείται η λήψη του ιστορικού και η κλινική εξέταση.  Ο ουροδυναμικός έλεγχος δεν πονά, μπορεί να προκαλέσει μόνο μία μικρή ενόχληση στην αρχή.  Η κύστη γεμίζει από ένα ειδικό καθετήρα με νερό και καταγράφονται οι πιέσεις που προαναφέρθηκαν. Στο τέλος της πλήρωσης της κύστης, ζητείται από τον ασθενή να ουρήσει και έτσι εκτιμάται και η φάση της ούρησης, αν δηλαδή η κύστη μπορεί να συσπαστεί κατάλληλα για να αδειάσει πλήρως ή αν υπάρχει υπολειτουργικότητά της με παραμονή υπολείμματος. Παραμονή μεγάλου υπολείμματος ούρων (>150 ml) μπορεί να σχετίζεται με συχνές ουρολοιμώξεις. Κατά τη διάρκεια του τεστ μπορεί να ζητηθεί από τον ασθενή να βήξει ή να αλλάξει θέση για να αναπαραχθεί η συμπτωματολογία. Επίσης ταυτόχρονα μπορεί να καταγράφεται και η δραστηριότητα των μυών του πυελικού εδάφους με 2 ειδικά αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια . Αυτό λέγεται ηλεκτρομυογραφία και χρησιμεύει στην εκτίμηση της κένωσης της κύστης. Στο τέλος ο γιατρός θα εξηγήσει τα ευρήματα και θα σχεδιαστεί η κατάλληλη θεραπεία.