Το 1984 νομίζω πως ήταν όταν σε ένα άρθρο μου, στην εφημερίδα Τα Νέα, έγραφα για την ανάγκη δημιουργίας στα πανεπιστήμιά μας τμημάτων Θεατρολογίας. Από τότε έχουν περάσει πολλά χρόνια και έχουμε πια τέσσερις τέτοιες σχολές, σε ισάριθμα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Έχουν περάσει και αρκετά χρόνια λειτουργίας τους, ώστε να μπορεί κανείς να κάνει μια αποτίμηση του έργου τους. Παρότι έχω σχηματίσει μια κάποια προσωπική γνώμη με βάση την εμπειρία που είχα ως διδάσκων για ικανό διάστημα στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, αφήνω το έργο της αποτίμησης σε αρμοδιότερους εμού.

Για να γίνει μια αποτίμηση άλλωστε, θα πρέπει να συνεκτιμηθούν πολλά στοιχεία, κι ανάμεσα σε αυτά το περιβάλλον της γενικής, αλλά και της συναφούς, καλλιτεχνικής εν προκειμένω εκπαίδευσης. Θα ήθελα λοιπόν να σκεφθούμε τον πολυποίκιλο χάρτη των σχολών που διακονούν τις τέχνες, είτε πρακτικά είτε θεωρητικά, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, και να αναλογισθούμε το επίπεδο της προσφοράς τους στην κοινωνία, σε σχέση πάντα με τον τρόπο που τις αντιμετωπίζει η πολιτεία. Σχολές για τις οποίες είναι αρμόδιο το υπουργείο Παιδείας και άλλες τις οποίες εποπτεύει το υπουργείο Πολιτισμού, λειτουργούν με τους όρους και τους κανόνες της τρέχουσας κάθε φορά κυβερνητικής πολιτικής, χωρίς να λαμβάνεται υπ' όψιν ποτέ η ιδιαιτερότητα κάθε μιας ξεχωριστά και η ανάγκη ενός κάποιου συντονισμού των, ομοειδών τουλάχιστον, σχολών.

Στο πανόραμα των ιδρυμάτων στα οποία αναφερόμαστε ανήκουν, πέρα από τα θεατρολογικά τμήματα, τα μουσικολογικά αντίστοιχα των πανεπιστημίων, η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, οι Ανώτερες Δραματικές Σχολές, τμήματα ΤΕΙ, η Ανωτέρα Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, ιδιωτικές σχολές χορού και ωδεία, το Σχολείο Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου και άλλες πολλές.

Το κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των εκπαιδευτικών μονάδων είναι η μεταλαμπάδευση της γνώσης σε νέους ανθρώπους, καθώς και μυστικών, θεωριών και πρακτικών για την παραγωγή και καλλιέργεια όλων των μορφών της τέχνης. Δεν θα έπρεπε όλες αυτές οι σχολές να συμπεριλαμβάνονται σε ένα κοινό σχέδιο εκ μέρους της πολιτείας; Δεν αλληλεπιδρούν η μία στην άλλη, όπως κάνουν και τα γνωστικά αντικείμενα που υπηρετούν; Δεν θα πρέπει η ενασχόληση με το θεατρικό παιχνίδι στην κατώτερη βαθμίδα εκπαίδευσης να έχει σχέση με την Ανώτερη Σχολή Θεάτρου, με τις εικαστικές και μουσικές σπουδές και με τη θεωρητική υποστήριξη που παρέχει ένα τμήμα Θεατρικών Σπουδών ταυτόχρονα; Σε ένα τέτοιο μοντέλο εκπαίδευσης δεν θα υπήρχε «οικονομία καλλιτεχνικής παραγωγής» με θετικό πρόσημο; Δεν θα ήταν πληρέστερα τα αποτελέσματα; Δεν θα ήταν κερδισμένοι όσοι εμπλέκονται, είτε ως διδασκόμενοι είτε ως διδάσκοντες, σε όλη αυτή τη διαδικασία; Το αποτέλεσμα για τον πολιτισμό και την κοινωνία δεν θα ήταν σε υψηλότερο βαθμό;

Η διασπορά τους σε δύο υπουργεία και πολλές διευθύνσεις, η πλήρης αδιαφορία των κυβερνήσεων για την ουσιαστική λειτουργία τους και η απαξίωση του έργου που επιτελούν ταλαιπωρούν σχολές και σπουδαστές. Μας δίδουν αμφίβολα αποτελέσματα, παρά τις άοκνες προσπάθειες της συντριπτικής πλειονότητας του διδακτικού προσωπικού και τη φλόγα για μάθηση και δημιουργία μαθητών, σπουδαστών και φοιτητών.

Οι μνημονιακές κυβερνήσεις των ημερών μας, καθώς και το καταστροφικό «Σχέδιο Αθηνά» (εξέθεσαν και τη θεά, τρομάρα τους), επιτείνουν τα κακά αποτελέσματα.

Η ανάληψη της ευθύνης αυτών των σχολών αποκλειστικά από το υπουργείο Παιδείας είναι απαραίτητη. Η αλληλεπίδραση στη λειτουργία τους μέσα από έναν γενικότερο σχεδιασμό μιας και μόνον εποπτεύουσας αρχής θα εξασφάλιζε και την αυτοτέλειά τους στην έρευνα και τη δημιουργία. Τέλος, θα μας επεφύλασσε αποτελέσματα με προσωπικότητα, γνώση εντός τους και εξωστρέφεια στην απεύθυνσή τους στον τελικό αποδέκτη του έργου τέχνης, που είναι η κοινωνία.

Ευελπιστούμε πως σε ένα άλλο πολιτικό τοπίο, μια άλλη (αριστερή, ριζοσπαστική, ευχόμαστε) κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει με τη δέουσα σοβαρότητα το θέμα της καλλιτεχνικής παιδείας με την ευρύτατη έννοια και για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ευελπιστούμε πως σε μια άλλη, καλύτερη της σημερινής Ελλάδα, μαζί με τον αγώνα για ξεπέρασμα της ανθρωπιστικής κρίσης, ότι θα οικοδομηθούν και οι προϋποθέσεις για καλλιτεχνική παιδεία ουσίας, με αναφορά στην κοινωνία, την ανάπτυξη, την πρόοδο του τόπου και του λαού.

Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ