Του Λαμιώτη, Χειρουργού Οφθαλμιάτρου, Γεωργίου Φαράντζου.
Ωχρά κηλίδα ονομάζεται το τμήμα εκείνο του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του οφθαλμού το οποίο είναι υπεύθυνο για την κεντρική όραση (την όραση στο κέντρο του οπτικού πεδίου κάθε οφθαλμού), αλλά και για την διάκριση των λεπτομερειών ενός αντικειμένου.
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (age related macular degeneration) αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες απώλειας της όρασης σε ανθρώπους ηλικίας 60 ετών και άνω. Υπολογίζεται ότι περίπου 200 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από την νόσο παγκοσμίως, αριθμός ο οποίος αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες δεκαετίες. Διακρίνουμε δύο μορφές της νόσου: Α) Ξηρή μορφή. Σε αυτή υπάρχει βλάβη στην περιοχή της ωχράς κηλίδας, χωρίς όμως την παρουσία παθολογικών αγγείων. Είναι η συχνότερη μορφή, έχει πιο προοδευτική εξέλιξη και η βαρύτητά της ποικίλει από την απουσία συμπτωμάτων μέχρι την πλήρη απώλεια όρασης. Β) Υγρή μορφή. Στην περίπτωση αυτή δημιουργούνται παθολογικά αγγεία (χοριοειδικά νεοαγγεία) τα οποία διαρρέουν υγρό ή/ και αιμορραγούν. Η μορφή αυτή είναι η συνηθέστερη αιτία σοβαρής απώλειας όρασης σε ανθρώπους που πάσχουν από ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και έχει ιδιαίτερη σημασία η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή της.
Στα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνονται η αντίληψη «κενών» ή μαύρων σημείων στο οπτικό πεδίο, η αίσθηση ότι τα αντικείμενα εξαφανίζονται ή μετακινούνται παροδικά, καθώς και η αντίληψη των αντικειμένων ως λυγισμένων ή παραμορφωμένων.
Το κάπνισμα αποτελεί τον κύριο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Ειδικότερα, μέσω του οξειδωτικού stress και της φλεγμονής που προκαλεί στους ιστούς του οφθαλμού, εμπλέκεται τόσο στην εμφάνιση όσο και στην επιδείνωση της νόσου.
Είναι πλέον τεκμηριωμένο μέσα από μεγάλες πολυκεντρικές μελέτες ότι οι καπνιστές αντιμετωπίζουν διπλάσιο έως και τετραπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου σε σχέση με τους μη καπνιστές. Μάλιστα ο κίνδυνος εξαρτάται από τον αριθμό των τσιγάρων και την χρονική διάρκεια του καπνίσματος. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι οι καπνιστές είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν την νόσο σε πιο μικρή ηλικία (έως και δέκα έτη νωρίτερα) καθώς επίσης και να εμφανίσουν τα πιο προχωρημένα στάδια αυτής. Επιπλέον στοιχείο που χρήζει προσοχής είναι το γεγονός ότι ο κίνδυνος εμφάνισης της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας παρουσιάζεται αυξημένος ακόμη και στους παθητικούς καπνιστές.
Από την άλλη πλευρά, είναι αποδεδειγμένο ότι η διακοπή του καπνίσματος μειώνει την πιθανότητα τόσο της εμφάνισης όσο και της επιδείνωσης της ασθένειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κίνδυνος εμφάνισης της πάθησης για ανθρώπους που έχουν διακόψει το κάπνισμα για 20 έτη είναι περίπου ίσος με εκείνον των ατόμων που δεν έχουν καπνίσει ποτέ.
Συμπερασματικά, είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη μας ότι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας αποτελεί μία σοβαρή και δυστυχώς όχι σπάνια πάθηση των οφθαλμών η οποία αποδεδειγμένα συνδέεται με την συνήθεια του καπνίσματος. Η πρώτη συμβουλή που θα δώσει ο οφθαλμίατρος στους ασθενείς με την νόσο είναι η διακοπή του καπνίσματος.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: farantzos-ofthalmiatros.gr
