Η σημασία του περάσματος της Ράφα

Στο άνοιγμα του περάσματος της Ράφα προχωράει η Αίγυπτος παρά τις πληροφορίες που ανέφεραν το πρωί πως δεν θα ανοίξει.  

Όπως ανέφερε σήμερα στο Γαλλικό Πρακτορείο πηγή κοντά στις αιγυπτιακές δυνάμεις ασφαλείας, τα φράγματα από μπετόν, που είχαν εγκατασταθεί από τους Αιγυπτίους στα σύνορά τους με την Γάζα αφαιρέθηκαν. Από την κίνηση αυτή διαφαίνεται ότι θα διέλθει προσεχώς η ανθρωπιστική βοήθεια. Το Ισραήλ επιβεβαίωσε χθες ότι θα επιτρέψει σε περιορισμένο αριθμό φορτηγών που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια από την Αίγυπτο να εισέλθουν στη Γάζα, αρχής γενομένης από σήμερα. 

Ενώ ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς συνεχίζεται το ΟΗΕ υπολογίζει πως οι περίπου 2,4 εκατομμύρια κάτοικοι της Γάζας -οι μισοί είναι παιδιά- βρίσκονται στο χείλος της «καταστροφής» επειδή το Ισραήλ τους αρνείται κάθε πρόσβαση σε νερό, ηλεκτρικό και καύσιμα. Όσο για τα αποθέματα τροφίμων, σύντομα θα έχουν εξαντληθεί.

Το Ισραήλ αρνείτο κατηγορηματικά να ανοίξει τα μεθοριακά περάσματα με τη Γάζα. Όμως οι Αμερικανοί κατάφεραν να πείσουν τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να δώσει το πράσινο φως για την αποστολή βοήθειας από την Αίγυπτο μέσω του περάσματος της Ράφα, του μοναδικού ανοίγματος της Γάζας προς τον κόσμο που δεν βρίσκεται στα χέρια του Ισραήλ. Το πρωί πάντως πολλές πηγές δήλωσαν στο CNN πως το πέρασμα δεν θα άνοιγε.

Μολονότι εδώ και ημέρες αεροπλάνα απ' όλο τον κόσμο φέρνουν βοήθεια σε τρόφιμα και φάρμακα, κανένα από τα φορτία αυτά δεν έχει καταστεί μέχρι τώρα δυνατό να μπει στην Γάζα, όπου ο απολογισμός των ισραηλινών βομβαρδισμών ανέρχεται σε σχεδόν 3.800 νεκρούς, από τους οποίους τουλάχιστον 1.500 παιδιά, και περισσότερους από 12.000 τραυματίες, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές.

Η Αίγυπτος συνεχίζει να επισκευάζει τους βομβαρδισμένους δρόμους που οδηγούν στον παλαιστινιακό τερματικό σταθμό και σήμερα «αιγυπτιακά οχήματα και υλικό εισήλθαν για να επισκευάσουν το δρόμο από την παλαιστινιακή πλευρά», ανέφεραν στο Γαλλικό Πρακτορείο αυτόπτες μάρτυρες.

Όπως προαναφέρθηκε, φράγματα από μπετόν, που είχαν τοποθετηθεί στο σύνορο κοντά στο πέρασμα της Ράφα, αφαιρέθηκαν από τους Αιγυπτίους στη διάρκεια της νύχτας, σύμφωνα με μία πηγή στις δυνάμεις ασφαλείας. Χθες, Πέμπτη, το Κάιρο ανακοίνωσε πως «η Ράφα θα ανοίξει την Παρασκευή», χωρίς να δώσει άλλες λεπτομέρειες. Προηγουμένως ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε δηλώσει πως πέτυχε από τον αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φάταχ αλ-Σίσι να «αφήσει να περάσουν μέχρι 20 φορτηγά», ένας αριθμός εντελώς ανεπαρκής, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ο οποίος υπολογίζει σε τουλάχιστον 100 φορτηγά την ημέρα τις ανάγκες των κατοίκων της Γάζας - το 60% των οποίων εξαρτώνταν ήδη πριν από τον πόλεμο από τη διεθνή επισιτιστική βοήθεια.

Ο εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας Μάθιου Μίλερ δήλωσε πως ο Αμερικανός απεσταλμένος για τη βοήθεια στη Γάζα Ντέιβιντ Σάτερφιλντ «συνάντησε ισραηλινούς και αιγύπτιους αξιωματούχους για να δημιουργήσουν μηχανισμούς εφαρμογής της συμφωνίας».

Το Ισραήλ, το οποίο επιβάλλει αυστηρό αποκλεισμό της Γάζας εδώ και περισσότερο από 16 χρόνια, δεν σταματά να επαλαμβάνει πως φοβάται ότι από τη βοήθεια θα επωφεληθεί η Χαμάς και όχι οι άμαχοι και έθεσε τους όρους του: η βοήθεια θα πάει μόνο στους «αμάχους» και αποκλειστικά «στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας», προς το οποίο ο ισραηλινός στρατός διέταξε τους κατοίκους της Γάζας να μετακινηθούν.

Για ποιο λόγο είναι σημαντικό το πέρασμα στη Ράφα

Το πέρασμα της Ράφα, μεταξύ της Λωρίδας της Γάζας και της Αιγύπτου, είναι η μοναδική δίοδος για να εισέλθει βοήθεια στη Γάζα απευθείας από περιοχές εκτός του Ισραήλ και η μοναδική έξοδος που δεν οδηγεί σε ισραηλινό έδαφος. Αποτελεί επίκεντρο της σύγκρουσης μεταξύ του Ισραήλ και της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης Χαμάς καθώς η ανθρωπιστική κρίση εξελίσσεται και εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι κατευθύνονται προς τη νότια Γάζα από το βόρειο τμήμα του θύλακα για να γλιτώσουν από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς.

Πού βρίσκεται το πέρασμα και ποιος το ελέγχει; 

Το πέρασμα είναι στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας, μιας στενής λωρίδας γης που κατοικούν 2,3 εκατ. άνθρωποι και βρίσκεται μεταξύ του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Μεσογείου. Ελέγχεται από την Αίγυπτο.

Τι έχει συμφωνηθεί για τη μεταφορά βοήθειας; 

Ο Μπάιντεν δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι περίπου 20 φορτηγά που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια θα επιτραπεί να εισέλθουν στον θύλακα. Δεν έδωσε χρονοδιάγραμμα αλλά Αμερικανός εκπρόσωπος δήλωσε ότι θα γίνει τις επόμενες ημέρες ύστερα από αποκατάσταση των ζημιών στον δρόμο. Ο Σίσι δήλωσε επίσης: «Αυτό που συμβαίνει τώρα στη Γάζα είναι μια προσπάθεια να αναγκαστούν οι άμαχοι κάτοικοι να γίνουν πρόσφυγες και να μεταναστεύσουν στην Αίγυπτο, κάτι που δεν πρέπει να γίνει αποδεκτό».

Γιατί το πέρασμα της Ράφα είναι τόσο σημαντικό στη σύγκρουση; 

Ως απάντηση στη διείσδυση των μαχητών της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 1.400 Ισραηλινούς, το Ισραήλ επέβαλε πλήρη αποκλεισμό στη Γάζα, διακόπτοντας την ηλεκτροδότηση και σταματώντας όλες τις προμήθειες τροφίμων και καυσίμων. Περίπου 3.500 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της Γάζας.

Ο αποκλεισμός σημαίνει ότι η μοναδική πιθανή δίοδος για την είσοδο βοήθειας στη Γάζα είναι μέσω της Ράφα από την αιγυπτιακή χερσόνησο του Σινά. Είναι επίσης το μοναδικό σημείο εξόδου για τους κατοίκους της Γάζας που θέλουν να φύγουν.

Οι κάτοχοι ξένων διαβατηρίων, συμπεριλαμβανομένων Αμερικανών, έχουν προσεγγίσει το σημείο με την ελπίδα να τους επιτραπεί να διέλθουν στο πλαίσιο κάποιας συμφωνίας, αν και το Κάιρο έχει δηλώσει ότι πρώτα πρέπει να παραδοθεί η βοήθεια. Το Ισραήλ έχει ζητήσει από τους κατοίκους της Γάζα να κινηθούν προς τα νότια, πιο κοντά στη Ράφα, για να προστατευτούν από τους βομβαρδισμούς, αν και οι κάτοικοι λένε ότι δεν μπορούν να βρουν προστασία πουθενά στο πυκνοκατοικημένο θύλακα.

Για ποιο λόγο απαγορεύεται η διέλευση; 

Η Αίγυπτος αντιμετωπίζει με επιφυλακτικότητα κάθε ζήτημα που αφορά την ασφάλεια κοντά στα σύνορα με τη Γάζα στο βορειοανατολικό Σινά, όπου βρέθηκε αντιμέτωπη με τη δράση ισλαμιστών μαχητών, η οποία κορυφώθηκε το 2013 και τώρα έχει σε μεγάλο βαθμό περιοριστεί.

Από τότε που η Χάμας ανέλαβε τον έλεγχο στη Γάζα το 2007, η Αίγυπτος βοήθησε να επιβληθεί αποκλεισμός του θύλακα και περιόρισε πάρα πολύ την κίνηση ανθρώπων και αγαθών. Όπως στα βασικά περάσματα με το Ισραήλ, οι περιορισμοί κάποιες φορές χαλάρωσαν αλλά δεν ήρθησαν, και οι ταξιδιώτες χρειάζονται άδεια ασφαλείας και χρονοβόρους ελέγχους για να περάσουν. Το 2008, δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι εισήλθαν στο Σινά αφού η Χαμάς άνοιξε τρύπες στη οχύρωση των συνόρων, αναγκάζοντας την Αίγυπτο να χτίσει τείχος από πέτρες και τσιμέντο.

Η Αίγυπτος έχει λειτουργήσει ως μεσολαβητής μεταξύ ισραηλινών και παλαιστινιακών φατριών σε συγκρούσεις και περιόδους αναταραχής του παρελθόντος. Αλλά σε εκείνες τις καταστάσεις είχε κλείσει επίσης τα σύνορα, επιτρέποντας να εισέλθει βοήθεια και να εξέλθουν άμαχοι για λόγους υγείας αλλά αποτρέποντας κάθε μεγάλη μετακίνηση ανθρώπων.

Ακόμα και ενώ το Ισραήλ συνεχίζει με τον σφοδρότερο βομβαρδισμό στη Γάζα που έχει κάνει ποτέ ως απάντηση στην επίθεση της Χαμάς, η Αίγυπτος δεν έχει επιδείξει καμία ένδειξη έως τώρα ότι θα αλλάξει η προσέγγισή της.

Για ποιο λόγο τα αραβικά κράτη είναι τόσο απρόθυμα να δεχθούν Παλαιστινίους; 

Οι αραβικές χώρες φοβούνται ότι ο τελευταίος πόλεμος του Ισραήλ με τη Χαμάς στη Γάζα θα μπορούσε να προκαλέσει νέο κύμα μόνιμων εκτοπισμών από τη γη όπου οι Παλαιστίνιοι ελπίζουν να χτίσουν κράτος.

Η Αίγυπτος, το μοναδικό αραβικό κράτος που μοιράζεται σύνορα με τη Γάζα, και η Ιορδανία, που συνορεύει με τη Δυτική Όχθη, έχουν απευθύνει προειδοποιήσεις κατά της εξώθησης των Παλαιστινίων να εγκαταλείψουν τη γη τους.

Ο πρόεδρος Σίσι έχει δηλώσει ότι είναι σημαντικό οι Παλαιστίνιοι «να παραμείνουν σταθεροί και παρόντες στη γη τους», ενώ ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα προειδοποίησε κατά της όποιας απόπειρας «να εκτοπιστούν διά της βίας οι Παλαιστίνιοι από όλα τα παλαιστινιακά εδάφη ή να προκληθεί ο εσωτερικός εκτοπισμός τους».

Για τους Άραβες και τους Παλαιστινίους, η ιδέα του να φύγουν ή να εκδιωχθούν από το έδαφος όπου θέλουν να εγκαθιδρύσουν κράτος θυμίζει τη "Nakba", ή την «καταστροφή, όπου πολλοί Παλαιστίνιοι εγκατέλειψαν ή εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους κατά τον πόλεμο του 1948, που συνόδεψε την ίδρυση του ισραηλινού κράτους.

Το Ισραήλ αμφισβητεί τον ισχυρισμό ότι εκδίωξε τους Παλαιστινίους, λέγοντας ότι έχει δεχθεί επίθεση από πέντε αραβικά κράτη μετά τη δημιουργία του. Περίπου 700.000 Παλαιστίνιοι, ο μισός αραβικός πληθυσμούς αυτού που ήταν η υπό βρετανική εντολή Παλαιστίνη, έχασαν τα υπάρχοντά τους και εκτοπίστηκαν, πολλοί καταφεύγοντας σε γειτονικά αραβικά κράτη όπου παραμένουν οι ίδιοι και οι απόγονοί τους. Πολλοί ζουν ακόμα σε καταυλισμούς προσφύγων.

Ως εκ τούτου, πολλοί Παλαιστίνιοι λένε ότι δεν θέλουν να φύγουν από τη Γάζα –από όπου αποχώρησε το Ισραήλ το 2005 ύστερα από κατοχή 38 ετών-- παρά την κλιμάκωση της πρόσφατης σύγκρουσης.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ-AFP