Γράφει ο Σπύρος Αλεξανδρής...

Το καλοκαίρι του 2016 θα μνημονεύεται από τους ιστορικούς του μέλλοντος ως ένα από τα πιο σουρεαλιστικά της σύγχρονης εποχής. Σε καθημερινή βάση, μένουμε ενεοί θεατές της απόλυτης φρίκης του πολέμου, της τρομοκρατίας, της δυναστείας του φόβου. Θα περίμενε κανείς τα γεγονότα αυτά να συντελέσουν στην ακαριαία αφύπνιση της πολιτικής και ανθρωπιστικής μας συνείδησης, δίκην ενός ηχηρού ηλεκτροσόκ. Εν τούτοις, μάλλον έχουν μια αναιμική επίδραση πάνω μας, καθώς μέσα στον κυκλώνα της δυστυχίας που ζούμε  μένουμε απαθείς, αναζητώντας επισταμένα και προκλητικά νέους τρόπους διασκέδασης στα πρότυπα μιας μποεμικής, θα έλεγε κανείς, ζωής. Έτσι, αφού πρώτα χύσουμε τα κροκοδείλια δάκρυά μας για τα παιδάκια στη Συρία ή για τα θύματα της Νίκαιας και του Μονάχου  όπως αρμόζει στο κοινωνικό μας status - δεν είμαστε δα και τίποτα αναίσθητοι-, στη συνέχεια, απερίσπαστοι από τη βαβούρα των εξελίξεων και έχοντας επιτελέσει το κοινωνικό μας καθήκον( π.χ ένα δακρύβρεχτο post στα social media) θα ριχτούμε ψυχή τε και σώματι στον ανελέητο αγώνα αναζήτησης Πόκεμον.

Τί είναι όμως αυτό το Pokemon Go που ακούμε παντού; Πιθανότατα άλλη μια μόδα που θα κάνει τον κύκλο της, μια φούσκα που έχει υπερδιογκωθεί απ' την εκτεταμένη (στοχευμένη ;) προβολή των μίντια. Πρακτικά είναι ένα Virtual Reality παιχνίδι που λαμβάνει χώρα σε συνθήκες εικονικής πραγματικότητας και επενδύει στη νοσταλγία των ανέμελων παιδικών χρόνων. Από την άλλη, σε μια πιο αιρετική ανάγνωση, διακρίνει κανείς ότι πρόκειται για ένα ψηφιακό ναρκωτικό που υπόσχεται τη διαφυγή σε μια νέα διάσταση και ταυτόχρονα πριμοδοτεί την αποχαυνωτική εξάρτηση από την τεχνολογία και το κινητό τηλέφωνο. Σε διαφορετική περίσταση, η επίδραση που έχει ένα προϊόν της μαζικής κουλτούρας δε θα γινόταν αντικείμενο προβληματισμού, αλλά μήπως τελικά όλη αυτή η Pokemon-μανία δεν είναι και τόσο αθώα;

Δεν επιδιώκω να γίνω συμβουλάτορας αιρέσεων. Στον βαθμό που δεν καταστρατηγείται η έννοια του μέτρου και η εφαρμογή χρησιμοποιείται ως ένα καταπραϋντικό που ανακουφίζει πρόσκαιρα από τις πληγές της ζοφερής πραγματικότητας, ασφαλώς και δεν εγείρονται αμφιβολίες για το αν είναι θεμιτή η χρήση της. Η στιγμιαία απόδραση από τα άγχη της καθημερινότητας είναι κάτι που το έχουμε όλοι μας ανάγκη και ο καθένας είναι ελεύθερος να αποφασίσει πως θα την επιτύχει. Παράλληλα, το να οδηγούμε στο εδώλιο του κατηγορουμένου όσους υποκύπτουν στη νέα αυτή πανδημία είναι τουλάχιστον υποκριτικό. Homo consumens είμαστε άλλωστε. <<Φύσει>> ευάλωτοι στο να καταναλώνουμε αυτά που μας πλασάρουνε και με μια εμμονική ροπή προς το βλακώδες. 

Τη στιγμή όμως που ο παροξυσμός εδραιώνεται και εκδηλώνεται με καταστάσεις όπως ο κατακλυσμός του Central Park -ή της πλατείας Συντάγματος στα καθ' ημάς- από επίδοξους Ash Ketchum (πρωταγωνιστής της παιδικής σειράς Πόκεμον), καθίσταται σαφές ότι λαμβάνονται διαστάσεις εθισμού, και ο κάθε εθισμός κατακρίνεται, διότι δεσμεύει την ελευθερία του ανθρώπου. Ταυτόχρονα, μια τέτοια ληθαργική συμπεριφορά θα προσιδίαζε στο προφίλ μιας κοινωνίας που έχει επιλύσει τα δομικά της προβλήματα, όπου οι πολίτες, απαγκιστρωμένοι από τα δεσμά της σύγχρονης πραγματικότητας, έχουν τα περιθώρια για μια πιο ανάλαφρη προσέγγιση της καθημερινότητας.  Δυστυχώς ο λαός αποποιείται των πολιτικών του ευθυνών, εθελοτυφλεί. Ανήμπορος να εκμεταλλευτεί την πηγαία δύναμή του για να χαλιναγωγήσει την εξουσία των θηρίων που τον κυβερνούν στήνοντας παιχνίδια στις πλάτες του, ξοδεύει την ενέργειά του δαμάζοντας εικονικά ζώα.

Οι ως άνω παρατηρήσεις θα ήταν ανάξιες λόγου αν δεν είχαν ένα βαθύτερο πρόβλημα ως υπόστρωμα. Μέσα στον παροξυσμό αυτής της τραγελαφικής κατάστασης στην οποία έχουμε περιέλθει ένα ερώτημα πρέπει να μας απασχολήσει όσο κανένα άλλο. Πόσο έχουμε εκβαρβαριστεί ως κοινωνία και πόσο έχουμε εξοικειωθεί με την τραγωδία γύρω μας; Από τη μια, μέσα από τις πρωτόγνωρες τρομοκρατικές επιθέσεις γινόμαστε μάρτυρες του ανθρώπινου δράματος στο απόγειό του και από την άλλη επίκεντρο του προβληματισμού μας είναι το αν θα εμπλουτίσουμε τη συλλογή μας με το σπάνιο Τσάριζαρντ. Ένας κτηνώδης κυνισμός, μια ρομποτική αναισθησία. Ίσως από την άλλη ο δρόμος της οικειοθελούς αβελτηρίας να είναι το τελευταίο οχυρό μας απέναντι στον εφιάλτη της σύγχρονης πραγματικότητας. << Η βλακεία συχνά γλυτώνει τον άνθρωπο από την τρέλα>>, είχε πει ο Oliver W. Holmes και κάτι τέτοιες στιγμές καταλαβαίνουμε το νόημα πίσω από τα λόγια του.

Σπύρος Αλεξανδρής 
Φοιτητής ΑΠΘ - Σχολή Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ