Η Αντιπολίτευση στον καθρέφτη (του Κώστα Θερμογιάννη)

Η χώρα μας, για πολλούς πληγωμένη αλλά πάντοτε -ματαίως ίσως- ελπιδοφόρα, με την μοναδικά υπέροχη κι ανάδελφη ιστορική της παρακαταθήκη θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται από οξύνοια και λεπτή κομψότητα στην πολιτική της διανόηση. Στον καιρό μας όμως, τούτο δεν είναι αυταπόδεικτο, πολύ δε περισσότερο δεν είναι ούτε καν αυτονόητο. Η επικρατούσα, για ένα ικανό ποσοστό πολιτικών, αντίληψη ότι θεμέλιο της πολιτικής είναι η διαχείριση της εξουσίας και όχι η, με θετικό κοινωνικό πρόσημο, συλλογική δημιουργία υπό το μέτρο τής ευθύνης, αφήνει ελάχιστα περιθώρια ελπίδας για αλλαγή και επαναπροσδιορισμό των σημαντικών έναντι των ασήμαντων. Το γεγονός αυτό δημιουργεί κοινωνικούς κλυδωνισμούς στη Δημοκρατία, η οποία, ασθμαίνουσα υπό το βάρος των πολλαπλών και συνεχόμενων λανθασμένων πολιτικών επιλογών, έχει χάσει πια την κρυστάλλινη διαύγειά της, αυτή που εξ ορισμού όφειλε να έχει. Οι συνέπειες είναι εμφανείς για όλους σε σημείο που πια οι Έλληνες φαίνεται ότι αδιαφορούν τόσο για τα κοινά όσο και για την ίδια την πολιτική σε όλες της τις διαστάσεις. Οι νέοι ειδικά, όπως οι επιστημονικές έρευνες[1] τεκμηριώνουν με ασφαλή επάρκεια, εμφανίζουν χαμηλό ενδιαφέρον για την πολιτική με αυξημένη δυσπιστία απέναντι στους πολιτικούς θεσμούς ενώ, ταυτόχρονα, πιστεύουν ότι «οι διασυνδέσεις με ισχυρούς ή επιδραστικούς ανθρώπους είναι οι πιο αποτελεσματικοί παράγοντες για την εύρεση εργασίας στην Ελλάδα»! Μέσα σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο, μαζί με την κυβερνητική ευθύνη, η οποία είναι τεράστια, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η ευθύνη τού συνόλου της αντιπολίτευσης, η οποία με τις πράξεις της αλλά και με τις παραλείψεις της συναινεί, εν τοις πράγμασι, στη διατήρηση αυτής της παθογενούς και φθίνουσας δημοκρατικά πολιτικής πορείας.

Είναι, δυστυχώς, εμπειρικά επιβεβαιωμένο στις μέρες μας το γεγονός ότι η αντιπολίτευση δεν υπηρετεί την πολιτική στη βάση τού θεσμικά κατοχυρωμένου ρόλου της ώστε να διασφαλίζεται ο ορθολογισμός κατά την άσκηση της εξουσίας από την κυβέρνηση. Ούτε διαφαίνεται επαρκώς ότι είναι προσηλωμένη ουσιωδώς στην ελεγκτική, τής εξουσίας, αρμοδιότητά της. Δεν εμπνέει πια, δεν προτείνει ρεαλιστικές εναλλακτικές πολιτικές με ευρεία κοινωνική απήχηση ούτε μάχεται καθημερινά κι ακούραστα για να κάνει συμμέτοχό της τον λαό αλλά, αντίθετα, στα αποστειρωμένα πολιτικά της γραφεία αναλώνεται, μικροπολιτικά, στον εντοπισμό των κατάλληλων επικοινωνιακών εφευρημάτων για να πλήξει απλώς την κυβέρνηση. Η ασκούμενη κριτική της δεν αποτελεί κριτική στις πλείστες των περιπτώσεων, αλλά ευκολόπεπτο λαϊκισμό για ευρεία κατανάλωση. Ο λόγος της δεν συντίθεται από μακρόπνοες και εφαρμόσιμες πολιτικές προτάσεις για την πρόοδο, την εξέλιξη και την άρση των κοινωνικών αδιεξόδων, περισσότερο μοιάζει με συνθηματολογία και ουτοπικές υποσχέσεις χωρίς πραγματικό αντίκρισμα. Η αντιπολίτευση δεν αγωνιά πια για το κοινό καλό!

Η σημαντικότητα του ρόλου της ως συνδημιουργός τού αύριο είναι αυταπόδεικτη καθόσον η θεσμική της συνυπευθυνότητα όχι μόνο δεν την απαλλάσσει από την ευθύνη ενώπιον της ιστορίας αλλά, αντίθετα, την καθιστά υπόχρεη απέναντι σε αυτή. Κι όσο η αντιπολίτευση δεν μεριμνά εμπράκτως ώστε ο λαός να συναντηθεί και να συνυπάρξει μέσα σε ένα συλλογικό πλαίσιο διαμόρφωσης ενός μακροπρόθεσμου πολιτικού προγραμματισμού, υπερβαίνοντας το εφήμερο και τη μικροπολιτική ατομοκεντρική λογική της απλής διαχείρισης της εξουσίας, τόσο θα συνεχίσει να αποτυγχάνει κοινωνικά. Όσο επιμένει στην εσωστρέφειά της και ο πολιτικός της ορίζοντας θα ταυτίζεται απλώς και μόνο με τον ορίζοντα των επόμενων εκλογών, τόσο περισσότερο θα βυθίζεται στην κοινωνική απαξίωση. Μαζί της όμως θα βυθίζεται και η ίδια η χώρα σε μια κρίση πολυεπίπεδη. Κοινωνική, πολιτιστική, οικονομική. Η αδυναμία ανταπόκρισης στον ουσιαστικό της ρόλο δεν είναι αθώα, δεν είναι απλώς μια ένδειξη πολιτικής ανεπάρκειας, είναι συμμετοχή στην αποσύνθεση. Όταν ο λόγος (λογική) της δεν εμπνέει, στηριζόμενος στη βάση ενός μελετημένα ωφέλιμου για την κοινωνία οράματος που να δίνει νόημα στην φερέλπιδα αλλαγή μιας νέας αρχής, τότε στο συλλογικό συνειδητό θα παραμένει στάσιμη εκεί που βρίσκεται: Ένας ακόμα τεχνικός διαχειριστής της εξουσίας που αποτυγχάνει να κάνει την πολιτική ουσιώδη τρόπο ζωής και κοινό κτήμα όλων. Ένας ακόμα υποψήφιος τεχνικός διαχειριστής της εξουσίας που θα αποτύχει να υπερβεί το εγώ και να συναντηθεί με την κοινωνία στο εμείς. Η αντιπολίτευση, αν κι εφόσον καταφέρει να συναντηθεί -επιτέλους- με την οντολογική της υπόσταση, θα πρέπει να κοιταχτεί με σοβαρότητα στον καθρέφτη και να αναλογιστεί τη σοβαρή ιστορική της ευθύνη απέναντι στη Δημοκρατία, στη χώρα και στους πολίτες. Κι ύστερα να τους κοιτάξει με ευθύτητα στα μάτια. Κυρίως όμως τους νέους. Γι’ αυτούς κι από αυτούς άλλωστε πηγάζει το νόημα της πολιτικής!

[1] YouthStudy_Greece_2024_GRE.pdf