Γράφει ο Γιάννης Γουργιώτης

Κάθε χρονική περίοδος, βραχύχρονη ή σχετικά εκτεταμένη, έχει τα δικά της ιστορικά γνωρίσματα. Όλα αυτά αντανακλώνται στις ανθρώπινες κοινωνίες ως περίοδοι ακμής ή παρακμής, με χαρακτηριστικά  τις μεταπτώσεις τους, με θετικές ή αρνητικές επισημάνσεις για κάθε κοινωνία. Συμβαίνει, όμως, σημαντικά γεγονότα και καταστάσεις να αποκτούν μια σημασία κοινού ή πανανθρώπινου ενδιαφέροντος, γιατί  διαταράσσουν τις κοινωνικές δομές, τις κοινωνικές λειτουργίες κάθε μορφής, με συνέπεια τη διακινδύνευση του πολυτιμότερου αγαθού: της ανθρώπινης υγείας και σε τελική φάση της ανθρώπινης ζωής.

Στην εποχή μας, μάλιστα δε την τελευταία πενταετία, συνέβησαν και συμβαίνουν γεγονότα που δημιουργούν αμηχανία στους ηγέτες κάθε κοινωνίας, όχι μόνο τους πολιτικούς, αλλά και τους επιστημονικούς, εκείνους που είναι υπεύθυνοι για την κατασφάλιση της υγείας των πολιτών.

Ζήσαμε και ζούμε ακόμη εναγωνίως την εμφάνιση του θανατηφόρου ιού, του covid -19 (κορωνοϊού), ταχύτατα διαδιδόμενου, με χιλιάδες θύματα και υποχρεώνοντας του πληθυσμούς  να περιορίσουν τις ελευθερίους τους, μέχρις ότου οι εργώδεις προσπάθειες των ερευνητών της  υγείας να καταφέρουν να αναχαιτίσουν την ορμή τους με τα εμβόλια.

Αν και υπάρχει αισιόδοξη προοπτική για το ξεπέρασμα της πανδημίας του κορωνοϊού, παρ’όλα αυτά, oi νέες μορφές του, οι μεταλλάξεις του, συντηρούν το διακύβευμα που πλανάται στον ορίζοντα, πάντα απειλητικά.  Σ’αυτό έρχεται να προστεθεί νέα απειλή με το όνομα «ευλογιά των πιθήκων»! Όλα τα καλά συγκεντρωμένα! Αυτό που τονίζει την κρισιμότητα που σηματοδοτεί η ατυχής, η απρόβλεπτη και αρνητική συγκυρία είναι ότι με την πανδημία συνυπάρχουν χρονικά και άλλες δυσοίωνες καταστάσεις που επιτείνουν την αγωνία, διογκώνουν το άγχος και οδηγούν στην απελπισία τις κατώτερες οικονομικά , τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, τόσο στη χώρα μας όσο και αλλαχού. Εννοώ εδώ τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας που λανθασμένες πολιτικές των Μεγάλων οδήγησαν στoν κίνδυνο ανάφλεξης των μέσων γενικής καταστροφής.

Οι συνέπειες αυτού του πολέμου είναι πολλαπλές, με σημαντικότερη την παγκόσμια αναστάτωση, εις βάρος της οικουμενικής ειρήνης, δεδομένου ότι η παγκοσμιοποιημένη ανθρωπότητα δέχεται τις αντανακλάσεις των κραδασμών που απηχεί η ρήξη των διακρατικών σχέσεων, κυρίως μεταξύ των ισχυρών του πλανήτη, που καθορίζουν τους ρυθμούς λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας.

Μια πρώτη συνέπεια αυτού του εκτός λογικής πολέμου είναι η γένεση ενός επικίνδυνου επισιτιστικού προβλήματος. Η πείνα που θα προκύψει από την έλλειψη δημητριακών, θα εκτινάξει στα ύψη τη μετανάστευση των πεινασμένων όλων των ηπείρων, μια ροή εκατομμυρίων ατόμων που θα ζητήσουν καταφυγή στις πλούσιες χώρες. Η ήπειρός μας, η Ευρώπη, φαίνεται πως θα μπει στο μάτι του κυκλώνα. Ελπίζω να διαψευστώ στις προβλέψεις μου. Δυστυχώς, όμως, όλα συναινούν για μια τέτοια εξέλιξη, για πολλούς λόγους, κυρίως για την ευκολία πρόσβασης σ’αυτήν.

Δε σταματά όμως εδώ αυτή η διαγραφόμενη κατιούσα οικονομική πορεία, γιατί υπάρχουν και οι παράπλευρες απώλειες. H ρήξη των σχέσεων των χωρών παραγωγής των μέσων ενέργειας, ήτοι πετρελαίου και φυσικού αερίου, που αποτελούν την πρώτη ύλη για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και των πολλαπλών βιομηχανικών δραστηριοτήτων, εκτοξεύει τις τιμές των καυσίμων. Στη χώρα μας  οι αυξήσεις των καυσίμων έχουν πάρει απρόβλεπτες διαστάσεις. Έχουν γίνει προβληματικές ή σχεδόν δυσχερείς για το βαλάντιο των χαμηλών εισοδημάτων, με αποτέλεσμα τον περιορισμό των εποχούμενων μετακινήσεων, πράγμα που δημιουργεί ανασφάλεια και δημιουργία στερητικού συνδρόμου, επακόλουθο της εξ αντικειμένου στέρησης της ελεύθερης ατομικής έκφρασης. Το παιγνίδι των συνεχών ανατιμήσεων των  καυσίμων, τελευταία της βενζίνης, δημιουργεί αναταραχή και σύγχυση, καταστάσεις που δίνουν ώθηση στην αισχροκέρδεια, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, ενισχύεται από  την αδυναμία του μηχανισμού ελέγχου των χιλιάδων πρατηρίων καυσίμων των μεγαλοπόλεων, ειδικότερα της Αθήνας.

Όλες οι καταστάσεις που δημιουργούνται διεθνώς, είναι απότοκες της αλληλεξάρτησης των κρατικών κοινωνιών στο οικονομικό επίπεδο. Η εξάρτηση αυτή μεταφέρεται ως βιωματικό πρόβλημα στο λαϊκό στοιχείο, αφού η σύγχρονη ζωή των κοινωνιών διαρθρώνεται με βάση τις ενεργειακές πηγές που ανήκουν σε λίγους προνομιούχους. Αυτοί ρυθμίζουν την αύξηση ή τη μείωση της παραγωγής των προϊόντων ενέργειας, επομένως και  τις τιμές τους, που σημαίνει ότι έχουν στη διάθεσή τους το παιχνίδι των τεχνητών οικονομικών κρίσεων, αυτές που επωμίζεται ο αναίτιος πολίτης με όσα αυτό συνεπάγεται.

Η διάρθρωση της διακρατικής αλληλεξάρτησης, όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και σε άλλες μορφές της παγκοσμιοποίησης, όπως λ.χ της μόλυνσης του περιβάλλοντος, της παγκόσμιας υγείας, της φτώχειας, των ανισοτήτων, είναι  κρίσιμα και ουσιώδη  στοιχεία που εδραιώνουν αυτή την   διαρθρωμένη στόχευση της αμοιβαιότητας των κρατών  και της προσέγγισης των κοινωνιών τους. Ένας πόλεμος, όπως  ο διεξαγόμενος μέχρι σήμερα, αναιρεί  το εννοιολογικό  στοιχείο αυτής της προσέγγισης, εξαιτίας της επικράτησης υποκειμενικών αιτίων τα οποία παίρνουν το χαρακτήρα επιδημικής κρίσης. Αυτό είναι το ευαίσθητο σημείο της παγκοσμιοποίησης: Η αδυναμία πρόληψης της ρήξης που προκαλούν τα συμφέροντα των ισχυρών του Πλανήτη, που τα θωρακίζουν υλοποιώντας τα  με την προβολή  των  υπερόπλων τους, που ενσαρκώνουν το στοιχείο του τρόμου. Ενδεχόμενη χρήση τους είναι ικανή να αφανίσει ό,τι  αναπνέει πάνω στη γήινη σφαίρα. Αυτά τα τρωτά  στοιχεία αποτελούν το διαβλητό στοιχείο, την  καμπή  της παγκοσμιοποίησης.

       Εν κατακλείδι: Κλείνω με την άποψη ότι η συνύπαρξη, η προσέγγιση, η αμοιβαιότητα συμφερόντων μεταξύ των λαών είναι μεν ένα ποθούμενο ιδανικό, από το οποίο , όμως, απουσιάζει η εξιδανίκευση, που ταυτίζεται με την υπερβατική ιδεολογία. Είναι απλά ένα εμπειρικό δημιούργημα, με δομές υλικο-τεχνικές, με καθολική απουσία του ιδεολογικού πλαισίου, το οποίο θα έδινε σταθερότητα, ασφάλεια, γνησιότητα και αληθινή υπόσταση στις κρατικές και τις διανθρώπινες σχέσεις, μακριά από τυχοδιωκτισμούς και τρομοκρατικά χτυπήματα, που ανατρέπουν τα εχέγγυα με προσφορά τους  στην ειρηνική ζωή, αλλά και πίστη  στις ακατάλυτες και αιώνιες αξίες. 

Γιάννης Γουργιώτης