Ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 - Πώς όμως καθάρισαν τα νερά και πόσο ασφαλές είναι για ανθρώπους και ψάρια;

Ένας χρόνος απομένει για την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι και η γαλλική πρωτεύουσα βρίσκεται στην τελική φάση μίας ιστορικής πρωτοβουλίας, με την οποία επιδιώκει να δει σύντομα τους κολυμβητές να επιστρέφουν στον ποταμό Σηκουάνα.

Η κολύμβηση στον Σηκουάνα, που απαγορεύεται εδώ και έναν αιώνα λόγω των βρώμικων νερών, πρόκειται να αποτελέσει μία από τις πιο σημαντικές κληρονομιές που θα αφήσουν πίσω τους οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2024, χάρη σε ένα έργο αναγέννησης ύψους 1,4 δισ. ευρώ.

Μάλιστα, όχι μόνον έχουν προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν, στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων, τρία αγωνίσματα -τρίαθλο, μαραθώνια κολύμβηση και παρατρίαθλο- στον Σηκουάνα, αλλά έως το 2025 τρεις υπαίθριοι χώροι κολύμβησης φαίνεται πως θα είναι προσβάσιμοι για το κοινό.

«Όταν οι άνθρωποι δουν αθλητές να κολυμπούν στον Σηκουάνα χωρίς να παρουσιάσουν προβλήματα υγείας, θα σιγουρευτούν ότι μπορούν να επιστρέψουν στον ποταμό», δήλωσε από την πλευρά του ο αντιδήμαρχος του Παρισιού και υπεύθυνος για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, Pierre Rabadan. «Είναι η συνεισφορά μας για το μέλλον της πόλης» σημείωσε.

Γιατί απαγορεύτηκε το κολύμπι στον Σηκουάνα

Όπως πολλές δυτικές πόλεις, έτσι και το Παρίσι είδε την ποιότητα των νερών στους ποταμούς του να μειώνεται δραματικά χάρη στα βιομηχανικά λύματα και τα απόβλητα από τον ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό.

Είναι χαρακτηριστικό πως η υδρόβια ζωή υπέφερε σε τέτοιο βαθμό που τη δεκαετία του 1960 καταγράφηκαν μόνο τρία είδη ψαριών στον Σηκουάνα. Το 1923 οι Αρχές απαγόρευσαν την κολύμβηση, αν και μία ετήσια διάσχιση του ποταμού κάθε Χριστούγεννα επιβίωσε μέχρι το ξέσπασμα του Β' Παγκόσμιου Πολέμου.

Ένα από τα κύρια προβλήματα που αντιμετώπιζε το Παρίσι ήταν η αποχέτευση «ενιαίου συστήματος» του 19ου αιώνα, η οποία ένωνε το χρησιμοποιημένο νερό από κουζίνες και μπάνια με λύματα από τις τουαλέτες.

Σε κανονικούς καιρούς το νερό έρεε μέσα από ένα σύμπλεγμα τούνελ κάτω από τους δρόμους σε μονάδες επεξεργασίας στα προάστια της πόλης. Ωστόσο, όποτε σημειωνόταν έντονη βροχή, το σύστημα υπερχείλιζε και το περισσευούμενο νερό κατέληγε στον Σηκουάνα.

Η λύση που καθαρίζει τον Σηκουάνα

Οι βελτιώσεις που πραγματοποιούνται στον Σηκουάνα τα τελευταία 20 χρόνια έχουν ήδη οδηγήσει σε ραγδαία μείωση των βακτηρίων που εισέρχονται στον ποταμό.

«Αλλά η δυσκολία ήταν να εξαλειφθούν αυτά τα τελευταία ποσοστά βακτηρίων για να διασφαλιστεί ότι μπορεί να χαρακτηριστεί επίσημα ο ποταμός ως καθαρός», λέει ο Samuel Colin-Canivez, επικεφαλής μηχανικός υγιεινής στο δημαρχείο του Παρισιού.

Η λύση ήταν η κατασκευή μιας τεράστιας υπόγειας δεξαμενής που θα χρησιμεύει για την αποθήκευση των νερών από την υπερχείλιση σε περιόδους έντονης βροχόπτωσης. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν τεράστιο κυλινδρικό χώρο βάθους 34 μέτρων και πλάτους 50 μέτρων, αρκετά μεγάλο για να χωρέσει ποσότητα νερού που θα γέμιζε 20 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων.

«Μέχρι τώρα ο Σηκουάνας ήταν η βαλβίδα ασφαλείας για το αποχετευτικό σύστημα. Αν δεν επιτρέπαμε περιστασιακά τα λύματα να εισέρχονται στο ποτάμι, θα είχαν μπει στα σπίτια των ανθρώπων», δήλωσε ο κ. Colin-Canivez. «Τώρα μέσω της σήραγγας τα υπερχειλισμένα νερά θα αποθηκεύονται στη δεξαμενή για μια ή δύο ημέρες, μέχρι το σύστημα να επανέλθει στα κανονικά επίπεδα. Στη συνέχεια τα λύματα θα αποστραγγίζονται στα κέντρα επεξεργασίας».

Ο Samuel Colin-Canivez δεν αποκλείει πως σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις, ακόμη και με τη δεξαμενή, κάποια λύματα μπορεί να καταλήξουν στο ποτάμι. Αλλά αυτά τα περιστατικά θα είναι σπάνια και η πόλη τότε θα κηρύττει τον Σηκουάνα ως προσωρινά «μη προσβάσιμο».

Η μεγάλη αυτή δεξαμενή θα αρχίσει να λειτουργεί από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024, που ξεκινούν στα τέλη Ιουλίου όπου και θα παρουσιαστεί ο αναζωογονημένος Σηκουάνας όχι μόνο ως αθλητικός χώρος αλλά και ως πλατφόρμα για την τελετή έναρξης, με έναν στολίσκο 160 σκαφών που θα μεταφέρουν 10.000 αθλητές σε μια έκταση 6 χιλιομέτρων μέχρι τον Πύργο του Άιφελ.

Πριν τους ανθρώπους στον Σηκουάνα επιστρέφουν τα ψάρια

Ένα γεγονός που δεν θα πραγματοποιηθεί στο ποτάμι - στην πραγματικότητα πουθενά - είναι το ψάρεμα. Και όμως, στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες των Παρισίων το 1900, υπήρξε πράγματι ένας διαγωνισμός ψαρέματος (καθώς και ένα σωρό άλλα περίεργα αθλήματα όπως η βολή με κανόνια και ο αγώνας δρόμου με αερόστατο).

«Το 1900 μετρούσαν τα ψάρια που έπιασαν στον διαγωνισμό και κανένα δεν ήταν μεγαλύτερο από το μέγεθος του χεριού σου», λέει ο Bill François της ομοσπονδίας αλιείας του Παρισιού. «Σήμερα έχουμε 30 με 35 είδη ψαριών στο κέντρο της πόλης ενώ υπάρχει μέχρι και γατόψαρο μήκους 2 μέτρων. Ο Σηκουάνας έχει μεταμορφωθεί».

Σύμφωνα με τον κ. François, δεν είναι μόνο τα ψάρια που επέστρεψαν στον Σηκουάνα, μερικά επανεισαχθέντα από τις αλιευτικές ενώσεις. «Ο πυθμένας του ποταμού αναπτύσσει ένα στρώμα από το σωστό είδος φυκιού. Όσο πιο καθαρό είναι το νερό, τόσο περισσότερο μεγαλώνει το συγκεκριμένο φύκι, το οποίο, από την πλευρά του, φιλτράρει το νερό για να το κάνει ακόμα πιο καθαρό», λέει.

Ο Bill François μπαίνει τακτικά στον Σηκουάνα και είναι σίγουρος ότι είναι ήδη αρκετά καθαρός για να κολυμπήσει μέσα. Αλλά επισημαίνει ένα ακόμα πρόβλημα: Τους αρουραίους.

«Εμείς οι ψαράδες γνωρίζουμε τους κινδύνους της λεπτοσπείρωσης (μια ασθένεια που μεταδίδεται από τα ούρα των αρουραίων). Μερικοί από εμάς λαμβάνουν ετήσιους εμβολιασμούς για τη συγκεκριμένη αρρώστια. Και δεν υπάρχει έλλειψη αρουραίων στο Παρίσι, ακόμη και κατά μήκος των πεζουλιών», επισημαίνει.

Είναι αλήθεια ότι οι αρουραίοι αποτελούν ένα διαχρονικό πρόβλημα στη γαλλική πρωτεύουσα και η θέα ενός αρουραίου δύσκολα θα ενθαρρύνει τους ανθρώπους να μπουν για κολύμπι στον Σηκουάνα.

Ωστόσο, ο Paul Kennouche, επικεφαλής της ποιότητας του νερού στο δημαρχείο του Παρισιού, ισχυρίζεται ότι οι μελέτες δείχνουν ότι η ποσότητα των βακτηρίων της λεπτοσπείρωσης δεν είναι ασυνήθιστα υψηλή.

«Δεν είχαμε ούτε ένα κρούσμα λεπτοσπείρωσης στο κανάλι στο La Villette (όπου επιτρέπεται ήδη η κολύμβηση) και αυτό είναι το ίδιο αστικό περιβάλλον. «Δεν έχουμε καμία τεράστια ανησυχία, αλλά σίγουρα θα παρακολουθούμε και θα λάβουμε μέτρα για την απομάκρυνση των αρουραίων».

Με πληροφορίες από BBC