Ένα ξεχωριστό έθιμο τηρείται στην «Αγιά Σωτήρα» όπως λένε στο Δίστομο το όμορφο εξωκκλήσι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που εορτάζει χθες και προχθές τελέστηκε εκεί ο πανηγυρικός Εσπερινός. Είναι το πέρασμα της  «τρύπιας πέτρας» από τα παιδιά!

Βρήκαμε από σημερινή ανάρτηση του Διστομίτη δημοσιογράφου Λουκά Δημάκα στο Φεισμπουκ, την περιγραφή που είχε κάνει παλιότερα,  του πρωτόγνωρου εθίμου, που εχει να κάνει με την προστασία από τις ασθένειες.
«Είχα - έγραφε προ μερικών ετων-  να επισκεφτώ την «τρύπια πέτρα» μερικές δεκαετίες! Δίπλα στην όμορφα περιποιημένη Εκκλησία της "Αγιά Σωτήρας", λίγο έξω από το Δίστομο, στο δρόμο προς Δεσφίνα, η παράδοση ήθελε να περνάμε την παραμονή της γιορτής, μέσα από την πέτρα, να κάνουμε μια ευχή, να αφήνουμε μια κλωστή  για να έχουμε την υγεία μας, σώζαμε δηλαδή την υγεία μας! Αν και άργησαν τα παιδιά να φύγουν από την ''ασφάλεια'' του περίγυρου της εκκλησίας και να πάνε  στην ''τρύπια πέτρα'', όταν ξεκίνησε το πρώτο ακολούθησαν πάρα πολλά, μόνα ή με τους γονείς τους. Με χαρά είδα ότι σχεδόν όλα ήξεραν τα βήματα-κινησεις: είσοδος, ευχή, άφεση κλωστής από τα ρούχα τους, έξοδος...».

Φέτος, εν έτει 2023, συνεχίζει σήμερα στην νέα ανάρτηση του, «δεν είδα τέτοιας έκτασης κίνηση...Μόνο ο Στάθης Σταθάς  ("Παλαβοστάθης" ) και ο Γιάννης Ταρνανίδης ξεκίνησαν, ως ...νέοι των ...-ήντα το έθιμο και μετά ακολούθησαν - όσο μπόρεσα  να ακολουθήσω-  δύο πιτσιρικάδες, ο Κωνσταντίνος και ο Σεραφειμάκης. "Πρέπει το έθιμο να το διατηρήσουμε" προέτρεψε ο λόγιος Στάθης Σταθάς που είναι και η ψυχή του Διστομιτικού καρναβαλιού  και των Κουδουναρσιων - και όχι μόνο!

Πολλοί πάντως ήταν οι πιστοί στο εξωκκλήσι, μαζί και απόδημοι Διστομίτες από το εξωτερικό και την υπόλοιπη Ελλάδα που βρίσκονται στην δροσερή γενέτειρα τους για διακοπές.

Μεγάλη η κατάνυξη, βοηθάει και το περιβάλλον. Εξαιρετικά περιποιημένο το εξωκκλήσι και ο περιβάλλον χώρος.

Η λειτουργία και η περιφορά της εικόνας έγινε από τον ιερέα πατέρα Aπόστολο.

Στη λαχειοφόρο αγορά το κατσίκι που είχε προσφέρει ο Χρήστος Μπούρας το κέρδισε η Γιάννα Σταθά. Παρόντες στη λειτουργία ο Δήμαρχος Γιάννης Σταθάς και ο Αντιδήμαρχος Παναγιώτης Δημάκας.