Οι τελευταίες εβδομάδες του τρέχοντος Ιουλίου ήταν ιδιαίτερα θερμές. Σύμφωνα δε με  προβλέψεις, ο καύσωνας σύντομα θα επαναληφθεί τις προσεχείς ημέρες. Το φαινόμενο της υπερθέρμανσης σημειώθηκε και σε πολλές άλλες χώρες με το θερμότερο να ανεβαίνει στα ύψη, εγγίζοντας τους 45 βαθμούς. Παράλληλα, έντονες βροχοπτώσεις δημιούργησαν  καταστροφικές πλημμύρες σε ευρωπαϊκές χώρες: στο Βέλγιο και κυρίως στη Γερμανία, όπου σημειώθηκαν πρωτοφανείς καταστροφές σε ορισμένα κρατίδια , όπως στη Βάδη Βιρτεμβέργη, με μεγάλες ανθρώπινες απώλειες. Τονίζω  ιδιαίτερα το συμβάν αυτό, γιατί πρόκειται για μια μεγάλη χώρα, πλούσια και με προσεγμένες τεχνικές δομές που δημιουργούν το αίσθημα της ασφάλειας έναντι των φυσικών φαινομένων. Και όμως, αντικρίζοντας κανείς τις τρομακτικές εικόνες του υγρού στοιχείου , σκέπτεται πόσο δυνατά και απρόβλεπτα είναι τα φυσικά φαινόμενα, πλημμύρες   και πυρκαγιές. Είναι, αν όχι ανεξέλεγκτα, τουλάχιστον δύσκολα αντιμετωπιζόμενα στοιχεία της Φύσης. Και τα δύο συνιστούν ολέθριες καταστρεπτικές δυνάμεις, πίσω από την τρομακτική δίνη των σεισμών.

Πλημμύρες και πυρκαγιές, όταν και όπου φανερώνουν την παρουσία τους, ως αποτέλεσμα είτε φυσικής αιτίας (πλημμύρες) είτε ως αιτία ανθρώπινης ή άλλης παρέμβασης,( πυρκαγιές), απειλούν με ερήμωση και φθορά τις ανθρώπινες παραγωγές, κυρίως όμως έχουν επίπτωση στην υγεία και την ποιότητα ζωής των ατόμων. Είναι παράγοντες αναστολής των μέτρων που αποβλέπουν στον προγραμματισμό έργων προόδου και εξέλιξης, που εξασφαλίζουν την ισορροπημένη ανάπτυξη με την έννοια της αειφορίας.

Τι μπορούν να κάνουν οι κοινωνίες,  δηλαδή οι υπεύθυνοι κάθε χώρας που φιλοδοξούν να προΐστανται και να εξασφαλίζουν χρηστή διοίκηση και ευημερία στο λαό τους, που τούς εμπιστεύθηκε τη ζωή και την τύχη του;

Από μια άποψη υπάρχουν φυσικά φαινόμενα  όπως πχ οι πλημμύρες με ιδιάζουσα ποσότητα και ορμή, που ξεπερνούν την ανθρώπινη προβλεψιμότητα και αφήνουν ενεούς τους αρμόδιους φορείς. Υπάρχουν εντούτοις δυνατότητες πρόληψης καταστροφών από  αυτά τα φαινόμενα, όταν γίνονται π.χ  αντιπλημμυρικά έργα ικανά είτε να εμποδίσουν είτε να εκτρέψουν την ορμητική ροή των υδάτων.

Είναι ζήτημα θέλησης και ικανότητας του ανθρώπινου παράγοντα να αναμετρηθεί με τις ήπιες φυσικές δυνάμεις. Στο σημείο αυτό βρίσκεται η διαφορά μεταξύ δραστήριων ατόμων, ομάδων, ηγετών , και αντίθετα, άβουλων ή  ράθυμων ηγετών, που άγονται και φέρονται από την ανεπάρκεια τους, την έλλειψη πρόβλεψης ή  περιοριζόμενοι στη ικανοποίηση ατομικών ή  ομαδικών συμφερόντων. Τέτοια γνωρίσματα, μάλιστα δε σε υπερμεγέθη βαθμό, παρατηρούνται στις σύγχρονες μεγάλες και προοδευμένες κοινωνίες, στις οποίες κυριαρχεί το κρατικό συμφέρον. Αυτό είναι η βασική αιτία που οδηγεί έξω από τα όρια της λογικής και του καλώς εννοουμένου συμφέροντος, τις ενέργειες και τα πεπραγμένα των κοινωνιών αυτών.

Η ασύδοτη υπερπαραγωγή των βιομηχανικών χωρών με προϊόντα κάθε μορφής, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις βλάβες που προκαλούν στο περιβάλλον, είναι η βασική αιτία πρόκλησης των φαινομένων αλλαγής του κλίματος, ητοι της κλιματικής αλλαγής. Αυτή είναι το αποτέλεσμα, κοινά αποδεκτό ως τέτοιο, της καταστροφής των φυσικών όρων του περιβάλλοντος. Καταστροφή που προκαλεί η ανεξέλεγκτη παραγωγή ρύπων, καυσαερίων και όλων των βιομηχανικών αποβλήτων. Δεν είναι δε αμελητέα η παραγωγή καυσαερίων από τον υπερπληθυσμό των μέσων μεταφοράς ( κυρίως αυτοκινήτων). Η καταστροφή του όζοντος πολλαπλασίασε τις ποσότητες παραγωγής του διοξειδίου του άνθρακα ( CO2 ), ενός φυσικού δηλητηρίου για τον άνθρωπο, αλλά τροφή για τη βλάστηση, που παίρνοντάς το, κρατά τον άνθρακα και αποδεσμέυει το οξυγόνο Εδώ προκύπτει ο θετικός ρόλος των δασών, η καύση των οποίων αφήνει σοβαρά κενά στο φυσικό πνεύμονα του ανθρώπινου πληθυσμού, ιδιαίτερα αυτού των πυκνοκατοικημένων μεγαλοπόλεων. Το σπάσιμο της αλυσίδας της φυσικής ισορροπίας δεν περνά ανώδυνα για την κοινωνική ζωή. Οι βλαβερές συνέπειες είναι το αποτέλεσμα της ρήξης αυτής της φυσικής σχέσης, που η ανθρώπινη απρονοησία προκαλεί με επιπολαιότητα.

Οι κάποιες προσπάθειες των Μεγάλων (G7) να βελτιώσουν την κατάσταση, με αποφάσεις που ελήφθησαν σε συνέδρια( π.χ στο Κιότο της Ιαπωνίας, πιο πρόσφατα στο Παρίσι και αλλού), παρέμειναν στα χαρτιά! Δύσκολο να θυσιάσουν τα οικονομικά συμφέροντα των κοινωνιών τους, μάλιστα δε σε εποχές εξοντωτικού ανταγωνισμού. Μοιραία το περιβάλλον θα παραμείνει ο μεγάλος ηττημένος, με προοδευτικά μειούμενες τις αντοχές του.

    Γιάννης Γουργιώτης